A. J. Tuychiyev Iqtisoiyot fanlari doktori, professor

jadval. 
Nisbatlar tahlilining 5 ta turi 
Amallar 
Misollar 
Mijozlar va sanoat haqidagi 
ma'lumotlarni 
solishtirishtiruvchi 
koeffisiyentlar 
Odatda standart ko’rsatkichlar 
riskni boshqarish birlashmasi, Standard 
va Poors, Dun & Bradstreet va 
boshqalarda chop etilgan. 
O’tgan davr ma'lumotlari bilan 
mijozning 
o’xshash 
ma'lumotlarini 
taqqoslovchi koeffisiyentlar; 
Auditor joriy yilning schyot 
qoldiqlari 
bilan 
o’tgan 
yilgisini 
solishtiradi; o'tgan yilning o’xshash 
detallari 
bilan 
joriy 
sinovlarning 
qoldiqlarini; 
shuningdek, 
yillar 
orasidagi foizli munosabatlarni. 
Mijoz ma'lumotlarini ma’lum 
natijalarni 
kutayotgam 
mijozlar 
ma’lumotlari 
bilan 
solishtirish 
koeffisiyentlar; 
Mavjud xatolik ko’rsatkichlarini 
natijalari 
bilan 
mijoz 
byudjetini 
taqqoslash mumkin. 
Mijoz ma'lumotlarini ma'lum bir 
Auditor ifodalangan qiziqish bilan 

---

217 
Xatarlarni boshqarish uyushmasi (RMA), standart va Poors, Jaxon & 
Bradstreet va sanoat ishlab chiqarishi bo’yicha standart koeffisiyentlarni chop 
etishadi. Auditorning auditorlik amallar hajmi va tabiati to’g’risidagi fikriga ta'sir 
qilishi mumkin bo’lgan tashkilotlar va sanoat bo’g’inlari bo’yicha o'xshash 
koeffisiyentlar farqlarni ko'rsatish uchun taqqoslanishi mumkin. Likvidlik 
koeffisiyentlari korxonaning to’lovga qobiliyat, rentabellik va aktivligini 
ko'rsatadi. 
Tez-tez 
qo’llaniladigan va taqqoslanadigan ba'zi standart 
koeffisiyentlarni ko’rish uchun quyidagi standart ko’rsatkichlarni o’rganib chiqing. 
 
Mijoz va sanoatning standard ko'rsatkichlari 
 
Mijoz va sanoatning standard 
ko'rsatkichlari 
Hisoblash 
Likvidlik: 
(1) joriy likvidlik koeffisiyenti 
(2) tezlashgan likvidlik koeffisiyenti 
(1) 
Joriy 
aktivlar 
/ 
Joriy 
majburiyatlar 
(2) (Kassa + Qisqa muddatli qimmatli 
qog'ozlar + Debitorlik qarzlar) / Joriy 
majburiyatlar 
To’lovga qobililiyatlilik:
(1) Xususiy kapitalga qarzdorlik 
(2) Bir martalik olingan foizlar 
(3) xizmat xarajatlari hajmi
(1) Uzoq muddatli qarz / Xususiy 
kapital 
(2) (Soliq solingunga qadar va foizlar 
to’langunga qadar sof foyda) / Foizli 
xarajatlar
(3) (Foizlar va amortizatsiya 
hisoblangunga 
qadar 
sof 
foyda)/ 
Boshqa va foizli to'lovlari 
Rentabellik: 
(1) sof foyda bo’yicha rentabellik 
(2) yalpi foyda 
(3) Investitsiyalar rentabelligi 
(1) Sof foyda / daromad 
(2) (sotilgan tovarlar qiymatidan 
hisoblangan daromad ) / daromad 
(3) Sof foyda / Xususiy kapital 
(4) (soliq oldi va foizlar hisoblangunga 
auditor kutayotgan natijalarni bilan 
taqqoslovchi koeffisiyentlar; 
kutilayotgan 
balans 
xarajatlariga 
bo’lgan qiziqishni qiyoslaydi. 
Mijoz 
ma'lumotlarini 
nomoliyaviy 
ma'lumotlardan 
foydalangan holda kutilayotgan natijalar 
bilan taqqoslovchi koeffisiyentlar. 
Kutilayotgan 
natijalar 
bilan 
taqqoslash 
uchun 
asos 
sifatida 
nomoliyaviy ma'lumotlar xizmat qilishi 
mumkin. 

---

218 
(4) Bir martalik olingan foizlar
qadar sof foyda) / Foizli xarajatlar
Tadbirlar: 
(1) Debitolar aylanmasi 
(2) Zaxiralar aylanmasi 
(3) Aktivlar aylanmasi
(1) Daromad / O'rtacha debitorlik qarzi 
(2) Sotilgan tovarlar tannarxi / O'rtacha 
TMZ 
(3) daromad / aktivlar umumiy 
summasi