|
Pısıqlawıshtıń dúzilisine qaray túrleri
|
səhifə | 162/248 | tarix | 02.12.2022 | ölçüsü | 0,6 Mb. | | #71983 |
| Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare
Pısıqlawıshtıń dúzilisine qaray túrleri
Pısıqlawıshlar dúzilisine qaray jay, qospa hám keńeytilgen pısıqlawısh bolıp, úshke bólinedi.
Jay pısıqlawısh. Dara sózlerden bolǵan pısıqlawıshqa jay pısıqlawısh delinedi. Jay pısıqlawısh jup sóz hám dara sózlerge tirkewishlerdiń dizbeklesip keliwinen de boladı: Keshqurın aǵam qaladan úyge keldi. Ol Taxtakópirde tuwılıp ósken. Shárigúl kúndiz de, túnde de isler edi. Kún sayın emeski samal esedi. Bizler túni menen jol júrdik. Quyash kem-kemnen qızdıra basladı.
Qospa pısıqlawısh. Qospa sóz yamasa gáp aǵzalarına bólinbeytuǵın sózlerdiń dizbeginen bolǵan pısıqlawıshqa qospa pısıqlawısh delinedi. Dara sózlerge atawısh tirkewish (kómekshi atawısh) dizbeklesiwinen qospa pısıqlawısh jasaladı: Sultanmurat heshqashan da tırnanı jaqın jerden kórmegen edi. Tırnalar áste-aqırın dóńistiń ústine qonaqlay basladı. Bul jerde de qarawıl bar edi. Kóz jeter jerde kók suwdan basqa hesh nárse kórinbeydi.
Keńeytilgen pısıqlawısh. Hal feyil, kelbetlik feyil hám atawısh feyilleriniń basqarıwındaǵı toplamlardan bolǵan pısıqlawıshqa keńeytilgen pısıqlawısh delinedi. Hal feyil toplamları arqalı: Ol óziniń tuwılǵan Shıbıqlı awılında oqıp júrip miynetetiwge qızıqsındı. Olar bir gramm da paxtanı atızǵa qaldırmastan mámleketke jıynap tapsırdı. Kelbetlik feyili toplamlarınan boladı: Kewlimjay qurılısqa jumısqa kelgende sarras on jeti jasta edi. Rossiyadan qaytıp kelgen soń, Qılıshbay kóp waqtın úyinde ótkerdi. Atawısh feyili toplamınan boladı: Kinonıń baslanıwına ele táwir-aq waqıt bar edi. Esikten kire kelgen Aqsholpan Joldastıń dawısın esitiwden qushaǵın ashtı. Asqar Oraldıń bas iyzewinen soń Baymanǵa qaradı.
Pısıqlawıshtıń mánisine qaray túrleri
Pısıqlawıshlar is-háreketti sıpatlaw mánisine qaray orın, waqıt, sın, muǵdar-dáreje, sebep, maqset, shárt hám qarsılas pısıqlawısh bolıp, 8 túrge bólinedi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|