A. A. Ibragimov, V. U. Xo’jayev, O. M. Nazarov bioorganik kimyo

oxirgi 
amiokislota 
tarkibini 
aniqlash.
 
oxirgi 
aminokislota qoldiqlarini aniqlash uchun 
gidrazinoliz 
va
oksazalon 
usullari keng qo’llaniladi. Gidrazinoliz usuli 
S.Akabori 
tomonidan 
tavsiya etilgan bo’lib, peptid yoki oqsil suvsiz gidrazin bilan 
da qizdirilganda peptid bog’lari gidrolizlanib aminokislota 
gidrazidlarini hosil qiladi. C-oxirgi aminokislota erkin aminokislota 
xolida qolib, reaksion aralashmadan ajratilib aniqlanishi mumkin. 
→
+ 

---

61 
Usulni bir necha kamchiliklari bor. Girazinoliz natijasida glutamin, 
asparagin, tsistein va tsistin parchalanadilar; arginin guanidin guruhini 
yo’qotib ornitin hosil qiladi. Serin, treonin va glitsin gidrazidlari 
o’zgaruvchan bo’lib osongina erkin aminokislotalarga aylanadilar. 
Oksazalon usuli 
V.Matsuo
tomonidan birinchi marta tavsiya etilgan. 
Oksazalon usuli odatda 
tritiy nishonli usuli 
deb atalib, 
oxirgi 
aminokislotani sirka angidridi ta’sirida halqalanib oksazalon hosil 
qilishiga asoslangandir. Ishqoriy muhitda oksazalon halqadagi 4 
holatdagi vodorod atomlarini harakatchanligi keskin ravishda ortadi. 
Tritiylangan oqsil yoki peptidni gidrolizlanishi natijasida hosil 
bo’ladigan mahsulotlar o’z tarkibida radioaktiv nishonlangan 
oxirgi aminokislotaga ega bo’ladi. Gidrolizatni xromatgrafiya 
qilish va radioaktivlikni o’lchash orqali oqsil yoki aminokislotani 
oxirgi aminokislotasi qiyoslanib, o’xshashligi aniqlanadi. 
.



Ba’zi holatlarda tritiy peptid zanjirini o’rtasida joylashgan asparagin 
va glutamin kislotalarni tarkibiga kirib qoladi. Prolinning 
oxirgi 
aminokislotasi bu sharoitlarda oksazolon hosil qilmaydi, treonin va 
serinning sirka angidrid ta’sirida degradatsiyaga uchrashi natijasida 
oxirgi qoldiqlari tarkibiga yetarli miqdorda radioaktiv nishon 
kiritib bo’lmaydi. Aminokislotalarni 
oxirgi uchini aniqlash uchun 
karboksipeptidazalar bilan fermentli gidroliz usulidan foydalaniladi.