A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

O‘zbekiston sharoitida uchraydigan foydali hasharotlar Respublikamizda qishloq xo‘jaligi ekinlarini turli xil zararkunandalardan himoya qilish va ulaming nufuzini kamaytirish borasida bir qator ishlar amalga oshirilmoqda. Ma‘lumki, ko'plab foydali hasharotlardan trixogramma ( T. euproctidis, T. pintoi, T. evanescens, T. bactrianum) turlari-beda. g‘o‘za tunlamlari, makkajo‘xori parvonasi kabi zararkunandalarning tuxumiga qarshi keng ko‘lamda qo‘llanilmoqda. Shuningdck, trixogrammaning juftsiz turi (T. embryophagum) va olma mevaxo‘ri (T. cacoeciaye palliada) olma qurti hamda boshqa barg o‘rovchilarning tuxumlarini zararlaydi. Bog‘larda Adalia bipunctata ikki nuqtali tugmachaqo‘ng‘izi (xonqizi); Calvia qualuordecimgultata kalviya; Adalia decetpunclata o‘n nuqtali adaliya ko‘plab uchraydi.
Sabzavot ekinlarida trixogmmmaning asosan tugmacha qo‘ng‘izlaridan Adonia variegata-o‘zgaruvchan tugmacha qo‘ng‘izi, emmunuqtali xonqizi, Coccinella sertempunclata o‘n bir nuqtali xonqizi C. undecimpunctata. brakon Brawn heberor Sau, oddiy oltinko‘z Chrysopa camea, praonlar Praon abictum Hal. uchraydi.
Ekin texniklarda ko‘plab turdagi tugmacha qo‘ng‘izlarning vakillari, trixogramma, brakon, oltinko‘zlar, nuqtali stetorusStethorus punctillum, Apanteles kazak Apameles kazak. A. telenga, paragus Paragus compeditus. Sirfid pashshalari l. scutellaris, P. compedit us. kanaxo‘r trips Scolothrirs acariphagus, orius qandalasi Oriusiniger kabi turlari uchraydi. Bedazorlarda va kanoshka ekinlarida orius qandalalari, nabis, tugmacha qo‘ng‘izlar (xonqizi). reduvidlar. oltinko‘zlar va Kolorado qo‘ng‘izining yinqichlaridan xilokorus -Chilocorus bivulnerus, Calosoma inguisitor xushbo‘y kalosoma, podiuzus -Podisus maculivemris, perillus Perillus biocuatus kabi turlari ko‘plab uchraydi.
Shuningdek, issiqxonalarda pomidor va bodring ekinlari zararkunandalariga qarshi enkarziya-Encarsia formosa, fltoseyulus ~Phytoseiulus comiger. metaseyulus -Metaseiulus occeidentalis va oltinko‘z kabi turlardan foydalaniladi.

.