A k ġ f k a m a L
Yüklə 10,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
* * *
Yol boyu susub danışmayan Gürşad Murov yoluna üz tutan qocaları, qadınları, uşaqları görür, öz ata-anası yadına düşürdü. Fikir onu götürmüşdü, görəsən onlar kənddən çıxıblar, yoxsa ermənilərin hücumundan xəbərləri yoxdur? Gürşad mütləq kəndə gedib ermənilərin Kəlbəcərə hücum etdiyini xəbər vermək qərarına gəldi və Əsrik kəndinə gedəcəyini yoldaşlarına bildirdi. Yoldaşları onu bu fikirdən daşındırmaq istəsələr də mümkün olmadı. Necə olursa-olsun o, ata-anasını və həmkəndlilərini erməni quldurlarından xilas etmək istəyirdi. Gürşad Əsrik kəndinə çatanda gecə idi. Əhali kəndi çoxdan tərk etmişdi. Sonuncu dəfə evlərinə gəldi, qapı bağlı idi, həyətdə quzular mələşirdi. Anasız qalaraq mələşən quzulara necə kömək edəcəyini fikirləşdi. Tayadan onların qabağına quru ot tökdü... Kimsəsizlik bir anlıq onu sıxdı. Gürşad cəld geri qayıtmaq qərarına gəldi. Ac və yorğun halda bütün gecəni yol gələn Gürşad Çaykəndə çatanda günorta idi. Körpünün yanında hərbi geyimli əsgərlər görünürdü. Onlara yaxınlaşanda qəfildən atəşə tutuldu. Ermənilər imiş. Ermənilərin belə tezliklə Çaykəndi işğal etmələri onun heç ağlına da gəlmirdi. Balaca bir daşı özünə səngər seçən Gürşad atəş açaraq ermənilərin birini yerə sərdi. Ermənilər Tərtərçayın o tayından, evlərin arasından, hasarların arxasından-hər tərəfdən ona atəş açmağa başladılar. Qeyri bərabər bir döyüş gedirdi... Gürşad güllələrin necə qurtardığını hiss etmədi; artıq avtomat susmuşdu. Düşmən Gürşadın gülləsinin qurtardığını hiss edib ona tərəf yaxınlaşırdı. Birdən gizlətdiyi son güllə yadına düşdü. Bu gülləni o özü üçün saxlamışdı. Gülləni darağa qoyan kimi bir erməni 5-6 addımlıqdan onun üstünə qışqırdı: “silahı at yerə”-dedi. Yəqin ki, ona təslim olmağı deyirdi. Gürşad “Al, əclaf”-deyərək son gülləni ermənin alnına sıxdı... * * * Gürşadı digər əsirlərlə birlikdə Kəlbəcərə gətirdilər. Ermənilərin işgəncələrinə dözmək qeyri-mümkün idi. Gürşad necə olursa-olsun onların əlindən qaçmaq və yüzlərlə əsir düşən və şəhid olan soydaşlarımızın qisasını almaq barədə düşünürdü. Kəlbəcərdə qarətlə 307 məşğul olan ermənilər gündüzlər onlara qarət daşıdır gecələr isə ağıla gəlməyə işgəncələr verirdilər. Bir gün Kəlbəcərə gələn erməni jurnalisti çəkiliş aparır, əsirləri danışdırıdı. Hətta əsir düşmüş aşıq Eyvaza saz çaldırıb oxudurdular. Erməni zabiti Gürşadı məcbur edirdi ki, erməınilərin onlara yaxşı baxdığını, incitmədiyini desin... Günlər ayları əvəz edir, ermənilərin işgəncələri isə bitib- tükənmirdi. Bütün bu əziyyətlərə mərdliklə tab gətirən Gürşad qaçmaq haqqında fikirləşirdi. On ay idi ki, bu fikir onu rahat buraxmırdı. Səkkiz nəfər idilər. Hər gün onları aparıb işlədir, axşam isə bir az çörək və su verirdilər ki, tam taqətdən düşməsinlər. Gürşad yoldaşları ilə qəti qərara gəlmişdilər: sabah erməniləri tərksilah edib əsirlik həyatına son qoyacaqdılar... * * * Şərqi Türküstan çinlilər tərəfindən işğal edilmiş, türk xalqları didərgin düşmüş, Vətənini tərk etməyənlər isə əsir aparılmış, qul halına salınmışdı. Axırıncı Şərqi Türk xaqanı Çuluq Xan döyüşdə öldürülmüş, kiçik oğlu Kürşad isə əsir aparılmışdı. Çinlilər Kürşad başda olmaqla 40 nəfər cəsur gənci mühafizə dəstəsinə qəbul etmişdilər. Çinlilər bununla- mədəniyyəti, davranış qaydalarını-məhz türklərdən öyrənir və türklərə oxşamağa çalışırdılar. Kürşad yoldaşları ilə gizli danışaraq Çin imperatoru Tay Çunqu oğurlayıb Türküstana aparmaq, əsir edilmiş digər soydaşları ilə dəyişmək məqsədi ilə bir tədbir qurmuşdular: axşam imperator bağçada gəzərkən onu qaçırmalı idilər. 40 gənc pusqu qurarkən gözlənilməz bir tufan ucbatından imperator gəzintidən imtina etmişdi. Artıq Kürşad və yoldaşlarının sarayda olmamaları çinliləri duyuq salmışdı. Gecikmək olmazdı, çinlilər onları axtarırdılar. Kürşad və silahdaşları saraya hücum etdilər. Yüzlərlə mühafizəçi öldürülsə də saraydan qaçıb qurtaranlar Çin ordusuna xəbər verdilər. Ordu saraya doldu. Beləlıklə imperatoru qaçıra bilmədilər. Kürşad saraydan çıxmaq əmri verdi. Onlar mehtərləri öldürüb atlandılar və saraydan çıxdılar. Ordu onların arxasnca düşmüşdü. Vəy çayına çatanda ordu onları haqlamışdı. Kürşad və 39 igid məcburən dayandılar və döyüşməyə başladılar. Yüzlərlə Çin əsgəri məhv edildi. Lakin, Çin ordusunun sonu tükənmirdi. Türk igidləri son damla qanları qalanadək vuruşaraq azadlıq və Vətən yolunda şəhid oldular. Üsyan baş tutmadı, amma bu xəbər “Kürşad üsyanı”, “Kürşad dastanı” ilə bütün türk ellərinə yayılaraq azadlıq ideyalarını və torpaq sevgisini qan yaddaşında nəsildən-nəsilə ötürərək bu günümüzədək gətirib çıxardı. 308 * * * Kürşad üsyanından 1355 il ötəcək, Xaqan oğlu Kürşad kimi Qiyas oğlu Gürşad da düşmən əsarətinə dözməyərək üsyan qaldıracaq. Erməni işğalçılarına qarşı üsyana qalxan Gürşad 7 yoldaşı ilə iki ermənini öldürüb əsirlikdən azad olmağa və düşməndən qisas almağa çalışacaqlar. Lakin emənilər tərəfindən mühasirəyə alınan Gürşad və onun yeddi cəsur yoldaşı güllələri qurtaranadək döyüşəcək, yenidən əsir alınacaq və işgəncələrdən sonra güllələnəcəklər... Gürşad heç vaxt “Kürşad dastanı” haqqında eşitməmiş və eşitməyəcək də. Lakin, Gürşad və Kürşadın igidlikləri min illərlə qan yaddaşımızda qalacaq, bir adla iki dastan yazılacaq və gələcək nəsillərə örnək olacaq. Bu türk igidlərinin qəlblərindəki azadlıq atəşi isə böyüyərək bütün türk ellərinə yayılacaq, türk torpaqları düşməndən azad ediləcək!!! |