Агрономия факультети талабалари учун Узумчилик фанидан

Poya nekrozi. 
Uzum boshining asosiy
 
bandi va shingillarining bandlarida 
chuqur joylashgan, ichi bo„sh, uzunchoq shaklli, qo„ng„ir yoki qora nekrotik 
dog„lar paydo bo„ladi. Buning sababi Mg va Sa yetishmasligi hisoblanadi. Kamroq 
hollarda meva bandlarida dumaloq, qora bandni o„rab oluvchi yaralar rivojlanadi. 
Poya nekroziga qarshi Evropada profilaktik maqsadda tokka CaCI
2
, MgCI yoki 
MgSO
4
yeritmasi purkash tavsiya qilinadi. Ayni paytda, bu kasallik Sa va Mg 
yetishmasligi emas balki azot va ammoniyning kyeragidan ortiq bo„lishi sababli 
yuzaga kelishi e‟tirof etiladi. 
Barg chetlarining kuyishi o„ta nordon (pH 3,4-4.5), Sa, Mg va R ba‟zan K, 
Al va ayniqsa Mn yetishmasligi kuzatiladigan tuproqlarda uchraydi. Tok 

---

74 
gullagandan keyin etilgan barglarning chetlari sarg„ayadi yoki och-jigarrang tus 
oladi. Barg chetlari bo„ylab qo„ng„ir dog„lar rivojlanadi, ular bir-biriga qo„shilib, 
katta, zang-qo„ng„ir tusli va noto„g„ri shaklli dog„lar paydo qiladi. Mevasi qizil
navlarning barglarida ravshan-qizil tusli dog„lar hosil bo„ladi. Zararlangan qismlari 
asta-sekin quriydi. Quruq ob-havoda kasallik tez rivojlanadi. Kasallik belgilari Mg 
yetishmasligining belgilari bilan birga rivojlanadi. Pastki barglar to„kiladi. Yoz 
boshida nordon tuproqlarda yuqoridagi belgilarning barchasi kuzatilishi mumkin, bu 
esa kasallik sababini to„g„ri aniqlashni qiyinlashtiradi. Zararlangan toklarda uzum 
boshlari kam hollarda pishib etiladi, novdalar ham pishmay qoladi va qishda nobud 
bo„ladi. 
Temir 
yetishmasligi (temir xlorozi, ohak xlorozi) ko„pincha tuproqda ohak 
ko„p bo„lgan mintaqalarda uchraydi. Oldin barg chetlari, keyin tomirlari orasi oqish 
tus oladi. Barglar qurishi va to„kilishi mumkin. Hosil tugilishi kamayadi. Temir 
o„ta yetishmasligi odatda sovuq va nam tuproqda (bahorda) kuzatiladi.