Abu rayhon beruniy nom id ag I to sh k en t da vlat texn ika u n IV er site ti m. X. Aripova

3.4. ALS larning sistemali dasturiy ta ’minoti
ALS laming sistemali dasturiy ta’minoti o ‘z tarkibiga dasturlash 
sistemalari operatsion sistemasini, teleqayta ishlashning dasturiy 
ta ’minotini va mashina grafikasi dasturli ta ’minotlarini kiritadi. 
(3.8- rasm).
3.8-rasm. ALS larning sistemali dasturiy ta ’minoti.
Dasturlash sistemalari, o ‘z tarkibiga yuqori darajali dasturlash 
tillarini kiritish hisobiga dasturlarni yozishni osonlashtiradi. Uning 
tarkibiga dasturlash sistemalarining kirish tillari va kirish tillarini 
mashina kodlariga o ‘tkazib beruvchi maxsus dasturlar kiradi (3.9- 
rasm).
Operatsion sistema dasturlovchiga kompyuterda ishlash uchun 
bir qancha usullar va protseduralami tashkil qilib beradi va 
kompyutemi ishlashini boshqaruvchi dasturlar to‘plamiga ega 
bo‘ladi. Bu sistema m a’lumotlami va dasturlarni aniqlab, kompyuter 
bilan yaratuvchilar va ALS dan foydalanuvchilar o ‘rtasida 
bog‘lanishni amalga oshirib beradi. Ko‘pgina hollarda dasturlash 
sistemalari 
operatsion 
sistemaning 
ajralmas 
qismi 
bo‘lib 
hisoblanadi.
Mashina grafikasi dasturiy ta ’minotiga (3.10-rasm) foydala- 
nuvchining ALS bilan muloqot qilish tillari, mahsulotlaming 
matematik modellari, grafikli hujjatlar va modellami o ‘zgartirish 
uchun foydalaniladigan uslublar, algoritmlar va dasturlar kiradi. 
ALS ning ishlash jarayonida grafikli axborotlar arxivlari yig‘ilib
66

---

borib, ulardan ko‘p marotaba foydalanish imkoniyatlari yuzaga 
keladi, natijada mashina grafikasining axborotli vositalari yaratiladi.
3.9-rasm. Dasturlash sistemalari.
Teleqayta ishlashning dasturli ta ’minoti kompyuterdan uzoq 
masofada turib axborot uzatish, qayta ishlash, kompyuterlar 
o ‘rtasida va uzoq masofadagi qurilmalar o ‘rtasida (terminallar 
orqali) axborot almashlashni tashkil qilish uchun m o‘ljallangan.