Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Sinonim hám antonim feyiller
Mánileri bir-birine jaqın feyiller sinonim feyiller dep ataladı: Mısalı: járdemlesti-kómeklesti, sóylesti-gúrrińlesti-áńgimelesti. Olardıń sóylewde qollanılatuǵın ornı, mánilik ózgesheligi de bar. Sinonim feyillerden kerekli jerinde paydalanıw pikirdiń tásirliligin payda etedi. Mısalı: Ol qaǵıydanı biledi. Ol qaǵıydanı kórdim demeydi.
Mánileri bir-birine qarama-qarsı feyillerdi antonim feyiller deymiz. Mısalı: bardı-keldi, jıladı-kúldi.


RÁWISH
Ráwish kóbinese is-hárekettiń belgi yamasa zattıń belgisin bildirip keledi.

1. 
   Is háreket belgisin bildirip kelgende feyiller menen baylanısadı. Búgin erte→keldi. Tómende→ kórindi. Tez→ sóyledi.
   
2. 
   Ráwish belginiń belgisin bildirip kelgende kelbetlik penen baylanısadı. Júdá→ qızıq kitap. Oǵrı→ aqıllı bala. Kútá→ jińishke jip. Onsha→ qızıq emes.
   
3. 
   Ráwish zattıń belgisin bildirip kelgende atlıq penen baylanısıp, kóbinese predmettiń muǵdarlıq dárejesin (az yamasa kóp ekenligin bildiredi. Bıyıl salıdan mol→ ónim alındı.Qurılısqa az→ qarjı jumsaldı.
   

Is-hárkettiń hártúrli belgisin, jaǵdayın bildiretuǵın sóz shaqabı ráwish dep ataladı. Ráwishler tiykarınan is-hárekettiń (feyildiń) belgisin bildiretuǵın sóz shaqabı. Al belginiń (kelbetliktiń) belgisin bildirip kelgende, tiykarǵı mánini salıstırıp yamasa kúsheytip kórsetedi, tiykarǵı mánige tásirsheńlik, kórkemlik tús beredi. Ráwishler ózi qatnaslı sózler menen óz formasın ózgertpesten bayalnısadı. Sonlıqtan olar ózgermeytuǵın sóz shaqabı toparına kiredi.
Ráwishtiń dúzilisine qaray túrleri: Ráwishler dúzilisne qaray jay hám qospa ráwish bolıp ekige bólinedi. Dara bir sózden bolǵan ráwishke jay ráwish delinedi. Mısalı: Keshte keldim. Házir shıǵıp ketti. Tez jazdı. Shaqqan sóyledi. Qısta qar jawdı. Báhárde ekti.
Jay ráwishler morfologiyalıq qurılısına qaray tiykar hám dórendi ráwish bolıp ekige bólinedi. Tek túbir sóz retinde kelgen ráwishke tiykar ráwish delinedi. Mısalı: erte, kesh, kóp, az, burın, tez jıldam, shaqqan, joqarı, tómen, keyin, soń h.t.b. Tiykar ráwsihlerdiń kópshiligi salıstırıw qosımataları menen ógeredi. Tez-tezirek, jıldam-jıldamıraq, kóp-kóbirek, kóp-kóplew, az-azlaw, tómen-tómenirek, joqarı-joqarılaw.
Sóz jasawshı qosımatalar menen jasalǵan ráwsihke dórendi ráwish delinedi. Dórendi ráwishler túbir hám qosımtalarǵa bólinedi. Túrkmen-she, orıs-sha, jańa-sha, usı-lay, kók-ley, kóp-lep, erte-lep, keri-sinshe, ish-keri, tıs-qarı, qıs-ta, tún-de, jaz-da t.b