A. K. Xusanov

Mavzu haqida ma’lumot. 
Yomg’ir chuvalchangi chirindiga boy bo’lgan 
tuproqda uchraydi. Uning tanasi cho’ziq bo’lib uzunligi 10-30 sm gacha borishi 
mumkin. Terisi shilimshiq, rangi tiniq jigarrang, bosh tomoni uchliroq va oxirgi 
uchi biroz tumtoqlashgan bo’ladi. Bosh tomonini yo’g’onlashgan kamar 
halqalariga qarab ham aniqlash mumkin. Bu kamar 28-36 (jami 8 ta) halqalardan 
tashkil topgan. 
Har bir halqaning qorin tomonida 2 juft, ikki yon tomonida 2 juftdan mayda 
va pishiq tikansimon qillar bo’lib, chuvalchangning harakatlanish vazifasini 
o’taydi. Chuvalchang terisining uchi elastik kutikula qavat bilan qoplangan. U 
teridagi bez hujayralari chiqargan suyuq bilan doimo namlanib turadi. Epiteliyga 
halqali muskullar, ularga esa juda yaxshi rivojlangan cho’ziq muskullar birlashadi. 
Bularning hammasi teri muskul xaltasini hosil qiladi. Chuvalchang ana shu halqali 
va cho’ziq muskullarning navbat bilan qisqarishi va bo’shashishi natijasida harakat 
qiladi. 
 
 
 

---

97 
Mashg’ulot yuzasidan topshiriq. 
2.
Rasmdagi yomg’ir chuvalchangining tana qismlarini raqamlang 
 
 
47-jadval 
 
 
Yomg’ir 
chuvalchangining tana 
qismlari
 
Raqamlar 
boshi
 
halqalari 
erkaklik jinsiy teshik 
urg’ochi jinsiy teshik 
urug’ qabul qilgich 
belbog’cha 
urug’ qabul qilgich 
yon qillari. 
 
1.
 
Jadvalni to’ldiring. 
2-ish. Yomg’ir chuvalchangining ichki tuzilishini o’rganish. 
Yomg’ir chuvalchangining sistematik o’rni 
Tip: Halqali chuvalchanglar-Annelides
 
Kenja tip: Belbog’lilar-Clitellata