Fitogarmonlarning klassifikatsiyalari va sturukturasi
FITOGARMONLAR
O'simlik gormonlari yoki o'simliklar tomonidan ishlab chiqarilgan fitohormonlar, boshqa organik moddalar ozuqa moddalari va odatda ularning ta'siri namoyon bo'ladigan joyda emas, balki o'simlikning boshqa qismlarida hosil bo'ladi.
Past konsentratsiyadagi bu moddalar o'simliklarning o'sishini va ularning turli ta'sirlarga fiziologik javoblarini tartibga soladi.
Keyingi yillarda bir qancha fitoxormonlar sintez qilinib, xozirda ular qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishida qo`llanilmoqda. Ular, xususan, begona o'tlarni nazorat qilish va urug'siz mevalarni ishlab chiqarish uchun ishlatiladi.
O'simlik organizmi shunchaki tartibsiz o'sadigan va ko'payadigan hujayralar massasi emas; o'simliklar morfologik va funksional ma'noda yuqori darajada tashkil etilgan shakllardir. Fitohormonlar o'simliklarning o'sish jarayonlarini muvofiqlashtiradi. Gormonlarning o'sishni tartibga solish qobiliyati, ayniqsa, o'simlik to'qimalari madaniyati bilan tajribalarda aniq namoyon bo'ladi.
O'simlik organizmi shunchaki tartibsiz o'sadigan va ko'payadigan hujayralar massasi emas; o'simliklar morfologik va funksional ma'noda yuqori darajada tashkil etilgan shakllardir. Fitohormonlar o'simliklarning o'sish jarayonlarini muvofiqlashtiradi. Gormonlarning o'sishni tartibga solish qobiliyati, ayniqsa, o'simlik to'qimalari madaniyati bilan tajribalarda aniq namoyon bo'ladi.
Agar siz o'simlikdan ajratsangiz tirik hujayralar bo'linish qobiliyatini saqlaydiganlar, keyin zarur oziq moddalar va gormonlar mavjud bo'lganda, ular faol o'sishni boshlaydilar.
Taxminan bir vaqtning o'zida yapon tadqiqotchisi E. Kurosava gipertrofiyalangan guruch o'sishiga olib keladigan moddalarni o'rgandi. Ushbu moddalar endi fitohormonlar gibberellinlar sifatida tanilgan.
Keyinchalik, o'simlik to'qimalari va organlari madaniyati bilan ishlagan boshqa tadqiqotchilar, ularga oz miqdorda hindiston yong'og'i suti qo'shilsa, ekinlarning o'sishi sezilarli darajada tezlashishini aniqladilar. Ushbu o'sishni keltirib chiqaradigan omilni izlash sitokininlar deb ataladigan gormonlarni topishga olib keldi.
1920 va 1930 yillarda Darvin kuzatgan reaktsiyalar uchun mas'ul bo'lgan gormon ajratilgan va indolil-3-sirka kislotasi (IAA) sifatida aniqlangan.
Bu ishlar Gollandiyada F.Vent, F.Kögl va A.Xagen-Smit tomonidan amalga oshirilgan.
