Qiyamət, Cənnət Və
Cəhənnəmin Vəsfi Kitabı
805
Qiyamət, Cənnət Və Cəhənnəmin Vəsfi
1774. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Qiyamət günü
yekəpər şişman bir adam gələcək. Allahın hüzurunda (həmin adamın) heç
mığmığanın qanadı qədər ağırlığı olmayacaq. (Bu ayəni) oxuyun: “Odur ki,
Qiyamət günü Biz onlara əhəmiyyət verməyəcəyik.” (Buxari 4729, Muslim
7222, 2785/18)
1775. Abdullah İbn Məsud demişdir: “(Bir dəfə Kitab əhlinin) baş
keşişlərindən biri Peyğəmbərin yanına gəlib dedi: “Ey Muhəmməd! Bizim
bildiyimizə görə, Allah göyləri bir Barmağına, yerləri o biri Barmağına,
ağacları digər bir Barmağına, suyu və torpağı bir başqa Barmağına, yerdə
qalan məxluqatı da (yenə) başqa bir Barmağına yerləşdirmiş və: “Hökmdar
Mənəm!” deyə buyurmuşdur.” (Bunu eşidəndə) Peyğəmbər (bu alimin)
sözünü təsdiqləmək məqsədilə dişləri görünənədək güldü. Sonra da bu ayəni
oxudu: “Onlar Allahı layiqincə qiymətləndirmədilər. Halbuki Qiyamət günü
yer bütünlüklə Onun Ovcunda olacaq, göylər isə Onun sağ Əli ilə
büküləcəkdir. O, pakdır, müqəddəsdir və onların Ona qoşduqları şəriklərdən
ucadır”. (əz-Zumər 67). (Buxari 4811, Muslim 7223, 2786/19)
1776. Əbu Hureyra demişdir: “Mən Peyğəmbərin belə dediyini eşitmişəm:
“Allah yeri (bütünlüklə) Ovcuna alacaq, göyləri də sağ Əli ilə bükəcək, sonra
da belə buyuracaq: “Mənəm Hökmdar! Hanı yer üzünün hökmdarları?!”
(Buxari 4812, 6519, 7382, Muslim 7227, 2787/23)
806
1777. İbn Ömər rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Allah Qiyamət
günü bütün yeri ovcuna alar, göylər də sağ əlində olar və: “Məlik Mənəm!”
buyurar. (Buxari 7412, Muslim 7228, 2788/24)
Dirilmək, Məşhər Və Qiyamət Günü Yerin Vəsfi
1778. Səhl İbn Səd demişdir: “Mən Peyğəmbərin belə dediyini eşitmişəm:
“Qiyamət günü insanlar təmiz (undan bişirilmiş) kökəyə bənzər ağlı-qırmızılı
bir yerə toplanılacaqlar.”Səhl və qeyrisi demişdir: “(Yəni) həmin yerdə heç bir
əlamət olmayacaq.” (Buxari 6521, Muslim 7233, 2790/28)
Cənnət Əhlinin Nazil Olması
1779. Əbu Səid əl-Xudri rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Qiyamət
günü yer üzü (bütövlükdə) bir kökə kimi olacaq, biriniz səfərə çıxmaq istədiyi
zaman əlinə kökə alıb (o yan-bu yana) çevirdiyi kimi Qüdrətli Allah onu Əlinə
alıb çevirəcək və bu (kökə) Cənnət əhli üçün bir ziyafət olacaq.” Sonra bir
yəhudi Peyğəmbərin yanına gəlib dedi: “Mərhəmətli Allah sənə xeyir-
bərəkət versin, ey Əbul Qasım! Qiyamət günü Cənnət əhlinə veriləcək ziyafət
barəsində sənə xəbər verimmi?”. Peyğəmbər: “Ver!” dedi. (Yəhudi) Peyğəmbər
xəbər verdiyi kimi: “Yer bir kökə kimi olacaq” dedi. (Bunu deyəndə)
807
Peyğəmbər bizə baxıb arxa dişləri görünənədək güldü. Sonra (yəhudi):
“Sənə bu kökəni nə ilə yeyəcəkləri barədə xəbər verimmi?” deyə soruşdu,
(sonra sözünə davam edib) dedi: “Bu, bəlam və nun olacaq.” (Əshabələr): “Bu
nədir?” deyə soruşdular. (Yəhudi) dedi: “Öküz və balıqdır. Bunların qara
ciyərinin ən dadlı hissəsini yetmiş min nəfər yeyəcək.” (Buxari 6520, Muslim
7235, 2792/30)
1780. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Əgər
yəhudilərdən on nəfər mənə iman gətirsəydi, yəhudilərin hamısı mənə iman
gətirərdi.” (Buxari 3941, Muslim 7236, 2793/31)
Yəhudilərin Peyğəmbərdən
Ruh Barədə Soruşmaları Və
Allahın: “Onlar Səndən Ruh Barədə Soruşurlar...” Ayəsi
1781. İbn Abbas Uca Allahın: “Namazını nə uca səslə, nə də pıçıltı ilə qıl...”
ayəsini izah edib demişdir: “Bu ayə Peyğəmbər Məkkədə gizlin dəvət
apardığı zaman nazil olmuşdur. O, əshabələri ilə birlikdə namaz qılarkən
Quranı uca səslə oxuyardı. Müşriklər də bunu eşitdikdə həm Quranı, həm onu
nazil edəni, həm də onu təbliğ edəni söyərdilər. Onda uca Allah Peyğəmbərinə
bu ayəni nazil etdi: “Namazını nə uca səslə qıl” yoxsa müşriklər sənin
oxuduğunu eşidib, Quranı təhqir etsinlər, “nə də pıçıltı ilə” (oxu) yoxsa sənin nə
oxuduğunu eşitməzlər. “Bunların arasında orta bir yol tut.” (Buxari 4722,
7456, Muslim 7237, 2794/32)
808
1782. Xəbbab demişdir: “Mən cahiliyyət dövründə dəmirçi idim. As İbn
Vailin (müşrik) mənə verəcəyi var idi. Mən gəlib borcumu ondan tələb etdikdə o
dedi: “Muhəmmədi inkar etməyincə sənə (heç nə) verməyəcəyəm.” Mən dedim:
“Allah səni öldürüb dirildənədək Muhəmmədi inkar etməyəcəyəm”. As:
“Elə isə mən ölüb dirilənədək gözlə. (Mən diriləndən sonra) mənə var-dövlət
və övlad bəxş ediləcək. Onda sənin borcunu qaytararam.” (Bu hadisədən sonra
bu) ayə nazil oldu: “Ayələrimizi inkar edib: “Mənə hökmən var-dövlət və
övlad veriləcəkdir!” deyən adamı gördünmü? Olmaya, o, qeybdən xəbərdardır,
yoxsa Mərhəmətli Allahdan vədə almışdır?”. (Məryəm 77, 78). (Buxari 2091,
4733, Muslim 7240, 2795/35)
Allahın: O Zaman Onlar: "Ey Allah! Əgər Bu, Sənin
Tərəfindən Gəlmiş Bir Haqdırsa, Onda Üstümüzə Göydən
Daş Yağdır” Ayəsi
1783. Ənəs İbn Məlik deyir ki, Əbu Cəhl: “Ya Allah! Əgər bu Quran Sənin
qatından gələn haqqdırsa o, zaman bizə göydən daş yağdır və bizə sarsıdıcı
əzab gətir”dedi. Allah: O zaman onlar: "Ey Allah! Əgər bu, Sənin tərəfindən
gəlmiş bir haqdırsa, onda üstümüzə göydən daş yağdır və ya bizə ağrılı-acılı
bir əzab göndər" demişdilər. Sən onların arasında olduğun halda Allah onlara
əzab verməyəcək. Bağışlanmalarını dilədikləri zaman da Allah onlara əzab
verən deyildir”. (əl-Ənfal 32, 33). (Buxari 4648, 4649, Muslim 7242, 2796/37)
Duhan
809
1784. Abdullah İbn Məsud deyir ki, bu əzab yalnız bu səbəbə görə
olmuşdur. Çünki Qureyş Peyğəmbərə qarşı üsyan etdikləri zaman
Peyğəmbər onların əleyhinə Yusufun zamanında olan qıtlıq ilə (quraqlıq)
dua etdi. Buna görə onlara bir il qıtlıq və çətinlik isabət etdi. Hətta sümükləri
belə yedilər. Adam göy üzünə baxdığı zaman özü ilə göy arasında duman
şəkilində bir şey görürdü. Allah: “Sən göydən aşkar bir tüstü gələcəyi günü
gözlə, O tüstü ki, insanları bürüyəcəkdir. Bu, ağrılı-acılı bir əzabdır”. (Duhan
10, 11). Peyğəmbərin yanına gələrək: “Ya Rəsulullah! Mudar qəiləsi üçün
Allahdan yağmur istə, çünki onlar həlak oldular” dedilər. Peyğəmbər: “Necə
yəni, Mudar üçün dua edim? Sən həqiqətən cürətlisən! Sonra yağmur duası
etdi və onlara yağmur yağdı. Allah: “Biz əzabı bir az sizdən uzaqlaşdırarıq,
amma siz yenə azğınlığa qayıdacaqsınız” (Duhan 15). Bu yağmurdan sonra
onlar srvindilər lakin yenə də öz müşrik hallarına döndülər. Bundan sonra
Allah: “Kafirləri böyük bir müsibətlə yaxalayacağımız gün, Biz onlardan
intiqam alacağıq”. (Duhan 16). Bədr günü – dedi. (Buxari 4809, 4821, Muslim
7244, 7245, 2798/40)
Ayın İki Yerə Bölünməsi
1785. Abdullah İbn Məsud demişdir: “Peyğəmbərin zamanında ay iki yerə
bölündü və Peyğəmbər: “(Buna) şahid olun!” deyə buyurdu.” (Buxari 3636,
Muslim 7249, 2800/43)
1786. Ənəs İbn Məlik rəvayət edir ki, Məkkə əhli Peyğəmbərdən möcüzə
göstərmələrini istədilər. O, da onlara ayın iki yerə bölünməsini göstərdi”.
(Buxari 3637, 4867, Muslim 7254, 2802/46)
810
1787. İbn Abbas rəvayət edir ki, Peyğəmbərin zamanında ay iki yerə
bölündü”. (Buxari 3638, 3870, Muslim 7257, 2803/48)
Allahdan Daha Çox Əziyyətə Səbirli Yoxdur
1788. Əbu Musa rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “(Özü haqda)
eşitdiyi nalayiq sözlərə Allahdan daha çox səbir edən bir kimsə, yaxud bir
məxluq yoxdur. Belə ki, (qulları) Ona övlad isnad edirlər, O isə onlara can
sağlığı və (çoxlu) ruzi bəxş edir.” (Buxari 6099, Muslim 7258, 2804/49)
Kafirin (Qurtulmaq) Üçün Yer Dolu Qızıl Fəda Etmək
Tələbi
1789. Ənəs Peyğəmbərdən belə rəvayət etmişdir: “(Qiyamət günü) Allah
Cəhənnəmdə ən yüngül əzaba məruz qalan bir kimsəyə deyəcək: “Əgər
dünyada olan hər şey sənin olsaydı, onu (əzabdan xilas olmağın üçün) fidyə
verərdinmi?” O: “Bəli!” deyə cavab verəcək. Onda Allah buyuracaq: “Sən hələ
Adəmin belində ikən Mən səndən bundan daha yüngül olanı – Mənə şərik
qoşmamağı – tələb etmişdim. Sən isə məhz şərik qoşmağı tərcih etdin.” (Buxari
3334, 6557, Muslim 7261, 2805/51)
Kafirin Üzü Üstə Həşr Olunması
811
1790. Ənəs İbn Malik rəvayət etmişdir ki, (bir dəfə) bir nəfər soruşdu: “Ey
Allahın peyğəmbəri! Qiyamət günü kafirlər üzüstə sürüklənib məhşərə necə
toplanacaqlar?”. Peyğəmbər: “Onu bu dünyada iki ayağı üstə yeritməyə qadir
olan Allah, Qiyamət günü üzüstə yeridə bilməzmi?!” (Buxari 4760, 6523, Muslim
7265, 206/54)
Möminin Misalı Pöhrəyə
149
, Kafirin Misalı İsə Sidr Ağacına
Bənzəyir
1791. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Mömin pöhrəyə
bənzəyir. Külək hansı tərəfdən əssə, pöhrəni əyər, külək sakitləşdiyi zaman
pöhrə dikələr. (Mömin də həmçinin,) müsibətlərə məruz qalsa da (əqidəsindən
dönmür). Günahkar adam isə sərt və dümdüz qalan sidr ağacına bənzəyir.
Yalnız Allah istəsə, onu sındıra bilər.” (Buxari 5644, 7466, Muslim 7270,
2809/58)
1792. Kəb İbn Məlik rəvayət edir ki. Peyğəmbər buyurdu: “Mömin
pöhrəyə bənzəyir. Külək əsdiyi zaman onu meyl etdirər, gah da durdurar.
Münafiqin misalı sərt və dümdüz qalan sidr ağacına bənzəyir, kökündən
sınmasa və ya qırılmasa düz durar”. (Buxari 5643, Muslim 7272, 7273, 2810/60)
Möminin Misalı Xurma Ağacının Misalı Kimidir
149
Ağacda və başqa bitkilərdə yenicə cücərən göy qabıqlı incə budaqların hər biri; zoğ.
812
1793. İbn Ömər rəvayət edir ki, bir gün Peyğəmbər buyurdu: “Ağaclar
içərisində elə bir ağac vardır ki, onun yarpağı tökülmür və o, müsəlmana
bənzəyir. Deyin görüm, o nədir?” Camaat vadilərdə bitən ağacları sadalamağa
başladı. İbn Ömər: “Mən onun xurma ağacı olduğunu düşündüm, lakin (bunu
deməyə) utandım. Sonra camaat: “Söylə görək, o nədir, ya Rəsulullah?” deyə
soruşdular. Peyğəmbər: “Bu, xurma ağacıdır” dedi.” (Buxari 61, Muslim 7276,
2811/63)
Heç Kəs Cənnətə Əməlinə Görə Daxil Olmaz, Yalnız
Allahın Rəhmətilə
1794. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Sizlərdən heç
kəsin əməli onu (əzabdan) xilas etməyəcək.” (Əshabələr) soruşdular: “Səni də,
ya Rəsulullah?” Dedi: “Hətta məni də. Yalnız Allahın mənə mərhəmət
göstərməsi istisnadır. Elə isə doğru yol tutun, (ən kamil olanı yerinə yetirə
bilməsəniz, heç olmasa, ona) yaxınlaşın, səhər və axşam, habelə gecənin bir
vaxtı (yaxşı işlər görməyə) çalışın. Beləcə, yavaş-yavaş (muradınıza)
çatacaqsınız.” (Buxari 6463, Muslim 7289, 2816/71)
1795. Aişə rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Doğru yolu tutun,
əməllərinizdə ifrata varmayın, müjdələyib sevindirin. Heç şübhəsiz ki, heç kəs
əməlinə görə Cənnətə girməz”. Səhabələr: “Səndəmi Ya Rəsulullah! Dedilər.
Peyğəmbər: “Bəli, əgər Allah məni mərhəməti və rəhmətilə bürüyüb
qorumasa” deyə buyurdu. (Buxari 6467, Muslim 7300, 2818/78)
813
Əməlləri Çoxaltmaq Və İbadətdə Çalışmaq
1796. Muğira İbn Şobə rəvayət edir ki, Peyğəmbər gecə namazlarını
qılarkən o qədər ayaq üstə durardı ki, hətta, ayaqları və ya baldırları şişərdi.
Ona (nə üçün özünə bu qədər əziyyət verirsən) deyildikdə, o deyərdi: “Şükür
edən bir qul olmayımmı?!” (Buxari 1130, 4836, 6471, Muslim 7302, 7303,
2820/81)
Moizəni (Xütbəni) Qısa Etmək
1797. Abdullah İbn Məsud hər həftənin cümə axşamı insanlara dərs keçərdi.
Bir nəfər ona: “Ey AbdurRahman! Vallahi sənin bizlərə hər gün dərs
keçməyini çox arzu edərdik” dedi. İbn Məsud: “Məni sizlərə hər gün dərs
verməkdən çəkindirən sizləri bezdirmək istəməməyimdir. Mən sizə dərs
vermək istədikdə sizin halınıza uyğun vaxt seçirəm. Peyğəmbər də bizlərə
bezmiyək deyə halımıza uyğun müəyyən vaxtlar seçərdi“ dedi. (Buxari 70,
Muslim 7306, 2821/82)
814
Cənnətin Vəsfi, Nemətləri
Və Əhli Kitabı
815
Cənnətin Vəsfi, Nemətləri Və Əhli Kitabı
1798. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Cəhənnəm odu
şəhvətlər arxasında, Cənnət isə xoşagəlməz şeylər arxasındadır.” (Buxari 6487,
Muslim 7308, 7309, 2822/1)
1799. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Uca Allah
buyurur: “Mən əməlisaleh qullarım üçün heç bir gözün görmədiyi, heç bir
qulağın eşitmədiyi və heç bir (insanın) qəlbindən keçirmədiyi nemətlər
hazırlamışam.”Sonra Əbu Hureyra dedi: “İstəyirsinizsə, (bu ayəni) oxuyun:
“Etdikləri əməllərin mükafatı kimi, onlar üçün gözlərinə sevinc gətirəcək nələr
saxlandığını heç kəs bilmir” (Buxari 4780, Muslim 7310, 7312, 2824/4)
Cənnətdə Bir Ağac Vardır Ki, Miniklə Gedən Onun
Kölgəsində Yüz İl Gedər, (Amma) Kölgəsini Bitirə Bilməz
1800. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Cənnətdə bir
ağac vardır. Bir süvari onun kölgəsində yüz il yerisə onun kölgəsini əsla
bitirməz. İstəyirsinizsə, bu ayəni oxuyun: “Uzanmış kölgəliklərdə...”. (əl-Vaqiə
30). (Buxari 4881, Muslim 7314, 7315, 2826/6)
1801. Səhl İbn Sad rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Cənnətdə elə bir
ağac vardır ki, atlı onun kölgəsində yüz il yol gedəcək, (amma onu qət edə
816
bilməyəcək)”. İstəyirsinizsə, bu ayəni oxuyun: “Uzanmış kölgəliklərdə...”. (əl-
Vaqiə 30). (Buxari 3252, 6552, Muslim 7316, 2827/8)
1802. Əbu Səid rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Cənnətdə elə bir
ağac vardır ki, sürətli atlı onun kölgəsində yüz il yol gedəcək, amma onu qət
edə bilməyəcək”. (Buxari 6553, Muslim 7317, 2828/8)
Cənnət Əhlinə Allahın Rızasını Halal Etməsi Və Bundan
Sonra Əbədiyyən Onlara Qəzəb Etməməsi
1803. Əbu Səid əl-Xudri rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Ulu və uca
Allah Cənnət əhlini çağırıb buyuracaq: “Ey Cənnət əhli!” Onlar: “Buyur, ey
Rəbbimiz, əmrinə müntəzirik!” deyə cavab verəcəklər. (Allah) soruşacaq: “Razı
qaldınızmı?” Onlar deyəcəklər: “Bizə nə olub ki, razı qalmayaq?! Axı Sən bizə,
yaratdıqlarından heç kəsə vermədiyin nemətləri bəxş etmisən!” Allah
buyuracaq: “Mən sizə bundan da yaxşısını verəcəyəm!” Onlar deyəcəklər: “Ey
Rəbbimiz! Bundan yaxşı nə ola bilər ki?” Allah buyuracaq: “Mən Öz rizamı
sizə halal edirəm və bundan sonra Mənim sizə heç vaxt qəzəbim tutmayacaq.”
(Buxari 6549, 7518, Muslim 7318, 2829/9)
Cənnət Əhli Cənnətdə Olan Köşkləri Sizin Səmada
Ulduzları Gördüyünüz Kimi Görəcəklər
817
1804. Səhl İbn Sad rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Cənnət əhli
Cənnətdə olan köşkləri sizin səmada ulduzları gördüyünüz kimi görəcəklər.
Numan İbn Əbi əyyaş deyir ki, Səiddən eşitdim dedi: “Necə ki, Şərq və Qərb
parlaq ulduzu gördüyünüz kimi”. (Buxari 6555, 6556, Muslim 7319, 2830/10)
1805. Əbu Səid əl-Xudri rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Cənnət
sakinləri, bir-birilərindən üstün olduqları üçün (onların alt mərtəbədə olanları)
üst mərtəbədəki otaqlarda yerləşmiş möminləri, şərq və ya qərb istiqamətində
axıb gedən parlaq ulduzu seyr etdikləri kimi seyr edəcəklər.” (Əshabələr)
dedilər: “Ya Rəsulullah, yəqin ki, bu peyğəmbərlərə ayrılmış yerdir və
onlardan başqa heç kəs orada sakin ola bilməyəcək”. Peyğəmbər: “Xeyr, canım
Əlində olan Allaha and olsun ki, (bu otaqlar) Allaha iman gətirmiş və
peyğəmbərləri təsdiq edən kimsələr üçündür.” (Buxari 3256, Muslim 7322,
2831/11)
Cənnətə Daxil Olan İlk Zümrənin Bədirlənmiş Ayın
Surətində Olması, Vəsfləri Və Zövcələri
1806. Əbu Hureyrə rəvayət edir ki, Rəsulullah buyurdu: “Cənnətə ilk
girəcək zümrənin üzləri ayın on dördüncü gecədəki kimi parlaq olacaqdır.
Bunlardan sonra gələnlərin üzləri isə göydə olan ən parlaq ulduzlar kimi
olacaqdır. Onlar nə böyük, nə də kiçik ayaq yoluna gedər, nə tüpürər, nə də
fınxırarlar. Daraqları (qabları) qızıldandır (gümüşdən), Tərləri misk,
buxurdanlıqları aloy ağacı, zövcələri ceyran gözlü hurilər (xasiyyətləri eyni),
ataları Adəmin surəti boyda altımış arşındır”. (Buxari 3327, Muslim 7328,
2834/15)
818
Cənnət Çadırlarının Vəsfi Və Möminlərin Orada Olan
Ailələri haqqında
1807. Əbu Musa əl-Əşari rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu:
“(Cənnətdəki) çadırlar içi boş olan inci kimdir. Səmaya doğu uzunluğu otuz
mildir. Bu çadırın hər bir (otağnda) mömin bir ailə olar ki, onları da başqaları
görməzlər”. (Buxari 3243, Muslim 7337, 7339, 2838/24)
Cənnətə Qəlbləri Quş Qəlbi Kimi Olan Bir Dəstə
Girəcəkdir
1808. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Allah Adəmi
boyu altmış ərəş (dirsəkdən barmağın ucuna qədər olan məsafə) uzunluğunda
yaratdı. Sonra buyurdu: “Get oradakı mələklərə salam ver və dinlə gör sənin
salamını necə alacaqlar. Çünki bu həm sənin, həm də sənin zürriyyətinin
salamıdır.” (Adəm) onlara: “Əssəlamu aleykum!” dedi. Onlar da: “Əssəlamu
Aleykə Və Rahmətullah!” deyib, buna “ Və Rahmətullah” kəlməsini əlavə
etdilər. Cənnətə girəcək hər kəs (ora) Adəmin surətində girəcəkdir.
(Məlumunuz olsun ki,) indiyə qədər insanların xilqəti naqisləşməkdədir”
(Buxari 3326, Muslim 7342, 2841/28)
Dostları ilə paylaş: |