A k ġ f k a m a L
Yüklə 10,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Palıd ağacı
Boyunun balaca olmasına baxmayaraq qalın qarı yara-yara hamıdan qabaqda irəliləyən əlində avtomat, çiynində çanta, gödəkcəsinin ciblərində isə patron daraqları və əl qumbaraları olan əsgərin kim olduğunu soruşdum. Əsgərlərdən biri dedi ki, Bozlu kəndindəndir, adı Həsəndir. Xatırladım. Əvvəllər mənim bölüyümdə xidmət etmişdi. Indi qış geyimində, həm də məndən xeyli qabaqda olduğu üçün səhərin alatoranında tanıya bilməmişdim. Qapalı bir adam kimi tanıdığım Həsən bədəncə arıq və boyca balaca olsa da həmişə qoçaqlığı ilə seçilərdi. Bəzən onun əsgər yoldaşları ona ləqəb qoşub gülüşərdülər. Həsən də qarşıdakı kənddən idi. O, boya-başa çatdığı dağ yamacında mürgüləyən, meşələrin qoynuna sığınan, büllur bulaqlı doğma kəndinə tələsirdi. Ürəyindən nələr keçirdi? Onu hansı qüvvə idi kəndə çəkən? Hansı qüvvə idi qarlı Murov dağlarını aşaraq, ac, yuxusuz, yorğun hamıdan qabaqda getməyə məcbur edən? Kəndi görmək arzusumu, yoxsa adi bir maraq idi? Hələ heç kim onun ürəyindən keçənləri bilmirdi, hələ heç kəs onun nələr düşündüyünü bilmirdi. Səhər yenicə açılırdı. Aşağıda qarlı meşədə qaratoyuğun qaqqıltısından başqa bir səs-səmir eşidilmirdi. Dağ yamacındakı cığırla irəliləyən əsgərlərin sırası xeyli uzun idi. Onlar köhnə maşın yolunun kənarı ilə-qar yığınının az olduğu yerlə tək sıra ilə addımlayır, mümkün qədər səs salmamağa çalışırdılar. Lap axırda biz-minaatanlar gedirdik. Biz çiynimizdə minaatan və onun xeyli sayda mərmilərini iki-iki, üç-üç yük çantalarında 80 kilometr qarla örtülmüş Murov dağını bu gecə aşmışdıq. Murovdağın bəzi yerlərində 50-60 metr qalınlığında qarla örtülü dərələrdən çox çətinliklə keçmişdik. Minaatanı və onun mərmisini daşımaq isə demək olar ki, işgəncə idi... Kəndə tez çatmağa tələsirdik. Əməliyyat planına əsasən kəndi mühasirə etməli və kənddə olan düşmənlərin birini də sağ buraxmamalı idik. Kəndə yaxınlaşanda hava işıqlanırdı. Ermənilər kəndin sonuncu evinin qabağında odun doğrayırdılar. O qədər səssiz gedirdik ki, hətta dağın yamacı ilə kəndə tərəf gedərkən düşmən mövqeyinin lap yaxınlığından keçmişdik. Bundan isə nə düşmən xəbər tutmuşdu, nə də özümüzün xəbərimiz var idi... Üç dəstəyə bölünmüş əsgərlər kəndi mühasirəyə almaq üçün kəndin sağ və sol tərəfindən qara bata-bata aşağı enməyə başladılar. Elə bu vaxt bir evin qabağında balta ilə odun doğrayan erməni onları gördü və nə isə qışqıraraq evə tərəf qaçdı. Duyuq düşən düşmənlər evlərdən çıxaraq bizi atəşə tutdu. Artıq səssizliyə son qoyulmuş, avtomat və 315 pulemyotların şaqqıltısından qulaq tutulurdu. Kəndi mühasirə etməyə vaxt çatmadı və əlverişsiz bir yerdə-dağ yamacında-açıqlıqda qalan əsgərlərə kəndə daxil olmaq əmri verildi. “Ura” və “Allah Əkbər” sədaları altında hücuma keçən əsgərlər yamacla aşağı yumalanaraq və qaçaraq kəndə girirdilər. Gizir Telman və əsgər Qabil ermənilərə atəş açaraq döyüşçülərin irəliləməsini asanlaşdırırdılar. Evlərin arasında və tövlələrin yaxınlığında meşə talasında döyüş gedirdi. Həsən yenə hamıdan qabaqda idi. Bayaqdan onlara güllə atan erməniyə tərəf atəş aça- aça qaçırdı. Palıd ağacının arxasına özünü çatdıran Həsənin yanında əl qumbarası partladı. Qəlpələr ağacın gövdəsinə dolaraq qabığını qopardı, Həsənə isə bir qəlpə belə dəymədi. Özünə səngər seçdiyi palıd ağacının arxasından ermənini nişan aldı. Tətiyi çəkən kimi düşmən əsgəri qarlı dərəyə yuvarlandı. O, əsgərlərimizə atəş açan digər düşməni axtarmağa başladı. Erməni bir evin tinində gizlənmişdi. Hərdən qalxıb atəş açır və yenidən gizlənirdi. Həsənin nişan almağı ilə erməninin qışqırmağı bir oldu... Yarım saatlıq döyüşdə Həsənə yüzlərlə güllə və qumbara atılsa da iri gövdəli palıd ağacı onu qoruyurdu. Həsən isə öz atəşi ilə əsgərlərimizin kəndə tərəf irəliləməsinə imkan yaradırdı. Döyüşə-döyüşə irəli sürünən əsgələrimiz artıq kəndi düşməndən azad etmişdilər. Onlarla erməni meyidi evlərin arasında və meşə talasında qalmışdı. Bir neçə erməni isə meşə ilə qaçaraq canını qurtara bilmişdi. Döyüş bir az səngimişdi. Buradan kəndin yuxarısındakı yandırılmış evlər yaxşı görünürdü. Böyüyüb boya-başa çatdığı, indi isə ermənilər tərəfindən qarət edilərək yandırılmış evlərini uzaqdan gördükdə Həsən gövrəldi və palıd ağacını qucaqlayaraq hönkür-hönkür ağladı. Bu həm qələbə, həm də kədər yaşı idi. Axı onun doğma kəndi düşməndən azad edilmişdi. Yoldaşları onun yanına gələrək onu təbrik etdilər. Həsən isə hələ də palıd ağacını qucaqlamışdı. O sanki ağacla pıçıldaşır, ağacla danışırdı. Ona qovuşduğuna hələ də inanmırdı. Onun bütün uşaqlıq dünyası və yaddaşındakı xatirələrin çoxu bu ağacla bağlı idi. Onun ilk sevgisinə də bu palıd ağacı şahidlik etmişdi. Həsən bu qocaman palıd ağacını öz doğma anasını, kəndini, obasını sevdiyi qədər sevirdi. Döyüş demək olar ki, qurtarmışdı. Tək-tək avtomat və pulemyotların səsi gəlirdi. Qəfildən atılan düşmən gülləsi palıd ağacının gövdəsinə dəyib çovudu və Həsənin yanındakı döyüşçülərdən birini yaraladı. Əsgərlər cəld yerə uzanaraq silahlarını atəş açılan səmtə yönəltdilər. İri bir daşın arxasında gizlənən düşmən onları nişan alımışdı. Nadir bircə atəşlə düşməni məhv etdi. Həsənə atılan güllələrin qarşısını isə öz nəhəng gövdəsi ilə yenə də palıd ağacı kəsmişdi. Ağacın gövdəsinə sancılan güllələrin yeri hələ də tüstülənirdi. |