58
Maksimal zichlikni aniqlash uchun gruntlarni tadqiq etishni har xil
standart variantlari amalda qo‘llanadi. Uni, asosan O‘zRST 786-97 (Gruntlar.
Maksimal zichligini laboratoriyada aniqlash) bo’yicha aniqlanadi. Bu usulning
asosini XX asrning 30-yillarida prof. N.N. Ivanov va tex. fan. nom.
M.Ya.Telegin ishlab chiqqan (4.2-rasm).
Gruntlarning qulay namligi va maksimal og‘irligi DORNII (4.2-rasm)
asbobida [2] aniqlanadi. Asbobning metall silindriga grunt 3 qavat qilib solinib,
0,3 m balandlikdan tushuvchi og‘irligi 2.5 kg bo‘lgan yuk bilan zichlanadi.
Yuklarning balandlikdan tushish soni qum va qumloq tuproqlar uchun 75,
qumoq tuproq va gillar uchun 120 belgilanadi. Har bir grunt bir necha marta har
xil namlikda yuk bilan zichlanib, gruntning zichlangandan keyingi hajmiy
og‘irligi hamda namligi aniqlanadi. Natijada gruntlarning skeleti hajmiy
og‘irligi va namligi o‘zaro bogliqlik grafigiga chiziladi (4.3-rasm). Gruntning
maksimal hajmiy og‘irligi sifatida uning skeleti hajmiy og‘irligining eng katta
qiymati olinadi, unga to‘g‘ri keluvchi namlik qulay namlik deb qabul qilinadi.
Keltirilgan chizmada qulay namlik 16,5 %, maksimal hajmiy og‘irlik 1850
kg/m
3
ga teng.
Dostları ilə paylaş: