A (Vm-b) = rt

Real gazlarning xarakterim lfoda etish uchun berilgan juda ko'p
tenglamalar ichida Van-der-Vaals tenglamasi eng sodda bo'lishi
bilan birga juda yaxshi natijalar beradi. Eu tenglama pVm=RT
tenglamaga tuzatmalar kiritish yo'li bilan hosil qilingan bo'lib,
quyidagicha ko'rinishga egadir:
a
(Vm-b) = RT
(111)
/
bu yerda, p - gazga tashqaridan ko'rsatilayotgan bosim (bu bosim
gazning idish devorlariga ko'rsatadigan bosimiga teng), a va b -Van
der-Vaals doimiylan bo' lib, har xil gazlar uchun har xil qiymatga ega,
bu qiymatlar tajriba yo'li bilan topiladi. Agar bosim kvadrat metrga
nyuton hisobida, hajm molga kub metr hisobida ifodalansa, a
doimiyning o'lchamligi n*m4/mol2, b doimiyning o'lchamligi
m3/mol bo'ladi. Ba’zan a doimiy am l2/ mol2 bilan, b doimiy esa
1/rnol bilan ham ifodalanadi
b doimiy molekulalar o'lchamlari chekli b o 4gam tufayli
hajmning molekulalar harakat qilolmaydigan qismim aniqlaydi. Bu
doimiy molekulalar hajmining to 'rtlanganiga baravar.
afW2m tuzatma molekulalarning bir-bmga o'zaro tortishishi
tufayli hosil bo'ladigan p; ichki bosimni ifodalaydi. Agar molekulalar
o'rtasida o'zaro ta’sir to'satdan yo'q bo'lib qolsa edi, u holda gazni
o'sha hajmda saqlab qolish uchun tashqi bosimni p, ichki bosimga
teng miqdorda orttirishga to'g'ri kelgan bo'lar edi.
161(11.1) tenglama bir mol gaz uchun yozilgan. z mol gazga mos
keluvchi ixtiyoriy m massali (z=m/|j.) gazga oid tenglamaga o‘tish
uchun o‘sha sharoitda uning z marta ortiq hajm egallashini, va’ni:
V=zVm
bo‘lishini hisobga ohsh kerak.
(11.1) da Vm o'rniga V/z qo'yib, quyidagi tenglamani topamiz.
H-*r
Bu tenglamani z ga ko'paytinb va quyidagi: