Kontakt usul bilan sulfat kislota ishlab chiqarishninig zamonaviy texnologik tizimlari.
katalizatorüar ishtirokida sulfit angidridni oksidlashning ll/lk-kimyoviy asoslari. Kontaktli usul bilan sulfat kislota ishlab ■ !in|ai ishda sulfit angidridni oksidlash: S 0 2 + V20 2 ** S 0 3 iiaksiyasi bo‘yicha katalizator ishtirokida amalga oshiriladi. Bu laïayon kontaktlanish deb ataladi. Tinch holatdagi kontalct massa i|allami yoki qaynovchi qatlamdagi katalizator orqali gaz n'ikazilganda gaz katalizator bilan bevosita to‘qnashadi. Turli xil metallar, ularning qotishmalari va oksidlari, ayrim lu/lar, shisha, chinni, gillar, tog‘ billuri kristallari hamda boshqa motlda va materiallar sulfit angidrid oksidlanishini tezlashtirish s usiisiyatini namoyon etadi. Har bir katalizator m a’lum darajadagi, uiiing uchun xarakterli kontaktlanish foizini ta’minlaydi. Sanoat luiroitida nisbatan yuqori kontaktlanish foiziga erishishni la’ininlay digan katalizatorl ardan foydalanish qulay, chunki oksidlanmagan S 0 2 qoldiqlari absorbsiya boiinm asida ushlab (|olinmaydi va u chiqitidi gazlari bilan birgalikda atmosferaga chiqib ketadi. Uzoq vaqt ushbu jarayon uchun platina eng yaxshi katalizator dcb hisoblab kelingan, u juda mayda maydalangan holatda tolali asbestga, silikagelga yoki magniy sulfatga aralashtirib ishlatilgan. Lekin platina juda qimmatbaho, bundan tashqari, gaz tarkibida juda oz miqdordagi mishyak, selen, xlor va boshqa qo‘shimchalaming boiishi uning katalitik faolligini juda kuchli darajada pasaytiradi. Shuning uchun platinali katalizator ishlatilganda kontakt zavodining murakkab asbob-uskunalar bilan jihozlanishi talab etiladi, tayyor mahsülot tannarxi esa katta bo‘ladi; L Platinasiz katalizatorlar ichida yuqori katalitik faollikka ega bo‘lgan vanadiyli katalizator esa platinali katalizatorga nisbatan ancha 107 arzon va zararli qo‘shimchalar ta’sirida kam zaharlanadi Respublikamizdagi sulfat kislota ishlab chiqarish zavodlarida asosan vanadiyli katalizator ishlatiladi. Sanoatda katalizator odatda kontakl massa (vanadiyli kontakt massa) deyiladi.
