9-10-temalar. Bultlı texnologiyalar, Google, dropbox, Onedrive bult xızmetlerinen paydalanıw. Blokcheyn texnologiyasi

Úsh “v” hám ush úlken maǵlıwmatlar principleri
Úlken maǵlıwmatlardıń anıqlawshı qásiyetleri, olardıń fizikalıq kóleminden tısqarı, bul maǵlıwmatlardı qayta islew hám analiz qılıw wazıypasınıń quramalılıǵın aytıp otetuǵın basqa ayrıqshalıqlar bolıp tabıladı.
Meta Group kompaniyası 2001 jılda Meta Group kompaniyası tárepinen hár úsh tárep boyınsha da maǵlıwmatlardı basqarıwdıń birdey áhmiyetliligin kórsetiw ushın vvv atributları kompleksin (vvv - volume, velocity, variety) (kólem, tezlik, túrme-túrlıq - fizikalıq kólem, maǵlıwmatlardıń ósiw páti hám operativ qayta islew zárúrshiligi, hár qıylı maǵlıwmatlardı bir waqtıniń ózinde qayta islew qábileti) islep shıqtı.

Úlken maǵlıwmat tiykarları
Keleshekte talqinlar tórtew v (veracity - isenimlilik ko'shilgan), besew v (viability - turmıslıq hám value - baha ko'shilgan) hám jetew v (variability - ózgeriwshenlik hám visualization - vizualizatsiya ko'shilgan) menen izoxlanadi.
Joqarıdaǵı tariyplerge tıykarlanıp, úlken maǵlıwmatlar menen islewdiń tiykarǵı principleri tómendegilerden ibarat :
1. Gorizontal masshtablaw. Bul úlken maǵlıwmatlardı qayta islewdiń tiykarǵı principi. Joqarıda aytıp ótilgeni sıyaqlı, hár kúni kóp maǵlıwmatlar bar. Soǵan kóre, bul maǵlıwmatlar bólistiriletuǵın esaplaw túyinleri sanın kóbeytiw kerek lekin islew nátiyjesin buzmasdan ámelge asırılıwı kerek.
2. Kemshiliklerge shıdamlıq (otkazoustoychivost'). Bul princip aldınǵısınan kelip shıǵadı. Klasterde júdá kóp esaplaw túyinleri bolıwı múmkin (geyde on mińlaǵan ) hám olardıń sanı, múmkin, ko'payadi hám mashinanıń isten shıǵıwı múmkinshiligı da artadı. Úlken maǵlıwmatlar menen islew usılları bunday jaǵdaylardıń múmkinshiligın esapqa alıwı hám profilaktika ilajların kóriwi kerek.
3. Maǵlıwmatlardıń lokalligi. Maǵlıwmatlar júdá kóp sanlı esaplaw túyinleri boylap bólistirilgenligi sebepli, olar bir serverde jaylasqan bolsa hám basqasında ishlov berilsa, maǵlıwmatlardı uzatıw ǵárejetleri negizsiz túrde asıp ketiwi múmkin. Sol sebepli, olar saqlanatuǵın mashinada maǵlıwmatlardı qayta islewdi ámelge asırıw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı.
Bul principler dástúriy, oraylastırılǵan hám jaqsı dúzilgen maǵlıwmatlardı saqlaw ushın vertikal modellerden parıq etedi. Soǵan kóre, úlken maǵlıwmatlar menen islew ushın jańa jantasıwlar hám texnologiyalar islep shigılıp atır.