9 – mavzu. Logopediya tarixi kursining maqsad va vazifalari Ma’ruza rejasi 1
Yüklə 69,16 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nutq buzilishining patogenezi
- Logopedik ta’sir
- Kompensatsiya
- Tarbiyalash
|
Nutqning buzilishi alomati bu nutqiy faoliyatning qandaydir buzilishi
belgisi (namoyon bo’lishi) dir. Nutqiy buzilish alomati – bu nutqiy faoliyat buzilishining belgilari majmui (ko’rinishlari) dir. Nutq buzilishi mexanizmlari deganda nutqiy faoliyat buzilishining paydo bo’lishi va rivojlanishi shart qilib qo’yuvchi jarayon va operatsiyalarning bajarilishidan chetlashish xarakteri tushuniladi. Nutq buzilishining patogenezi – bu nutqiy faoliyatda buzilishlarning paydo bo’lishi va rivojlanishiga sabab bo’luvchi patologik mexanizmdir. Nutqiy nuqson deganda ma’lum nutq buzilishining nutqiy va nutqsiz alomatlari hamda ularning bog’lanish xarakteri majmui (tarkibi) tushuniladi. Nutqiy nuqson tuzilishida birlamchi, yetakchi buzilish (yadro) va ikkilamchi nuqsonlar ajratib ko’rsatiladi. Bu buzilishlar bir-birlari bilan sabab-oqibat munosabatida bo’ladi. Nutqiy nuqsonning turlicha tuzilishi birlamchi va ikkilamchi alomatlarning alohida bog’lanishlarida o’z aksini topadi va biror maqsadga qaratilgan logopedik ta’sir etishning o’ziga xos xususiyatlarini belgilaydi. Nutq buzilishlarini bartaraf etishda shunday tushunchalar qo’llaniladi: logopedik ta’sir etish, tuzatish, o’rnini to’ldirish, rivojlantirish, «o’qitish», «tarbiyalash», «qayta tarbiyalash», «tuzatish-tarbiyalash orqali o’qitish» va boshqalar. Logopedik ta’sir Nutqiy faoliyat buzilishini tuzatish, nutqi buzilgan bolani tarbiyalash va rivojlantirishga yo’naltirilgan pedagogik jarayonni o’z ichiga oladi. Nutq buzilishini tuzatish – nutq buzilishi alomatini to’g’rilash yoki yengillashtirishdir («nutq buzilishlarining oldini olish», «tuzatish» - bu borada qo’llaniladigan atamalardir). Kompensatsiya organizmning qandaydir harakatlarining yo’qolishi yoki buzilishi hollaridagi psixologik funktsiyalarni qayta ko’rishning ko’p qirrali, murakkab jarayonini o’zida namoyon qiladi. To’liq shakllanmagan va buzilgan nutqli hamda nutqsiz harakatlarning rivojlanishi va tiklanishi logopedik ta’sir etishning maxsus sistemasidan qo’llanish asosida amalga oshadi. Bu jarayonda kompensatsiya shakllanadi. O’qitish – ikki tomonlama boshqariladigan jarayondir. U bolalarning bilim, malaka va ko’nikmalarni o’zlashtirish borasidagi faol bilish faoliyatini, bu faoliyat ustidan pedagogic rahbarlikni amalga oshirishni o’z ichiga oladi. O’qitish jarayoni uzviy birlikdagi ta’lim berish, tarbiyalash va rivojlantirish vazifalarini bajaradi. Tarbiyalash jamiyat ehtiyojlariga muvofiq ravishda shaxsning yoki uning alohida sifatlarining shakllanish jarayonini maqsadga yo’naltirilgan holda uzluksiz, tashkiliy tarzda boshqarish demakdir. Yüklə 69,16 Kb. Dostları ilə paylaş:
|