Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti


-maqshı/-mekshi, -baqshı/-bekshi, -paqshı/-pekshi



Yüklə 0,6 Mb.
səhifə102/248
tarix02.12.2022
ölçüsü0,6 Mb.
#71983
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   248
Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare

-maqshı/-mekshi, -baqshı/-bekshi, -paqshı/-pekshi qosımtalarınıń jalǵanıwı arqalı jasaladı: barmaqshı, kórmekshi, aytpaqshı h.t.b.

  • -maqshı/-mekshi qosımtası jalǵanǵan sózge edi, boldı feyilleriniń qosılıwı arqalı jasaladı. barmaqshı edi, barmaqshı boldı, salmaqshı edi, tutpaqshı boldı h.t.b

  • -maqshı/-mekshi qosımtası bol feyili menen dizbeklesip kelgende, bol feyiliniń qaysı máhálde turıwına qaray máhállik máni ańlatadı: satpaqshı boldıń, kelmekshi boldıń, barmaqshı boldıq t.b.

    Maqset meyiliniń -maqshı/-mekshi qosımtası I hám II bettegi betlik jalǵawların qabıl etip túrlenedi: ketpekshimen, shıqpaqshısań, oqımaqshımız t.b.
    Maqset meyiliniń bolımsız túri bolımsızlıq máni beriwshi emes sózine betlik jalǵawlarınıń jalǵanıwı arqalı bildiriledi. Maqset meyiliniń -maqshı/-mekshi qosımtası mánisi jaǵınan keler máhálge júdá jaqın keledi. Máselen, oqımaqshı, salmaqshı sózleri endi islenetuǵın is-háreketti bildiredi. Mısalı: Fazılbek jerdi awdarmaqshı. Húrliman tawıstı kestelemekshi. Ayjamal “Alpamıs” dástanın oqıp shıqpaqshı.

    Bet

    Bolımlı túri

    Bet

    Bolımsız túri

    Birlik

    Kóplik

    Birlik

    Kóplik

    I bet

    aytpaqshıman

    aytpaqshımız

    I bet

    aytpaqshı emespen

    aytpaqshı emespiz

    II bet

    aytpaqshısań

    aytpaqshısız

    II bet

    aytpaqshı emesseń

    aytpaqshı emessiz

    III bet

    aytpaqshı

    Aytpaqshı

    III bet

    aytpaqshı emes

    aytpaqshı emes

    Anıqlıq meyil: Feyildiń anıqlıq meyili belgili bir waqıt penen baylanıslı anıq xabardı bildiredi. Anıqlıq meyildiń arnawlı qosımtası joq. Ol úsh máhálge qatnaslı bolıp, ótken, házirgi, keler máhál qosımtaları arqalı jasaladı. Mısalı:


    Yüklə 0,6 Mb.

    Dostları ilə paylaş:
  • 1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   248




    Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
    rəhbərliyinə müraciət

    gir | qeydiyyatdan keç
        Ana səhifə


    yükləyin