9 -tema. Klientlerge kórsetiletuǵın xızmetler sapası hám sapa menen
qanaatlandırıwdı bahalaw usılları.
1. Tutınıwshılarǵa baǵdarlanǵanl
í
q.
2. Tutınıwshılardiń qanaatlan
í
wsh
í
l
í
ǵ
í
n úyreniw, analiz qılıw hám bahalawdıń
jantasıwları hám usılları.
Sapa túsinigin ańlap jetiw hám odan qarıydar yamasa óndiriwshi retinde nátiyjeli
paydalanıw sapaǵa berilgen tariyplerdi dıqqat menen úyreniwdi talap etedi. Sebebi,
sapaǵa berilgen tariypler kóp hám kóp-túrli bolıp, waqıt ótiwi menen olar ózgerip
baradı. Ásirese, sapaǵa bolǵan qarıydarlardıń dúnyaǵa kóz qarası ónimler
rawajlanıp barǵan sayın ózgeriwde dawam etedi. v. A. Lapidus tariypine kóre,
"Sapa - bul ob'ekttiń belgilengen hám qabıl etilgen mútajliklerin qanaatlandırıw
qábileti menen baylanıslı ayrıqshalıqlar kompleksi esaplanadı". Berilgen tariypler
tekǵana óndiriske emes, bálki, xizmet kórsetiw processlerine de tiyisli ekenligi
zárúrli áhmiyetke iye boladı. Ónim sapası, onıń operatsion qawipsizligi hám
isenimliligi, dizayni hám satıwdan keyingi xizmet kórsetiw dárejesi zamanagóy
qarıydardıń tiykarǵı kriteryası esaplanadı hám sol arqalı kompaniyanıń bazardaǵı
tabısı yamasa áwmetsizligi kórinedi.
Qarıydarǵa qaray móljel alıw
. SUB kontseptsiyasınıń dıqqat orayında qarıydar
turadı. Sapaǵa tek qarıydar
baha beredi, sol sebepli onı qáliplestiriwde qarıydardıń
talap hám tileklerinen kelip shıǵıw kerek.
Qarıydardıń ústin turatuǵın rolin názerde tutatuǵın jańa paradigma tómendegi
qaǵıydalardı óz ishine aladı:
• processler adamlardıń talapları hám jámiyet mútajliklerin qanaatlandırıw ushın
bar bolıp tabıladı;
• processler adamlar hám jámiyet ushın arnawlı bir qımbatqa iye bolǵan táǵdirde
ǵana paydalı bolıp tabıladı;
• talaplar hám tilekler zaman hám mákanda (túrli mádeniyatlarda hám milletlerde)
hár túrlı bolıp tabıladı;
• talaplar hám olardı qanaatlandırıw processlerin statistikalıq analiz usılları
járdeminde modellestiriw hám gúzetip barıw múmkin;
• jámiyet mútajliklerin qanaatlandırıw procesiniń eń aqılǵa
say modeli adminis-
traciya tárepinen jámiyet hár bir aǵzasınıń tikkeley qatnasıwında qabıl etiliwi
kerek. Jańa paradigmaǵa muwapıq, qálegen process mútajliklerdi qanaatlandırıw
ushın jámiyet máplerin de, hár bir adamnıń arnawlı bir máplerinde muwapıqlıqta
esapqa alıw kerek. Jańa paradigma tekǵana ónimniń qádir-qımbatı emes, bálki onı
jaratıw procesiniń hár bir qatnasıwshısınıń áhmiyeti haqqındaǵı qaraslardı
ózgertiredi. Eger aldınları baslıqtıń kórsetpelerin sózsiz atqarǵan xızmetker
qádirlengen bolsa («baslıq mudami haq»), endi xızmetker jumısınıń sapasına
qarıydar baha beredi («iqarıydar mudami haq»). Qarıydarǵa qaray móljel alǵanlıq
sisteması iskerliginde qarıydar tiykarǵı orındı iyelewin ańlap ǵana
qalmastan,
qarıydardıń talapları hám tilekleri haqqında isenimli informaciya alıw imkaniyatın
da beredi. Sol sebepli qarıydarlar menen isleytuǵın xızmetkerlerge mútajlik payda
boladı. Tekǵana alınǵan informaciyanıń isenimliligi, bálki kárxananıń qarıydar
kóz ońındaǵı sub'ektiv imidji de mine sol xızmetkerlerge baylanıslı boladı. Mısalı,
arnawlı bir mıymanxanaǵa jaylasıwǵa qarar etken klient usı mıymanxana
haqqındaǵı dáslepki tásirlerdi xizmet kórsetiw, qabıllaw hám jaylastırıw xızmet
lerin usı xızmetkerlerden aladı. Mıymanxana imidji onıń xızmetkerleri klientte
qanday tásirler qaldırıwına tikkeley baylanıslı. SUB sistemasınıń tiykarǵı talabı -
qarıydarǵa joqarı sapalı ónim (xızmet) di jaratıw procesiniń qatnasıwshısı dep
qaraw. Qarıydardıń talapları hám tileklerin anıqlaw joqarı sapalı ónim jaratıw
procesine onı tartıw jolında taslanıwı kerek bolǵan birinshi qádem bolıp tabıladı.
Onıń ushın bazardı izertlew hám ónimdi joybarlaw, islep shıǵıw hám ózgertiwde
qarıydardıń talap hám mútajliklerinen kelip shıǵıw kerek. Qarıydardıń talapları
hám tilekleri haqqındaǵı maǵlıwmatlardı izlew hám jıynawdıń júdá kóp usılları
bar. Bul usıllardıń hár biri óz tabısı hám kemshiliklerine iye bolıp, óndiriwshin
qızıqtırǵan sorawlarǵa tolıq juwap bermeydi. Ámeliyatda tómendegi usıllar ásirese
keń tarqalǵan:
• aldınnan tayarlanǵan sorawnama járdeminde qarıydarlar arasında
jazba soraw
ótkeriw;
• qarıydardıń pikirin shaxsan sorap biliw (sonday-aq telefon arqalı ). Bul
salıstırǵanda tez juwap alıw imkaniyatın beredi;
• isten bos waqıtda ushırasıwǵa razılıq bergen 8-12 kisiden ibarat qarıydarlar
toparında mashqalanı talqılaw;
• qarıydardı gúzetip barıw.
Óndiriwshige qarıydar menen tuwrıdan-tuwrı baylanıs qılıw imkaniyatın
beretuǵın joqarıda atap ótilgen usıllardan tısqarı, bir qansha tikkeley bolmaǵan
usıllar da bar. Bazardı izertlew nátiyjeleri, qarıydarlardıń oy-órisleri, shaǵımları,
usınısların esapqa alıw, klient rolin qabıllaw sonday usıllar esaplanadı. Ulıwma
alǵanda, qarıydardıń talapları hám tilekleri haqqında anıq oyda
sawlelendirilgen
ónim hám xızmetti qılıw ushın bir neshe usıldan birden paydalanıw kerek
«Xızmettiń sapası - xızmettiń belgilengen yamasa shama etilgen mútajliklerdi
qanaatlandrw qábiletin támiyinleytuǵın qásiyetleri kompleksi».
Xızmettiń arnawlı bir mútajliklerdi qanaatlandrw qábiletin támiyinleytuǵın
eń zárúrli qásiyetlerine tómendegiler kiredi:
• ınanarlıq ;
• pidayılıq (jankúyerlik);
•
isenimlilik;
• operativlik;
•
kommunikativlik;
• jámleskenlik.
Ínanarlıq degende xızmetkerlerdiń wáde etilgen xızmetti anıq kórsetiw qábileti
túsiniledi. Sapalı xizmet kórsetiw dástúrin islep shıǵıw ınanarlıqtı támiyinlewden
baslanıwı kerek. Xızmet kórsetiwshi xızmetkerler kásiplik uqıplıliǵınıń dárejesiniń
joqarılıǵı ınanarlıqtı támiyinlew ushın tiykar bolıp xızmet etedi. Xızmetkerlerdiń
uqıpsızligi nátiyjesinde mıymanxana abırayına jetken ziyandı mıymanxana
bınasın rekonstruktsiya qılıw hám qayta úskenelewge sarıplanǵan úlken
ǵárejetler de, klientke dos sıpatında hám kishi peyil munasábette tikley almaydı.