Abu rayhon beruniy nom id ag I to sh k en t da vlat texn ika u n IV er site ti m. X. Aripova

Chiqish tillari. 
Chiqish tillari ALS dasturlari bajarilgandan 
so‘ng, olingan natijalami ifodalash uchun xizmat qiladi. Buning 
uchun grafikli, jadvalli va matnli shakldagi tillardan foydalaniladi. 
Kompyuter shu tillardan foydalanib, foydalanuvchiga 
yo‘l 
q o ‘yilgan xatoliklar haqida ma’lumot ham berishi mumkin.
X ,X 3X4 
Х2Х5Хб
3.2-rasm. Kompyuter xotirasidagi sxema.
53

---

Chiqish tillarini yaratish tamoyillarini strukturah-mantiqiy 
loyihalash natijalarini tasvirlash misolida k o ‘rib chiqamiz ( . -
^ M a n t iq i y boshqarish qurilmasini 
sintez qilish masalasim 
yechishda, qurilmaning holatlari graf-sxema algoritmlan 
t lida 
izohlangan bo‘lsin. Baza elementlari sifatida dasmrlashtin gan 
mantiqiy matritsalar (DMM), doimiy xotira qurilmasi (DXQ) va 
raqamli texnika standart funksional qismlandan f°y dala^
j 
Natijalarni tasvirlash uchun 
sxemalar, jadval ar va matnh 
m a’lumotlar berish tanlangan. Grafikli vositalar, strukturah, 
funksional va elektrik sxemalarm tasvirlash uchun mo ljallangan. 
Oxirgi natijani displey ekraniga, graf quruvchilarga yoki matntsa 1
chop etish qurilm asiga 
chiqarish mumkin.
Bunday sxemalami yaratishnmg usuli bo lib, sxema el 
mentlarini ekranga tizim kutubxonasidan chiqanb, kerakli joyg 
ioylashtirish va elementlar orasidagi bogUanishlarm esa qo 
muloqotli tartibda bajarish hisoblanadi. Bunday hoi arda b 
elementlari kerakli kutubxonalarga kintib qo yilgan bo hshi кетЛ. 
Misol uchun 3 .2 -rasmda ko‘rsatilgan chizmam ekranda chizish
"
a
n
f ekranda chizish uchun sxemali-graflkli m u h a ^
foydalaniladi. Dastlab ekranga faqat ham m a elementlar joylash- 
tiriiadi (3 3-rasm). So‘ngra ketma-ket b og iam shlar joylashtiriladi. 
M n g uchun 2 ra n d a n g aktiv oyna tanlanib, b o g ian ish rejimiga 
qo‘yiladi. Klaviaturadagi strelkalar yordamida kerakli bog lanishlar 
chiziladi. Shu maqsad uchun «sichqon»chadan ham foydalanish
Agar ko‘rinmaydigan bog‘lanishlami о tk az^h kerak bo lsa. Км 
rejimiga o ‘tkaziladi va bunday bogiam shlar shtrix chiziq bilan 
chiziladi 
Sxemali-grafikli 
muharnr, 
berilgan 
qalmlikdagi 
chiziqlami o ‘tkazish, sxemani to ‘g‘rilash (kerak bo lm ag^i 
chiziqlami olib tashlash, elementlami joylarim almashtirish) kab 
funksiyalami bajaradi. Hamma bogianishlar o ‘tkazib bo lmgandan 
keyin matnli va raqamli axborotlar chiqariladi. Bumng uchun 
muloqotli tartibdan yoki avtomatik tartibdan hamda‘ u^ j J 8 
kombinatsiyalaridan foydalaniladi va muloqotli tartibda^ ke akh 
belgi saqlanadigan nuqta nurlantiriladi va kerakli belgi tanlab olmib,

---