Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti



Yüklə 0,6 Mb.
səhifə103/248
tarix02.12.2022
ölçüsü0,6 Mb.
#71983
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   248
Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare

Ótken máhál

Házirgi máhál

Keler máhál

Bet

Birlik

Kóplik

Bet

Birlik

Kóplik

Bet

Birlik

Kóplik

I

keldim

keldik

I

Kiyatırman

kiyatırmız

I

kelemen

Kelemiz

II

keldiń

keldińiz

II

Kiyatırsań

Kiyatırsız

II

keleseń

Kelesiz

III

keldi

keldi

III

Kiyatır

Kiyatır

III

keledi

Keledi

Anıqlıq meyiller bet-san, máhál, bolımlı-bolımsız formalardı bildirip,óz aldına jay gáp yamasa jay gáptiń bayanlawıshı xızmetin atqaradı. Anıqlıq meyil formaları kontekstte qollanılıwına qaray birneshe modal mánili ózgesheliklerge iye bolıwı múmkin. Bul ózgeshelikler anıqlıq meyildiń máhállerge qatnaslıǵına qaray anıqlanadı. Olardıń stillik qollanılıwı da máhállerge baylanıslı úyreniledi. Anıqlıq meyil óziniń arnawlı formalarına iye. Anıqlıq meyildiń mánisi tiykarınan betlik qosımtaları arqalı bildiriledi. Olar kelbetlik feyildiń -jan, -maqshı/-mekshi, -baqshı/-bekshi, -paqshı/-pekshi, -ǵan/-gen, -qan/-ken, -ar/-er, -r qosımtaları hám feyildiń -ıp/-ip, -p , -a/-e, -y qosımtalarınan keyin 1-bettiń -man/-men, -ban-ben, -pan/-pen, -mız/-miz, -bız/-biz, -pız/-piz, -m, -q, -k jalǵawları, 2-bettiń -sań/-seń, -sız/-siz -ń, -ńız, -ńiz, 3-bettegi túbir formadaǵı buyrıq meyilge -dı/-di, -tı/-ti qosımtalarınıń qosılıwınan jasaladı. Mısalı: barǵanman, bararman, barmaspan, barajaqpan, barmaqshıman, barıppan, baraman, kelemen, isleymen, baradı, oqıydı t.b.
Otır, tur, júr, jatır feyilleri dara túrinde yamasa qospa feyil formasında betlik qosımtası arqalı anıqlıq meyil mánisin bildiredi. Mısalı: Mallar jaylawda júr. Mallar jaylawda jayılıp júr.

Yüklə 0,6 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   248




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin