A. Dasturiy ta’minotga asoslangan axborotni qayta ishlash qurilmasi

J:тармоқ фойдаланувчиларини тармоқ ресурсларига мурожаат қилиш имкониятлари таъминланади
87 Ulanish tarmoqlarini bog’lashni va yuqori tezlikdagi kanallar orqali trafik tranzitini ta’minlashni, qaysi tarmok amalga oshiradi? Magistral tarmoq

88 C sinfidagi tarmoq tarkibiga nechta bog’lam bo’lishi mumkin?

Javob: сетей-2097152б хостов-254

89 А sinfidagi tarmoq maskasi qanday qiymatga ega?

Javob: 255.0.0.0

90 C sinfidagi tarmoq maskasi qanday qiymatga ega?

Javob: 255.255.255.0

91 512 ta bog’lamli tarmoqosti tarmoq maskasi qanday qiymatga ega? 255.255.254.0

92 Internet tarmog’ida kommutatsiyalashning qaysi xili ishlatiladi?- LSP belgilarni kommutatsiyalash yo’llari

93 UTP kabeli deganda qaysi kabel tushuniladi?- inglizchadan tarjimada "Unshielded Twisted Pair", bir yoki bir nechta o'ralgan juftlikni anglatadi, ular orasida individual izolyatsiya bo'lmaydi. Turiga qarab, u ham kompyuter, ham telefon liniyalari uchun amal qiladi.

94 Modem kanday asosiy vazifani bajaradi?- bu modulyatsiya va demodulyatsiya so`zlaridan olingan bo`lib, uzluksiz signallarni raqamli (modulyatsiya) va raqamli ma’lumotlarni uzluksiz (demodulyatsiya) signalga almashtirib beradigan qurilmadir. Uning asosiy vazifasi kompyuterlararo aloqani o`rnatishdir.

95 Keltirilgan qurilmalarning qaysi biri DCE bo’ladi? - Модемлар, ISDN тармоқларининг терминал адаптерлари, оптик модемлар, рақамли каналларга уланиш қурилмалари

96 Keltirilgan qurilmalarning qaysi biri DTE bo’ladi? - компьютерларни, локал тармоқ маршрутизаторларини ва қўл телефон-ларини келтириш мумкин.

97 Keltirilgan protokollarning qaysilari fizik sath protokollariga mansub? – USB, vitaya para(UTP), kaoksiaol va optic kabellar, radioto’lqin prtokollari.

98 Keltirilgan protokollarning qaysilari taqdimlash sathi protokollariga mansub?

Javob: DNS, Telnet, FTP, SMTP, NNTp, HTTP

99 Keltirilgan protokollarning qaysilari saenslar sathi protokollariga mansub? – RPC, PAP.

100 OSI modelining transport sathi qanday funktsiyalarni bajaradi? - бу сатҳ иловаларга ёки стекнинг юқори сатҳларига маълумотларни керакли даражада ишончлилик билан узатишни таъминлаб беради.

101 OSI modelining seanslar sathi qanday funktsiyalarni bajaradi - бу сатҳ диалогни бошқаришни таъминлайди, томонлардан қайси бири ҳозирда фаол эканлигини аниқлаб бориш вазифасини бажаради ва ишлаш жараёнини бир-бирига мослаштириш воситаларини (синхронлаш) воситаларини тақдим этади.

102 OSI modelining taqdimlash sathi qanday funktsiyalarni bajaradi - тармоқ орқали узатилаётган аборотни мазмунини сақлаган ҳолда, шаклини ўзгартириш вазифасини бажаради.

103 Аloqa kanaliga va uzatish muhitiga ulanishni boshqarish vazifalarini OSI modelining qaysi sathi bajaradi? – kanal sathi.

104 Ma’lumotlarni uzatish jarayonida ularni to’liq va to’g’ri uzatilishini nazorat qilish vazifalarini OSI modelining qaysi sathi bajaradi? - transport

105 Аloqa seansini hosil qilish, kuzatib turish va ohirigacha ta’minlab berish vazifalarini OSI modelining qaysi sathi bajaradi? – seanslar sathi.

106 Mobil aloqa tarmoqlari tushunchasi nimani anglatadi? - uyali aloqa tarmog'iga asoslangan mobil radioaloqa turlaridan biri. Asosiy xususiyat shundaki, umumiy qamrov zonasi alohida tayanch stantsiyalarning (BS) qamrov zonalari bilan belgilanadigan katakchalarga (katakchalarga) bo'linadi. Hujayralar qisman ustma-ust tushadi va birgalikda tarmoq hosil qiladi. Ideal (hatto bino holda) yuzada bitta BS ning qamrov doirasi aylana hisoblanadi, shuning uchun ular tarkibidagi tarmoq olti burchakli hujayralar (chuqurchalar) shakliga ega.

107 Mobil terminallari qaysi qurilma bilan o'zaro bog'lanib tarmoqqa ulanishni amalga oshiradi? Antena, yoki baza stansiyasi

108 2G va 3G mobil tarmoqlarining farqi nimada? - TAXMIN: 3G da 2G dagi xizmatlarga Video qo`ng`iroq qo`shilgan

109 1G, 2G, 3G, 4G, 5G tarmoqlaridagi "G" harfining ma'nisi nima? - “Avlod” so`zini anglatadi

110 5G tarmoqlarining ma'lumot uzatish tezligi qancha? - 100Gbit/s

111 LTE va WiMAX texnologiyalari qaysi avlodga tegishli? -4G ga tegishli

112 PON so'zining ma'nosini toping. –( Passive optical networks) Passiv optik tarmoqlar.

113 Raqamli abonent liniyasi - tarmoqning qaysi qismiga to'g'ri keladi? Stansiyadan abonetning uyigacha bolgan qismi

114 3G texnologiyasi asosida keng polosali abonent tarmog'ini qurish mumkinmi?- xa

115 xDSL texnologiyasi asosida lokal kompyuter tarmoqlarini yuqori tezlikli Internetga ulash mumkinmi? Faqat, past tezlikli internetga ulanishi mumkin

116 Keng polosali abonent tarmog'i texnologiyalarini ko'rsating.- xDSL, kabel modem texnologiyalari, FTTx, gibrit tarmoq texnologiyalari, simsiz kirish tarmoq texnologiyalari

117 Qanday qurilmalar orqali foydalanuvchilar tarmoq resurslaridan foydalanishi mumkin? Kompyuter, smartphone, raqamli qurilmalar

118 Transport tarmoqlari orqali uzatiladigan ma'lumot birligi nima? oqimlar

119 Transport tarmog'ida oxirgi yillarda eng ko'p foydalanilayotgan uzatish muhitini ko'rsating. Optik muhitlar

120 PDH texnologiyasining kengaytirilgan ko'rinishini ko'rsating Plesiochronous Digital Hierarchy(Plesioxron raqamli iyerarxiya).

121 SDH uzatish texnologiyasida qanday uzatish tizimlari mavjud? – STM-1, STM-4,, STM-16, STM-64, STM-256,

Javob: sub-STM-1(STM-0), STM-1, STM-4, STM-8, STM-12, STM-16, STM-64, STM-252

122 STM-1 tizimining uzatish tezligi qancha? - 155,52 Mbit/s

123 DWDM texnologiyasi asosida kanallar qanday parametrga ko'ra multipleksorlanadi? To`lqin uzunligiga ko`ra

124 SONET tizimi bilan SDH tizimi bir xil imkoniyatli texnologiyalarmi? Deyarli bir xil

125 SDH uzatish tizimlari tarmoqning qaysi qismida foydalaniladi? Transport tarmoq texnologiyalari (PDH, SDH/SONET, DWDM)

126 Global tarmoqlarni qurishda DWDM texnologiyasi qanday vazifani bajaradi?

Javob: DWMD (Dense Wavelength Division Multiplexing)-mavjud optik tarmoqlarining o’tkazuvchanligini oshirish uchun ushbu multipleksorlash texnologiyasi ishlab chiqarilgan.

127 Multipleksorlash qanday ma'noni anglatadi. - Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarida multiplekslash (inglizcha multiplexing, muxing) - kanallarni siqish, ya'ni ma'lumotlarning bir nechta oqimlarini (kanallarini) bir kanal orqali pastroq tezlikda (o'tkazuvchanlik) uzatish.

128 Klient-server arxitekturasi deganda nimani tushunasiz? Kompyuter va serverni ozaro bog`lanishi va malumot almashish jarayonini taqdim etadi

129 Kompyuter tarmoqlarida server qanday vazifani amalga oshiradi? Bog`lnishi, resusr almashish, internet

130 Klient-server arxitekturasi qanday usullarda quriladi? - Peer to peer,

131 Ilova nima? Foydalanuvchilar uchun

132 Klient-server protokollarini ko'rsating. Smtp, dns

133 Klient va server qurilmalari qanday topologiyalarda bog'lanishi mumkin? - Yulduz, per top per, halqa shina

134 Klient va server qanday ko'rinishda bog'lanishni amalga oshiradi? Sorov jonatish, server klentga javob qaytarish jarayoni

135 Smartfon qurilmalari bir vaqtda ham klient ham server bo'la oladimi? Xa , bo’la oladi.

136 Server vazifasini bajarish uchun qanday shartlar topilishi kerak? Sorovlarga ishlov berish, javob qaytarish, resurslarga ega bolish, doim faol bolish

137 Peer-to-Peer arxitekturasiga asoslangan saytini tanlang? Bit torrent

138 DNS qanday tizim? –(Domen nomlari tizimi.) bu umumiy IP-manzillar bazasi va ular bilan bog'liq bo'lgan kompyuter nomlarini o'zida mujassam etgan kompyuter serveridir va aksariyat hollarda ushbu umumiy nomlarni so'ralganidek IP-manzillarga xal qilishga xizmat qiladi.

139 DNS qanday maqsadlar uchun foydalaniladi? Internetga ulangan kompni manzilini aniqlab beradi

140 Quyida keltirilgan qaysi domen nomlari to'g'ri ko'rsatilgan?

141 DNS tizimi IP adresini nomga va nomni IP adresga o'zgartiradi, masalan: google.com nomini 173.194.73.94 adresiga o'zgartiradi. Shu holat to'g'rimi? - xa

142 .uz bilan tugagan barcha domenlar faqat O'zbekiston hududida foydalanish mumkinligini anglatadimi? Yoq, boshqa joyda ham boladi

143 Har bir domen nomiga bitta IP adres mos keladimi? – yo’q

144 DNS so'rovlariga qaysi qurilma ishlov beradi? Dns server

145 ICMP nima maqsadda foydalaniladi? - бу ISO/OSI моделидаги тармоқ сатҳининг протоколларидан биридир. Унинг вазифаси тармоқнинг тўғри ишлашини назорат қилиш функтсиясини сақлаб қолишдир. Унинг ёрдами билан ҳар қандай паст даражадаги хулосалар узатилади, тармоққа уланиш пайтида номувофиқликлар кесилади.  ICMP протоколи ёрдамида ушбу компютерлар ёки бошқа қурилмалар ўртасида деярли бутун алоқа охирги фойдаланувчига сезилмасдан содир бўлади.

146 Xostlar orasida ICMP boshqaruv xabarlari qanday shakllarda almashadi? Sorov javob shaklda

147 ICMP qisqartmasining quyida kengaytirib yozilgan shaklini ko'rsating.- (Internet Control Message Protocol) Internetni boshqarish bo'yicha xabar protokoli

148 ICMP yuzaga kelgan xatoliklar haqida xabardor etadimi? - ICMP -нинг асосий мақсади хато ҳақида хабар беришдир. Тармоққа иккита қурилма уланганда, агар маълумотларнинг бир қисми белгиланган манзилга этиб бормаса, ёъқолса ёки рухсат этилган кутиш вақтидан ошиб кетса, ICMP хатоларни келтириб чиқаради.

149 ICMP xabarlari IP paketga joylashtiriladimi? - Ягона маълумот тўғри шаклланган пакет (анг. Датаграм) сифатида мавжуд бўлиб, у ИП-рамкада сақланади.

150 ICMP xabari nechi qismdan tashkil topadi? - ICMP пакетининг тузилиши қуйидагича: • 4 байтнинг сарлавҳаси - биринчи байт пакетнинг турини, иккинчиси оператсион кодини, учинчи ва тўртинчиси назорат суммасини белгилайди. 2 ta, sarlavha va malumot

151 SNMP nima? - bu TCP / IP оиласининг протоколи (SNMP RFC 1157 да тавсифланган). Дастлаб у Интернет ҳамжамияти томонидан маршрутизаторлар ва кўприкларни кузатиш ва муаммоларини бартараф этиш учун ишлаб чиқилган. SNMP (English Simple Network Management Protocol) - бу TCP / UDP архитектураси асосида SNMP  тармоқларидаги қурилмаларни бошқариш учун стандарт Интернет протоколи. 

152 SNMP protokoli OSI modelining qaysi pog'onasida ishlatiladi?- TCP/IP дастур сатҳида ишлайди (OSI моделининг 7-қатлами амалий сатх.

153 SNMP uchun qaysi port belgilangan? – UDP. Udpi 161 va 162 protlarda ishlaydi

154 SNMP so'rov va javob shakli faqat bitta portdan amalga oshiriladimi? –yo’q. SNMP агенти 161-сонли UDP портида сўровларни қабул қилади. Менежер исталган мавжуд порт портидан сўровларни агент портига юбориши мумкин. Агентнинг жавоби менежердаги манба портига қайтариб юборилади. Менежер 162-портда хабарномаларни (Traps и InformRequests) олади. Агент мавжуд бўлган ҳар қандай портдан хабарномаларни яратиши мумкин. 

155 SNMP protokolining asosiy vazifalari nimadan iborat?- Tarmoqni boshqarishda ishlatiladi, maluot toplash, nazorat. қўллаб-қувватлайдиган қурилмалар орасида ёриқнома, калит, сервер, иш станцсияси, принтер, модем жавони ва бошқалар мавжуд. Протокол одатда тармоқни бошқариш тизимларида администратор эътиборини талаб қиладиган шароитларда тармоқ қурилмаларини кузатишда ишлатилади.  SNMP Интернет Энгинееринг Таск Форcе (IETF) томонидан TCP/IP таркибий қисми сифатида белгиланади. У дастурни бошқариш протоколи, маълумотлар базаси схемаси ва маълумотлар объектлари тўпламини ўз ичига олган тармоқни бошқариш стандартлари тўпламидан иборат. ..

156 Simsiz sensor tarmoqlari deganda nimani tushunasiz? Simsiz Sensor Tarmoq (WSN) - ko'p sonli sensorli tugunlardan tashkil topgan o'z-o'zini tashkil etuvchi tarmoq. Simsiz sensorlar tarmoqlari (WSN) harorat, tovush, tebranish, bosim, harakat yoki ifloslantiruvchi moddalar kabi jismoniy yoki atrof-muhit sharoitlarini kuzatib borish va o'zlarining ma'lumotlarini tarmoq orqali birgalikda o'tkazish uchun o'z-o'zidan tuzilgan va infratuzilmani o'z ichiga olgan simsiz tarmoqlar deb ta'riflanishi mumkin.

157 Sensor tarmoqlari elementlariga misol keltiring. Aqlli soat, gaz sensor, elektr sensor, ekg elektrotlari

158 Sensor qurilmalarini asosiy vazifasi nimadan iborat? Sensor o'lchanadigan jismoniy harakatni elektr ekvivalentiga aylantiradi va elektr signallari osongina yuborilishi va qo'shimcha ishlov berilishi uchun uni qayta ishlaydi. Sensor ob'ekt mavjud yoki yo'q (ikkilik) yoki qanday o'lchov qiymatiga erishilganligini (analog yoki raqamli) chiqara oladi.

159 Hozirda qaysi sohalarda IoT texnologiyasidan foydalaniladi?- IoT ko’plab iqsodiy soxalarda joriy etib borilmoqda, masalan, tibbiyotda (aqll tibbiyot yoki teletibbiyot), qishloq xo’jaligida (aqlli qishloq xo’jalik), transport tizimida (aqlli transport tizimi), uyda (aqlli uy), shaharsozlikda (aqlli shahar), ta’limda (aqllli ta’lim) va ko’plab boshaqa sohalarda. Faraz qilaylik, tibbiyot sohasida IoT texnologiyasini joriy etish bilan qanday natijalarga erishildi. Inson yoki bemorning tanasiga joylashtirilgan sensor (harakat, istma, kislorod, yurak urishi tezligi, nafas olish yoki boshqalari)lar insondagi o’zgarishlarni masofadan turib kuzatish va zarurat bo’lganida masofadan turib davolash imkoniyatlari ishlab chiqilmoqda

160 Sensor qurilmalarida qanday muammolar mavjud? - Hotira, xavfsizlik,quvvat,

161 Sensor tarmoqlari uchun maxsus operatsion tizim talab etiladimi? – XA yoki yo

162 Sensor tarmog'i necha qismdan iborat? 3 TA yoki 4 ta

163 Sensor qurilmalarni boshqaruvchi qurilma qanday nomlanadi?- controller

164 Nima sababdan sensor tarmoqlarining resurslari cheklangan bo'ladi? - Quvvati va sigimi boshqarish imkoniyati chieklanganligi.

165 Sensor qurilmalarini taqdim etadigan afzalliklari nimadan iborat? – 1. Tarmoq tugunlarini o'z-o'zini tashkil qilish (o'z-o'zini sozlash, o'zini davolash va o'zini optimallashtirish).

2. 
   Ma'lumotlar paketlarini yo'naltirish va tugunlarni joylashtirish.
   
3. 
   Tarmoq tugunlarining quvvat sarfini minimallashtirish va butun tarmoqning umrini ko'paytirish.
   
4. 
   Ma'lumot to'plash va umumlashtirish.
   
5. 
   Tarmoq uzatish tezligi va ma'lumot uzatish tezligini boshqarish.
   
6. 
   Tarmoq qamrovini maksimal darajada oshirish.
   
7. 
   Belgilangan xizmat sifatini ta'minlash (QoS).
   
8. 
   Ruxsatsiz kirishdan himoya.
   

166 Nima sababdan sensor qurilmalarida ma'lumot almashish tezligi past? - Otkazuvchanlik qobiliyati cheklangan

167 Sensor tarmoqlarida qanday marshrutlash protokollaridan foydalaniladi? - Olsr va mrp

168 Sensor tarmoqlarini qurishda qanday tarmoq topologiyalaridan foydalaniladi? – hohlagan.

169 Sensor tarmoqlarida axborot xavfsizligi darajasi qay darajada ta'minlangan? - Talab darajasida emas

170 Sensor tarmoqlarini talab darajasida takomillashtirish uchun nimalarga ahamiyat berish lozim?- Operatsion tizim imkoniyatlari, taomill eng uzuni

171 Tarmoq xavfsizligi qanday vositalar orqali ta'minlanadi? Aparat dasturiy taminoti

172 Tarmoq pog'onasida kimlar axborot xavfsizligini himoyalashga mas'ul? - Provayderlar, eng uzun javob

173 Internet foydalanuvchilari uchun tarmoq xavfsizligi kafolatlanganmi? - kafolatlanmagan

174 Autentifikatsiya nima maqsadda ishlatiladi? Foydaaalanuvchini identifikatsiyalash uchun

175 Internet saytlarida mavjud resurslardan foydalanishga kim ruxsat beradi?- Adminstra

176 Axborotlarni maxfiyligi qanday ta'minlanadi? shifrlash

177 Foydalanuvchilar axborot xavfsizlini buzulishida aybdor bo'lishlari mumkinmi? XA

178 Nima uchun axborot xavfsizligi borgan sari dolzarb bo'lib bormoqda? Axborotlar, intelektual mulk darajasiga yetib bormoqda

179 Qanday muhitlarda axborot xavfsizligi dajarasi yuqoriroq? - Simli va optik

180 Ilovalar axborot xavfsizlikni ta'minlashi mumkinmi? - XA

181 Kompyuter tarmoqlarida xavfsizlikni ta'minlash uchun nima ishlab chiqilishi lozim - Havfsizlik siyosati

182 Konvergent so'zining ma'nosini ko'rsating. - atamasi ingliz tilidagi «convergence» so’zidan kelib chiqqan bo’lib, «bir nuqtada birlashish» degan ma’noni bildiradi.

183 Qanday holatlarda konvergensiya jarayoni yuzaga keladi?- Umumiy holda konvergentsiya uchta: tarmoqlar konvergentsiyasi, xizmatlar konvergensiyasi va ilovalar konvergensiyasi pog’onalariga ega. Tarmoq pog’onasida konvergentsiya aloqani IP asosidagi yagona transport platformasiga ko’chirish evaziga ekspluatatsiyon xarajatlarni kamaytirishga imkon beradi. Ilovalar konvergent-siyasi esa ilovalarni turli uzatish muhitlari orqali yetkazishni ta’minlaydi.

184 Konvergent tarmoqlariga misol keltiring. - Bulutuz wifi bir biri bilan almashish jarayotni

185 Turli tarmoqlar va ularning formatini moslashtirib beruvchi qurilmani ko'rsating - shlyuz

186 Konvergent tarmoqlarining elementlarini ko'rsating - media-shlyuz (MG) telefon tarmog‘idan tovush chaqiriqlarini terminallaydi, tovushni qisadi va paketlaydi, IP tarmoqda qisqargan tovushli paketlarni uzatadi, shuningdek IP tarmoqdan tovushli chaqiriqlari uchun teskari operatsiyani o‘tkazadi. ISDB/POTS chaqiriqlari signalizatsiya ma’lumotlarini media-shlyuz kontrolleriga uzatadi yoki signalizatsiyani N.323 xabarga o‘zgartirish shlyuzda amalga oshiriladi. Yuqorida keltirilgan media-shlyuz masofadan kira olish, marshrutlash, tarmoqning virtual qismlari, TCP/IP trafikni filtrlash va boshqalar uchun funksionallikni kiritishi mumkin.