Abzatslar

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
BERDAQ NOMIDAGI QORAQALPOQ
DAVLAT UNIVERSITETI
QORAQALPOQ FILOLOGIYASI VA JURNALISTIKASI
FAKULTETI
AMALIY FILOLOGIYA
yónalishi 1- kurs talabasi
Orazbaeva Asalning
Axborat texnologiyalari fanidan
MUSTAQIL ISHI

Mavzu: Web-hujjatlar yaratish usullari


Bajargan: Orazbaeva Asal

Qabul qilgan :Xalmuratova Sapura

Nukus – 2023
Web-hujjatlar yaratish usullari
Reja:

1. 
   Web-ustasi tushunchasi
   
2. 
   Web serverda joylanadigan axborotning tuzilish sxemasi
   
3. 
   Axborotni HTML formatiga o’tkazish
   
4. 
   Web-sahifalarning FronPaga Expess muharriri
   
5. 
   Web dasturchilari uchun foydali maslahatlar
   
6. 
   Fayllarni Web-serverga joylash
   

Web-hujjatlar yaratish usullari
Veb-hujjat matn, grafik va boshqa ma'lumotlarni o'z ichiga olgan elektron hujjat bo'lib, Internet tarmog'ida axborotni qabul qilish va uzatish xususiyatlarini hisobga olgan holda formatlanadi. Veb-hujjatlarni yaratish uchun siz oddiy matn va grafik muharriri, lekin professional darajada qo'llaniladigan veb-muharrirlar samaraliroq.
Veb-hujjatlarning asosi gipermatn o'z ichiga olgan kengaytirilgan matndir qo'shimcha elementlar masalan, rasmlar, havolalar, kiritilgan ob'ektlar. Internetda gipermatnni joylashtirish uchun operatsiyadan foydalaning belgilar , bu maxsus belgilash kodlarini joriy etish orqali elektron hujjatning taqdimot shaklini o'zgartiradi. Kodlardan foydalanish matnni belgilash tili qoidalariga bo'ysunadi. Belgilashdan foydalanish Internetda uzatishda hujjatni asl ko'rinishida takrorlashda mutlaq aniqlikka erishish mumkin emasligi bilan bog'liq. Boshqacha qilib aytganda, Internet asl hujjat formatini saqlamaydi, shuning uchun biz faqat hujjatning funktsional belgilari haqida gapirishimiz mumkin.
Ko'rish belgilangan elektron hujjatlar yordamida amalga oshirildi brauzerlar – dasturiy ta'minot, veb-hujjatlar bilan ishlash uchun mo'ljallangan.
Internetda taqdim etilgan veb-hujjat deyiladi veb sahifa . Kontent shaklida bog'langan veb-sahifalar veb-sayt - o'ziga xos mavzuli veb-hujjat tarmoq manzili, saqlash joyi va hujjatni yaratish va saqlash uchun mas'ul bo'lgan egasi. Saytda taqdim etilgan materiallar yoki saytning mazmuni deyiladi mazmuni .

Butun dunyo o‘rgimchak to‘ri WWW (World Wide Web) - bu ko‘p sonli o‘zaro bir-biriga bog‘langan hujjatlardir. Web sahifada boshqa Web sahifalar bilan bog‘lovchi chekli gipermurojaat bo‘ladi. Gipermurojaat mexanizmini bir necha so‘z bilan izohlash qiyin, lekin kamida bir marta Web sahifaga kirib ishlagan odam buni darhol tushunadi.
Gipermurojaat butunjahon o‘rgimchak to‘ridan hujjatning URL deb nomlanuvchi manzilini qidirishda ishlatiladi. Biz bilamizki Web sahifaning asosiy mohiyati axborotni tacvirlash va uni har bir foydalanuvchi uchun ochib berishdir. Bunda bir qancha funksional cheklanishlar mavjud, ya’ni biz oldindan Web sahifani ko‘ruvchining kompyuteri qanday, monitorining imkoniyati qanday va ko‘rish oynasining qanday o‘lchamda o‘rnatilganligini bilmaymiz. Biz hattoki foydalanuvchining qanday operatsion muhitda ishlayotganini ham bilmaymiz. Web sahifa esa INTEL mashinada ham Makentoshda ham bir xil ko‘rinishda bo‘lishi kerak. Foydalanuvchi o‘z operatsion muhitida qanday yozuv shriftlar o‘rnatganligi yoki uning videokartasi qancha rangni ko‘tara olishi ham malum emas. Yuqoridagi malumotlarning yo‘qligi yoki yetarli emasligi umumaxborot almashish tilining paydo bo‘lishiga to‘siq bo‘lishi kerak edi, lekin bunday bo‘lmadi.

Gap shundaki 1986 yili xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO) tomonidan qog‘ozdagi hujjatni ekranda tasvirlash imkonini beruvchi hamma variantlarni etiborga olgan SGML (Standart Generalired Markup Language) tili yaratildi. Hamma imkoniyatlarni etiborga olgan kuchli sistema ishlab chiqildi. Web sahifa uchun bu yaxshi yo‘l deb hisoblangan edi. Lekin bu til qonun qoidalari izohi yuzlab sahifalarni egalladi. Bunday til asosida yaratilgan sahifani tasvirlovchi dasturni ishlab chiqish uchun juda ko‘p vaqt ketgan bo‘lardi, shuning uchun Internet ehtiyoji uchun SGML tilining malum bir qismi tanlab olindi va HTML (Hyper Text Markup Language) deb nomlandi. HTML tilida yozilgan Web sahifa faylida axborotning qanday tasvirlanishi haqidagi yo‘l yo‘riqlar ketma – ket joylashgan bo‘ladi. Bu fayl oddiy matnli fayl bo‘lib uni maxsus brauzer datsturlarsiz o‘qish qiyin. Grafik rasmlarni esa umumman ko‘rib bo‘lmaydi chunki uning o‘rnida brauzer dasturga biror rasm kerakligini ko‘rsatuvchi TEG turadi. Agar biz o‘z Web sahifamizni yaratmoqchi bo‘lsak, albatta HTML tilini yaxshi bilishimiz kerak bo‘ladi.
HTML tili nima? Ushbu savolga mavzular davomida javob olish mumkin. WWW uchun ixtiyoriy sahifa biror oddiy matn muharriri – masalan «Bloknot» dasturi - yordamida yaratilgan alohida matn fayli ko‘rinishida bo‘lishi mumkin. Windows operatsion tizimida web-sahifa fayllari "htm" yoki "html" kengaytmasiga ega bo‘ladi. Bunday fayllarni yaratish uchun qo‘llaniladigan qoidalar majmuasi HTML (Hyper Text Mark-up Language-gipermatnni belgilash tili) deb ataladi. HTML formatidagi fayllarni ochish jarayonida brauzerlar teglarni talqin qilish va sahifani o‘z darchasida yaratuvchisi qanday tasavvur qilgan bo‘lsa, o‘shanday qilib chiqarish imkoniga ega.
HTML standarti Web uchun yaratilgan boshqa standartlar kabi World Wide Web (World Wide Web Consortium, W3C) konsorsiumi rahbarligi ostida yaratilgan. Kerakli standartlar va spetsifikatsiyalarni, shu jumladan HTML tili uchun ham, http://www.3w.org saytidan topish mumkin.

HTML – (Hyper Text Markup Language) gipermatnlar belgilash tilidir. HTML- dasturlash tili emas, u veb sahifada matn, rasmlar va boshqa ma’lumotlarni joylashishini belgilab beruvchi tildir. HTML orqali siz axborotni internet foydalanuvchisiga yetkazib berasiz.
HTMLda buyruqlar ya’ni teglar mavjud. Har bir teg < va > (uchburchak qavs) ichida yoziladi. Har bir HTML sahifa  bilan boshlanib,  tegi bilan yopilishi shart. Lekin yopilmaydigan teglar ham mavjud. Masalan, 
 tegi sizning axborotingizni yangi qatordan boshlab beradi.