A'dan Z'ye Felsefe



Yüklə 1,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə37/77
tarix20.01.2022
ölçüsü1,64 Mb.
#51440
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   77
A\'dan Z\'ye Felsefe - Alexander Moseley ( PDFDrive )

Ve sözleşmeler kılıç olmaksızın kelimelerden ibarettir, insanı
korkutacak gücü yoktur. (Hobbes, Leviathan, 11.17)
Öyleyse saygınlığın hiçbir anlamı yoktur. Ama kral ya da
yönetici egemen iktidar açıktır ki kolayca azledilebilecek bir


azınlıktır. Öyleyse, diye sorar Hobbes, iktidarının nihai
kaynağı nedir? İnsanların zihinleri üzerinde, bütün iktidarın
monarşide yoğunlaşmasından kaynaklanan bir hâkimiyettir.
Buna kılıcın iktidarı, yani dünyevi cezalandırmanın yarattığı
tehdit eklenir.
Hobbes’a göre huzurumuzu güvence altına almak için
gücümüzü devlete devrederiz ama iş burada bitmez. Eğer
hükümet barışı sağlama konusundaki birincil görevinde
başarısızlığa uğrarsa, o takdirde bu hükümet haklı olarak
devrilerek yerine barışı güvence altına alacak bir başka
hükümet getirilebilir. Ancak, isyankâr düşüncelerden ve siyasi
çoğulculuktan barış uğruna uzak durulmalıdır. Bu tür devrim
kışkırtıcılığı çoğu zaman yalnızca katliam ve yıkıma yol açar.
Doğal olarak, Hobbes’un sisteminin totaliter bir devlet
yaratma anlamına geldiğini düşünebilirdik, ama bu doğru
değildir: Hobbes iktidar yeterince güçlü olduğu zaman barışın
hâkim olacağına inanacak zayıf bir düşünür değildi.
Toplumsal sözleşmeyi oluştururken bireyler ancak öteki
insanların da aynı anda vazgeçtiği haklarından vazgeçerler.
Öyleyse, insanlar özgürlüklerini kullanmak amacıyla çok
az sayıda haklarından vazgeçmişlerse, doğacak Leviathan,
mini-malist bir kurum olabilir. Hobbes aynı zamanda devletin
muhaliflerine karşı yalnızca kaba kuvvete başvurmasının
kendi aleyhine olacağını da görüyordu:
Doktrinin bastırılması yalnızca birleştirir ve çileden çıkartır,
yani hem kötülüğü azdırır hem de doktrine zaten
inanmış olanların gücünü arttırır. (Hobbes, iBehemoth, 62)
Devlete aşırı güç verilmesi ters tepebilir. Hayati önem taşıyan
nokta, yönetilenlerin onayını kazanmaktır. Bu nedenden


dolayı egemen güç, yasaları keyfi biçimde hazırlayamaz. Bu
da Hobbes’un teorisinin politik açıdan derinlemesine bir
tarzda geliştirilmesidir, çünkü egemen gücün yetkileri
açısından teorik bir sınırın varlığını ortaya koymakla kalmaz,
aynı zamanda benzer biçimde politik durumu doğru
okuyamadığı için memnuniyetsizliği arttıran I. Charles’ın
örtülü bir eleştirisi de olur. Öte yandan, Hobbes bağımsız
kanun koyucu organlar olmaması gerektiğini belirttiğine göre,
Charles’ın uyuşmazlıklarının Parlamento ile olması, çoğulcu
bir anayasadan doğan sorunların bir kanıtı gibi görülebilir.
Hobbes ayrıca yasaların genel olarak kabul edilebilirliğe ve
önceliğe sahip olması gerektiğini belirtmiştir. Aksi takdirde
kral politik olmayan bir davranış içinde olurdu. Hobbes
hukuki pozitivizm doktrinini savunsa da, yani hukukun
belirlenmiş kanun koyucu organlardan kaynaklandığı
teorisine bağlı olsa da, teorisi egemen gücün keyfi
davranabileceği anlamına gelmez. Çünkü bu tür davranış
çoğu zaman muhalefete ve bölünmeye yol açar. Bunlar da
nihai olarak iç savaşın kaynaklarıdır.
Ne var ki, egemen gücün iktidara yükselmesi ve onu
muhafaza etmesi veri alınacak bir şey değildir. Leviathan bu
yüzden insanları kendisinin gerçekte olduğundan daha da
güçlü olduğuna inandırmalıdır. Böylece, kendi kendini
gerçekleştiren bir kehanet gibi, o güce gerçekten kavuşur.
Gerekli gücü kazandıktan sonra devletin amacı barışı hem iç
isyan hem de dış saldırı karşısında savunmaktır. Ancak,
bunlar devletin yegâne hedefleri değildir. Aynı zamanda,
tutumluluk, geniş görüşlülük ve metanet sergilemelidir. Barış
arayışı, bazen Hobbes’a atfedildiği gibi temel bir içgüdüsel


tutku değildir. Ölüm korkusu gerçekten dc böyle bir tutkudur.
Ama o vahşi doğa durumunun aşılması, akılcı düşünce ve
basiret gerektirir. Akıl, insanları doğa durumunun herkesi
kırıp geçiren savaşlarından uzaklaştırır.
Hobbes insani meselelerde aklın oynayacağı role büyük bir
önem vermiştir. Egemen gücün halka iyi bir eğitim
sağlamasının önemi de buradan gelir. Fikirler elbette insanı
yanlış yola sürükleyebilir, ama bunlar aşikâr birtakım
önermelere sağlam biçimde yaslandığında (Öklid
geometrisinin yönteminin politika âlemine uygulanmasının
saiki tam da buydu), sağlam ve geçerli sonuçlara ulaşılması
kaçınılmazdır. Teori budur. Bu teorinin Hob-bes’un yapıtında
geliştirilmesi başka bir konudur. Ama vizyon özgün ve
caziptir. Hobbes, Leviathan’ın standart siyasi okuma
malzemesi olarak kullanılmasına hiç de karşı değildi.
Günümüzde Hobbcs’un siyasi fikirleri güçlü bir egemen
organın var olmadığı bir uluslararası dünyada sürüp giden
anarşinin betimlenmesi açısından popülerdir. Birçok yazar,
özellikle realist politika modelini benimseyenler, Hobbes’un
teorisini bir açıklama aracı olarak kullanmakta ve şiddet ve
savaşı bir doğa durumunun hâkimiyetinden hareketle
açıklamaktadırlar. Bu bakımdan Machiavelli ile arasında bağ
kurulur. Ama ben yine, çok daha incelikli bir düşünüş
tarzından haz almak için filozofumuzun daha derinlemesine
okunmasını tavsiye ederim.

Yüklə 1,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   77




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin