|
-maqshı/-mekshi, -baqshı/-bekshi, -paqshı/-pekshi
|
səhifə | 102/248 | tarix | 02.12.2022 | ölçüsü | 0,6 Mb. | | #71983 |
| Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare
-maqshı/-mekshi, -baqshı/-bekshi, -paqshı/-pekshi qosımtalarınıń jalǵanıwı arqalı jasaladı: barmaqshı, kórmekshi, aytpaqshı h.t.b.
-maqshı/-mekshi qosımtası jalǵanǵan sózge edi, boldı feyilleriniń qosılıwı arqalı jasaladı. barmaqshı edi, barmaqshı boldı, salmaqshı edi, tutpaqshı boldı h.t.b
-maqshı/-mekshi qosımtası bol feyili menen dizbeklesip kelgende, bol feyiliniń qaysı máhálde turıwına qaray máhállik máni ańlatadı: satpaqshı boldıń, kelmekshi boldıń, barmaqshı boldıq t.b.
Maqset meyiliniń -maqshı/-mekshi qosımtası I hám II bettegi betlik jalǵawların qabıl etip túrlenedi: ketpekshimen, shıqpaqshısań, oqımaqshımız t.b.
Maqset meyiliniń bolımsız túri bolımsızlıq máni beriwshi emes sózine betlik jalǵawlarınıń jalǵanıwı arqalı bildiriledi. Maqset meyiliniń -maqshı/-mekshi qosımtası mánisi jaǵınan keler máhálge júdá jaqın keledi. Máselen, oqımaqshı, salmaqshı sózleri endi islenetuǵın is-háreketti bildiredi. Mısalı: Fazılbek jerdi awdarmaqshı. Húrliman tawıstı kestelemekshi. Ayjamal “Alpamıs” dástanın oqıp shıqpaqshı.
Bet
|
Bolımlı túri
|
Bet
|
Bolımsız túri
|
Birlik
|
Kóplik
|
Birlik
|
Kóplik
|
I bet
|
aytpaqshıman
|
aytpaqshımız
|
I bet
|
aytpaqshı emespen
|
aytpaqshı emespiz
|
II bet
|
aytpaqshısań
|
aytpaqshısız
|
II bet
|
aytpaqshı emesseń
|
aytpaqshı emessiz
|
III bet
|
aytpaqshı
|
Aytpaqshı
|
III bet
|
aytpaqshı emes
|
aytpaqshı emes
|
Anıqlıq meyil: Feyildiń anıqlıq meyili belgili bir waqıt penen baylanıslı anıq xabardı bildiredi. Anıqlıq meyildiń arnawlı qosımtası joq. Ol úsh máhálge qatnaslı bolıp, ótken, házirgi, keler máhál qosımtaları arqalı jasaladı. Mısalı:
Dostları ilə paylaş: |
|
|