|
|
səhifə | 103/248 | tarix | 02.12.2022 | ölçüsü | 0,6 Mb. | | #71983 |
| Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare
Ótken máhál
|
Házirgi máhál
|
Keler máhál
|
Bet
|
Birlik
|
Kóplik
|
Bet
|
Birlik
|
Kóplik
|
Bet
|
Birlik
|
Kóplik
|
I
|
keldim
|
keldik
|
I
|
Kiyatırman
|
kiyatırmız
|
I
|
kelemen
|
Kelemiz
|
II
|
keldiń
|
keldińiz
|
II
|
Kiyatırsań
|
Kiyatırsız
|
II
|
keleseń
|
Kelesiz
|
III
|
keldi
|
keldi
|
III
|
Kiyatır
|
Kiyatır
|
III
|
keledi
|
Keledi
|
Anıqlıq meyiller bet-san, máhál, bolımlı-bolımsız formalardı bildirip,óz aldına jay gáp yamasa jay gáptiń bayanlawıshı xızmetin atqaradı. Anıqlıq meyil formaları kontekstte qollanılıwına qaray birneshe modal mánili ózgesheliklerge iye bolıwı múmkin. Bul ózgeshelikler anıqlıq meyildiń máhállerge qatnaslıǵına qaray anıqlanadı. Olardıń stillik qollanılıwı da máhállerge baylanıslı úyreniledi. Anıqlıq meyil óziniń arnawlı formalarına iye. Anıqlıq meyildiń mánisi tiykarınan betlik qosımtaları arqalı bildiriledi. Olar kelbetlik feyildiń -jan, -maqshı/-mekshi, -baqshı/-bekshi, -paqshı/-pekshi, -ǵan/-gen, -qan/-ken, -ar/-er, -r qosımtaları hám feyildiń -ıp/-ip, -p , -a/-e, -y qosımtalarınan keyin 1-bettiń -man/-men, -ban-ben, -pan/-pen, -mız/-miz, -bız/-biz, -pız/-piz, -m, -q, -k jalǵawları, 2-bettiń -sań/-seń, -sız/-siz -ń, -ńız, -ńiz, 3-bettegi túbir formadaǵı buyrıq meyilge -dı/-di, -tı/-ti qosımtalarınıń qosılıwınan jasaladı. Mısalı: barǵanman, bararman, barmaspan, barajaqpan, barmaqshıman, barıppan, baraman, kelemen, isleymen, baradı, oqıydı t.b.
Otır, tur, júr, jatır feyilleri dara túrinde yamasa qospa feyil formasında betlik qosımtası arqalı anıqlıq meyil mánisin bildiredi. Mısalı: Mallar jaylawda júr. Mallar jaylawda jayılıp júr.
Dostları ilə paylaş: |
|
|