Ağri fizyopatolojiSİ Ülker yağCI, Mustafa saygin

Uzun Süreli Potansiyalizasyon 

(LTP)’nin Ağrı lie İlişkisi

Sinaptik iletimin uzun vadeli güçlenmesi (LTP), mer-

kezi nosiseptif yollarda katkıda bulunan bir öğrenme 

ve hafıza formasyonu modelidir. LTP, hipokampusde 

bilinmekle beraber diğer kortikal alanlarda ve medulla 

spinalisteki öğrenme süreçlerinde de bellek mekaniz-

malarında  da  kullanılan  bir  mekanizmadır.  Duyusal 

işlemdeki  anormal  değişikliklerin  kronik  ağrının  geli-

şimine katkıda bulunmasına rağmen ortaya çıkan ka-

nıtlar, klasik öğrenme ve hafızanın altında yatan me-

kanizmalara benzer mekanizmaların nosiseptif dorsal 

boynuz  nöronlarındaki  uyaranlara  karşı  merkezi  du-

yarlılaşmaya katkıda bulunabileceğini göstermektedir. 

İn  vivo  ve  iv  vitro  koşullarında  yapılan  çalışmalarda 

LTP oluşum için myelinsiz C lifleri ve ince myelinli Aδ 

lifleri 100- 400 Hz ‘lık uyarım gerekli olduğu söylenil-

mektedir (40-42). 

Ağrı taşınımda görevli afferent liflerin uyarımı ile spi-

nal  arka  boynuz  nöronlarında  hızlı  bir  Ca++  artışı 

ortaya  çıkar  ve  sonrasında  PKC  gibi  kinazlar  aktive 

olup Ca++ geçişini sağlayacak olan kanalları NMDA, 

AMPA aktive olur ve postsinaptik aksiyon potansiyelin 

daha güçlü ve uzun süreli olmasına sebep olur. Meka-

nizma ise söyledir; Ca++ geçici olarak yükselmesi ile 

kalsiyum–calmudin bağımlı protein kinaz-II (CaMKII), 

PKA, PKC’ler ile AMPA reseptör içindeki sinaptik fos-

fo-proteinleri fosforiller ve Ca++ girişi daha da artar. 

NMDA reseptörlerinin önemli bir özelliği bu kanalların 

istirahat sırasında voltaja bağlı Mg+ blokaj altında ol-

masıdır. Postsinaptik alanda artan Ca++ artışı ile Mg+ 

blokaj kaldırılır, böylece NMDA reseptörleri AMPA re-

septörlerinden  biraz  gecikmiş  olarak  sonradan  dev-

reye  girmiş  olur.  Bu  şekildeki  bir  çalışma  ile  ardışık 

gelecek  uyarılar  güçlü  yanıt  olarak  verilebilecektir. 

Yani  önceki  gelen  sinyal  belleğe  alınmış  yeni  gelen 

eskisinin  üzerine  eklenerek  uzun  süreçli  bellek  elde 

edilmiş olur (2, 37). Nosiseptif sinaptik LTP oluşumu 

yüksek frekanslı elektriksel stimülasyon (HFS) ile in-

düklenen  iletim,  esas  olarak  stimülasyon  sahasında 

insanlardaki  Adelta  ve  Abeta  liflerinin  aracılık  ettiği 

doğal somatosensorik algıları modüle eder. Bu algı-

sal değişimlerin altında yatan homo ve heterosinaptik 

mekanizmaların nispi katkısı belirsiz kalmıştır (41).

Ağrı üzerinde çalışan araştırmacıları zorlayan durum, 

uzun  süreli  bellek  geliştiren  sinaptik  bir  model  oluş-

turma  ve  nöropatik  ağrının  kalıcı  yapısını  bu  yolla 

açıklayabilmekdir. Ağrı ve hafıza arasındaki bu türden 

kavramsal  bir  köprü,  sinir  sistemine  zarar  verdikten 

sonra kronik ağrının tedavisi için daha etkili stratejile-

rin geliştirilmesine rehberlik edebilir (43).