A avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot instituti
Yüklə 260,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
A.AVLONIY NOMIDAGI XALQ TA’LIMI MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI “Uzluksiz kasbiy rivojlantirish – 2022” loyihasi Fandagi yangiliklar, fanni o‘qitishning dolzarb masalalari moduli bo‘yicha “ Informatika va axborot texnologiyalari fanini o‘qitish metodikasi ” o‘quv kursining “Photoshop dasturini o‘qitish uchun amaliy mashg‘ulot darslarini tashkillashtirish” mavzusidan ma’ruza matni Ma’ruzasi: Tilovova Muattar Muzapparovna Toshkent 2022 1-Mavzu: Photoshop dasturini o‘qitish uchun amaliy mashg‘ulot darslarini tashkillashtirish Reja: 1. Photoshop dasturini o‘qitish uchun amaliy mashg‘ulot darslarini tashkillashtirish; 2. Adobe Photoshop dasturida grafik ob’ektlarda ranglar va qatlamlar (sloy); 3. Matn va konturlar bilan ishlash hamda uskunalar paneli yordamida maxsus effektlar yaratishnig yo‘llari; 4. Amaliy mashg‘ulotni o‘tkazish bo‘yicha ko‘rsatmalar. Bugungi kunda o‘quvchilarni ma’lum qolipdagi fikrlashga emas, qo‘yilgan masala, hosil bo‘lgan muammoni yechishni, muammoli vaziyatlardan chiqishning yangi yo‘llarini izlab topishni o‘rgatish o‘qituvchi oldidagi asosiy vazifalardan biri bo‘lib qolmoqda. Informatika fanini o‘rganishning dastlabki bosqichida deyarli barcha o‘quvchilar uchun eng tabiiy, qulay va qiziqarlisi chizish, va tahrirlash jarayonidir. Rasm chizish orqali o‘quvchi atrof olam haqidagi bilimlarini aks ettiradi va bunda o‘zini tasavvur etadi. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida “Grafik axborotlarni qayta ishlash” ga doir mavzularni o‘zlashtirishda o‘quvchi mavzu materialini yodlash va eslab qolishga ko‘p harakat sarflamaydi. Grafik tahrirlovchi dasturlarga oid maxsus tayyorlangan amaliy topshiriqlar orqali o‘qituvchilar tarbiyaviy va rivojlantiruvchi ahamiyatga ega darslarni tashkillashtirishlari mumkin, o‘quvchilarda esa bilishga nisbatan qiziqish yo‘qolmaydi. Informatika va axborot texnologiyalari darslarida grafik tahrirlashga oid mavzular Paint.NET dasturini o‘zlashtirish bilan boshlanib, “Kompyuter grafikasi”ga oidmavzular Photoshop dasturini o‘zlashtirish bilan davom ettiriladi. Photoshop dasturini o‘zlashtirishda amaliy mashg‘ulot darslarini tashkillashtirish uchun mavzularning quyidagi ketma-ketligi tavsiya etiladi: Darslarda Photoshop dasturining vazifasihaqidagapiriladi; o‘quvchilar bilan dastur interfeysi o‘rganib chiqiladi; dastur uskunalaridan qanday foydalanish ko‘rsatib beriladi; dasturdan foydalanish davomida foydalanish mumkin bo‘lgan turli tasvir formatlari bilan tanishtiriladi; tasvirlar bilan ishlashda tasvirning nima maqsadda tayyorlanayotganligiga ahamiyat berish va shunga ko‘ra rang modellarini tanlash haqidagi nazariy bilimlar beriladi; shundan so‘ng rasmni tahrirlashga o‘tish mumkin, bunda tasvir sohasini belgilashning turli usullari va tahrirlash imkoniyatlari ko‘rsatib beriladi; zamonavish grafik tahrirlovchi dasturlar imkoniyatlaridan biri bo‘lgan qatlam va qatlamlar bilan ishlash, turli grafik filtlash imkoniyatlariga oid amaliy topshiriqlar ko‘rib chiqiladi; matnlar bilan ishlash uchun turli effektlardan foydalanish va Photoshop dasturining qo‘shimcha imkoniyatlari tushuntiriladi. O‘quvchilar ushbu mavzularni o‘zlashtirish davomida Photoshop grafik muharririda tasvirlar yaratish va qayta ishlashni biladi. Yangi mavzuni tushuntirayotganda nostandart taqdimotdan yoki she’riy talqin usullaridan foydalanish mumkin. Kompyuterda uzoqvaqt o‘tirgandan so‘ng ko‘zning zo‘riqishini, qo‘l va barmoqlarning kuchlanishini va umumiy charchoqni kamaytirish uchun mashqlar bajarish tavsiya etiladi. O‘quvchilarningbilimlarinitekshirishuchunkrossvordlar,testlar ishlatiladi va chiroyli chizilgan rasmlar tanlovlarini o‘tkazish mumkin. Barcha vazifa va ishlarni ikki qismga ajratish mumkin: fanni o‘zlashtirishga oid bo‘lgan zaruriy topshiriqlar va topshiriqlarni tez va yaxshi bajaruvchilar uchun qo‘shimcha vazifalar. Har bir dars qiziqarli bo‘lish bilan birga foydali ham bo‘lishi zarur. Maqsadga erishishuchun esa maxsus kartochkalar tayyorlash mumkin. Darslarda grafik muxarririda ishlash ko‘nikmalarini hosil qiluvchi vazifalar bo‘lishi zarur. Ular o‘rganilayotgan mavzuga mos tushishi muhim ahamiyat kasb etadi. Masalan, agar darsda “Заливка” uskunasi o‘tilayotgan bo‘lsa, demak, nimanidir bo‘yash kerak va xokazo. Ba’zi shunga o‘xshash darslar o‘quvchilarning ekologik tarbiyasini rivojlantirishga ham xizmat qiladi. Masalan, quyidagicha mashq berishimiz mumkin, “tasvirlangan rasmda tabiatni ifloslantiruvchi elementlarni olib tashlang” degan shart bersak. O‘quvchilar darhol rasmdagi tasvirlarga boshqacha e’tibor bilan qarashadi. Darslarda algoritmik ketma-ketliklar orqali o‘ylangan natijaga olib kelish yo‘llarini izlashlari ham ahamiyatlidir.Grafik muharrir bilan tanishish nafaqat rasm chizishni o‘rgatadi, balki turli geometrik shakllarning shakli, tuzilishi, nomi, joylashuvi haqida ham ma’lumotga ega bo‘lishadi. Simmetriya aylanish, burish kabi matematik tushunchalarni rivojlantiradigan mashqlarini ham berishimiz mumkin. Masalan, “Rasmni bo‘yab unda nechta uchburchak borligini sana” yoki “Har bir uchburchakni har-xil rangda bo‘ya ”degan mashqlarimiz o‘quvchilarda matematik tushunchalarni rivojlantiradi. “Eng chiroyli va eng kerakli” narsani chizish, “Yoqtirgan faslni chizish” o‘quvchilarning aqliy hamda badiiy rivojlanishiga ko‘makchi vazifasini o‘taydi. Bugungi kunda maktab o‘quvchilarining qiziqishlarini hisobga olgan holda mantiqiy fikrlashni rivojlantirishga ko‘maklashadigan topshiriqlarni ham kiritish mumkin. Ularga quyidagilarni misol qilib olishimiz mumkin: Umumlashtiruvchi: berilgan predmetni bir so‘z bilan ifodalang va shunga o‘xshash rasm chizing. Qiyoslash uchun: “Xayvonot bog‘i” nomli mashqda o‘quvchilar qafasning pastki qismida yozilgan xayvon nomiga mos rasmni qafasga joylashtirishlari mumkin. Taqqoslash mashqi: qonuniyatni oxiriga yetkazish uchun yetishmayotgan shaklni chizish va boshqalar. Darslardao‘quvchilarning xotirasini va fikrlashini o‘stirish mashqlari bilan bir qatorda ularni mustaqil fikrga ega inson qilibham tarbiyalashga e’tiborberish zarur. Shuning uchun ularga o‘qigan ertak va hikoyalari asosida mustaqil rasm chizish imkoniyatini ham berish muhim. Bunda o‘quvchilar ijodiy qobilyatlarini ishga soladilar, shu bilan birga mustaqil o‘zlari har qaysi shaklga qanday rang berish ustida mustaqil fikr yuritadilar. Bu amallarni dastur imkoniyatlaridan Foydalanib tez amalga oshirish amallarini ham rivojlantiradilar. Ushbu mavzu bo‘yicha so‘nggi darslarda albatta “Engchiroyli rasm” konkursini o‘tkazish mumkin. O‘quvchilar erkin mavzuda loyiha ishlarini taqdim etishlari taklif etiladi. Dars yakunida loyiha uchun tayyorlangan rasmlar tahlil qilinadi va o‘quvchilarning o‘zlari g‘olibni aniqlashadi. Bu darslar to‘g‘ri tashkillashtirilsa, kelgusida ular yanada murakkab chizmalarni chizish va tahrirlashda qiynalishmaydi. “Algoritmlar”, “Modellashtirish” darslari o‘tilayotganda ular o‘zlaridagi bilim va ko‘nikmalarini ishga soladilar bloksxemalarni va modellarni osonlik bilan hosil qila oladilar. Rolli o‘yinlardan foydalanish. Ushbu mavzuni o‘rganayotganda, dasturning maqsadi, bajarilishi mumkin bo‘lgan imkoniyatlar haqida aytib berish kerak. Juda muhim tomonlardan biri bu Adobe Photoshop oynasini o‘rganishdir, chunki bolalarning muvaffaqiyati dastur oynasining tuzilishi haqidagi bilimlaridan mahoratli foydalanishga bog‘liq. O‘quvchilarda, sinfda psixologik to‘siq bo‘lmasligi uchun bolalarda dastur oynasini boshqarish qobiliyatini ishlab chiqish muhimdir. Asboblar paneli, asboblar palitrasi, menyu elementlari haqida gapirishning o‘zi kifoya emas, buning qanday qilinishi kerakligini ko‘rsatishning o‘zi etarli emas. Interfeysi bilan ishlash qobiliyatini rivojlantirish kerak. Dars davomida “ish Maydoni”, “asboblarpaneli”, “xossalarpaneli”, “asboblarpaneli”, “holatsatri” tushunchalariga ta’rif berib, tushuntirish kerak. Dars davomida o‘qituvchi xossalar paneli bilan ishlaydigan tamoyillarni (uni qanday chaqirish, yopish, kerakli parametrlarni toppish va ularni o‘zgartirish) va holat satrini tushuntiradi.Vazifa oldindan chop etilishi kerak. Harqanday grafik muharriri kabi, Adobe Photoshopning vazifasi tasvirga o‘zgartirish kiritish uchun mo‘ljallangan. Dastur tasvirga maxsus effektlarni joylashtirish, bir tasvirning xossalarini boshqasiga o‘tkazish, matnni yaratish, ranglarning nisbatlarini o‘zgartirish va hatto oq qora rangdagi tasvirlarga rang qo‘shish imkonini beradi. Photoshopquyidagiturdagitasvirlarni yaratish va tahrir qilish uchun eng yaxshi dastur hisoblanadi: – skanerlangan fotosuratlar; – har qanday turdagi raqamli kameralar yordamida olingan tasvirlar; – chegaralari noaniq bo‘lgan, soyalari bor logotip va emblemalar; – Filtrlar va ranglarni to‘g‘rilash imkoniyatiga ega bo‘lgan maxsus effektlar. Ishchioynasi:AdobePhotoshopdasturinimuvaffaqiyatliishga tushirgandanso‘ng,ekrandaishlaydiganoynapaydobo‘ladi.Kursorni “sarlavha” ga qo‘yib rasm oynasini sichqoncha bilan sudrab ekran bo‘ylab kerakli joyga joylashtiribolish mumkin. Rasm oynasi: Adobe Photoshopda bir vaqtning o‘zida ko‘p rasmlarni ochishi mumkin. Har bir tasvir alohida oynada ochiladi. Holatsatri:Tanlangan (faol) asbob va tasvirni ko‘rsatadigan Windows masalalar paneli ustida joylashgan. Asboblar paneli. Turli xil asboblar bilan tugmalar mavjud. Adobe Fhotoshop dasturida matnlar bilan ishlash mavzusini ko‘rib chiqaylik. 1. Photoshop dasturida matnlar bilan ishlash mavzusida amaliy mashg‘ulotni olib borish texnologiyasi loyihalashtirib olinadi. Yüklə 260,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|