Sulfat kislotasini kontakt usuli bilan ishlab chiqarishning klassik tizimi.
. Sulfat kislotaning tovar va texnologiya aniqlovchi xossalari. Sulfat kislota- kimyo sanoatining asosiy yirik tonnali mahsulotlaridan biri. U turli sohalarda qo'llaniladi Milliy iqtisodiyot, chunki u texnologik foydalanishni osonlashtiradigan maxsus xususiyatlar to'plamiga ega. Sulfat kislota chekmaydi, rangsiz va hidsiz, oddiy haroratda u suyuq holatda, konsentrlangan shaklda qora metallarni korroziyaga uchramaydi. Shu bilan birga, sulfat kislota kuchli mineral kislotalardan biri bo'lib, ko'plab barqaror tuzlar hosil qiladi va arzon.Texnologiyada sulfat kislota deganda oltingugurt oksidi (VI) va turli tarkibdagi suvdan tashkil topgan tizimlar tushuniladi: p SO 3 t H 2 O.N = t = 1 da, bu sulfat kislota monohidrat (100% sulfat kislota), t > n da - suvli eritmalar monohidrat, t da< п – растворы оксида серы (VI) в моногидрате (олеум). Sulfat kislota monohidrati kristallanish harorati 10,37 ° C, qaynash nuqtasi 296,2 ° C va zichligi 1,85 t / m3 bo'lgan rangsiz yog'li suyuqlikdir. U suv va oltingugurt oksidi (VI) bilan har tomonlama aralashib, H 2 SO 4 H 2 O, H 2 SO 4 2H 2 O, H 2 SO 4 2H 2 O, H 2 SO 4 4H 2 O va oltingugurt oksidi H 2 SO tarkibidagi gidratlarni hosil qiladi. 4 SO 3 va H 2 SO 4 2SO 3.Bu gidratlar va oltingugurt oksidi birikmalari har xil kristallanish haroratiga ega va bir qator evtektikani hosil qiladi. Ushbu evtektikalarning ba'zilarida kristallanish harorati noldan past yoki yaqin. Sulfat kislota eritmalarining bu xususiyatlari uning ishlab chiqarish va saqlash shartlariga ko'ra, past kristallanish haroratiga ega bo'lishi kerak bo'lgan savdo navlarini tanlashda hisobga olinadi.
104-variant Muvozanatni siljitish uchun uni amaliy qo`llanishi
Kimyoviy muvozanat – toʻgʻri va teskari reaksiyalar tezligi tenglashgan holat. Mac, N2+3H2 p±2NH3 reaksiyasida azotning vodorod bilan birikish (toʻgʻri reaksiya) tezligi ammiakning azot va vodorodga parchalanish (teskari reaksiya) tezligiga teng . K.m. sodir boʻlganda reaksiya goʻyoki toʻxtab qolgandek koʻrinadi, aslida ikkala reaksiya ham davom etadi, biroq bu reaksiyalarning biri ikkinchisining natijasini yoʻqqa chiqaradi. Mohiyatiga koʻra, K.m. dinamik muvozanatdir. Oʻzgarmas muhit (kislotali yoki asosli) va sharoitda (temperatura, bosim) reaksiyaga kirishayotgan moddalar konsentratsiyasining oʻzgarmasligi K.m.ning muhim belgisidir. K.m.ni oʻrganish nazariy tadqiqotlar va turli amaliy masalalarni hal qilishda katta ahamiyatga ega; agar muvozanatdagi sistemaga biror tashqi ta’sir o‘tkaziIsa (konsentrasiya, temperatura, bosim o‘zgartirilsa) u ikki qarama- qarshi reaksiyadan shu ta’sirni kamaytiradigan reaksiyaning borishiga yordam beradi.
Agar tashqi ta’sir azot yoki vodorod konsentratsiyasini ortti- rishdan iborat bo'lsa, u holda bu ta’sir shu moddalarning konsen tratsiyasini kamaytiradigan reaksiyaga yordam beradi va, binobarin, muvozanat ammiak hosil bo'lish tomoniga siljiydi. Ammiak konsentratsiyasining ko'payishi muvozanatni boshlang'ich mod dalar tomoniga siljitadi.
Tenglamadan ko'rinib turganidek, to'g'ri reaksiya issiqlik chiqishi bilan borgani uchun temperaturaning ko'tarilishi issiqlik yutiladigan reaksiyaning borishiga yordam beradi va muvozanat boshlang'ich moddalar tomoniga siljiydi; temperaturaning pasayishi muvozanatni reaksiya mahsulotlari tomoniga siljitadi.
Tenglamadan ko'rinib turganidek, to'g'ri reaksiya issiqlik chiqishi bilan borgani uchun temperaturaning ko'tarilishi issiqlik yutiladigan reaksiyaning borishiga yordam beradi va muvozanat boshlang'ich moddalar tomoniga siljiydi; temperaturaning pasayishi muvozanatni reaksiya mahsulotlari tomoniga siljitadi.
Muvozanatning siljishiga bosimning ta’sirini aniqlash uchun tenglamaning chap va o'ng qismlaridagi molekulalar sonini hisoblab chiqish kerak. Keltirilgan misolda tenglamaning chap qismida ikkita, o'ng qismida — bitta molekula bor. Bosimning oshirilishi molekulalar soni kamayadigan jarayonga yordam berganligi uchun ushbu holda muvozanat reaksiya mahsuloti tomoniga siljiydi. Ravshanki, bosimning kamayishi muvozanatni boshlang'ich moddalar tomoniga siljitadi.