Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Feyil toplamlarınıń ayırımlanıp hám ayırımlanbay qollanılıwı
Feyil toplamları intonaciyalıq jaqtan ayırımlanıw hám ayırımlanbay qollanılıw ózgesheliklerine iye boladı:
1.Feyil toplamları ayırımlanıp kelgende, orın tártibi jaǵınan, kóbinese bayanlawıshtan uzaq jaylasıp, gáptiń bas betinde keledi. Bunday jaǵdayda gáp sihinde útir arqalı bólinip jazıladı. Mısalı: Qumnıń biyik tóbesinde otırıp, keń jaylawdaǵı salınǵan jaylarǵa háwes etip qaradı. Aydananıń sózin esitkennen keyin, onıń shırayına renjigen adamnıń óńi kirgen.
2.Feyil toplamları ayırımlanbay kelgende, ózi qatnaslı aǵzaǵa jaqın keledi hám útir arqalı bólinbey jazıladı. Mısalı: Aydananıń keliwin kútip ótirǵan adamlar sırtqa shıqtı. Ol jońıshqanı dizden shıqqa bılǵanıp ora basladı. Olar aǵla miynet brigada ataǵın alıw ushın gúresip atır.
Ayırımlanǵan hám ayırımlanbaǵan feyil toplamları sintaksislik xızmeti jaǵınan hártúrli keńeytilgen aǵzalardıń xızmetin atqardı.
BIRGELKILI AGZALÍ GÁPLER
Mánileri óz ara teń bolıp, dizbeklese baylanısqan eki ya birneshe aǵzalarǵa gáptiń birgelkili aǵzaları delinedi. Birgelkili aǵzalar gáp ishinde eki yamasa birneshe sózlerdiń bir-birine ǵárezsiz, teń mánili sintaksislik baylanısınan dúziledi. Olar gáp ishinde neshew bolsa da, bir sorawǵa juwap beredi hám bir aǵzanıń xızmetin atqaradı. Gáptiń barlıq aǵzaları birgelkili aǵza xızmetinde keledi.
Birgelkili aǵzalar intonaciya hám dizbeklewshi dánekerler aǵzalar arqalı baylanısadı.Intonaciya arqalı baylanısqan birgelkili aǵzalardıń arasına útir qoyıladı. Mısalı: Baǵ ishinde aq, qızıl, sarı gúller ashılıp tur. Dáryanıń arǵı jaǵası tikjarlı hám toǵaylıq.
Gáptiń birgelkili aǵzaları tómendegi belgilerge iye boladı:
1.Gáptiń birgelkili aǵzaları bir-birine ǵárezsiz teń mánili baylanısta keledi.
2.Olar bir-biri menen sanaw intonaciyası hám dizbeklewshi dánekerler arqalı baylanısadı.
3.Birgelkili aǵzalar, kóbinese bir túrdegi sóz shaqabınan boladı.
4.Hámmesi bir aǵzaǵa qatnaslı bir sorawǵa juwap beredi. Mısalı: Ámiwdarya boyları sulıwlıqqa, ráhátli baylıqqa, jaynaǵan jańa ómirge iye boldı.