ALGORITM. ALGORITM HAQIDA TUSHUNCHA
Algoritm
– berilgan natijaga erishish uchun qilinishi kerak boʻlgan aniq koʻrsatmalar
ketma-ketligi. Algoritm keng maʼnoda faqat kompyuterga oid atama boʻlmay, balki
unda berilgan koʻrsatmalarni bajara oluvchi har qanday narsaga oiddir.
Algoritm
— maʼlum bir turga oid masalalarni yechishda ishlatiladigan amallarning
muayyan tartibda bajarilishi haqidagi aniq qoida (dastur). Kibernetika va
matematikaning asosiy tushunchalaridan biri.
Algoritm so’zi
Al – Xorazmiy
nomining lotincha talaffuzidan kelib chiqqan bo’lib.
Muxammad Muso Al-Xorazmiyning X asrda yaratilgan qo’llanmasida keltirilgan
o’nlik sanoq sistemasida arifmetik amallarni bajarish qoidalari soddaligi tufayli
yevropada ham o’nlik sanoq sistemasi qo’llanishiga turtki bo’ldi. Bu qoidalar
tarjimasida xar bir qoida “
Al-Xorazmiy aytadiki
” deb boshlangan va bora-bora
talaffuz tufayli algoritm tarzida ifodalanib kelgan.
Hozirgi paytda algoritm sifatida biror masalani ishlash yoki
biror ishni bajarish uchun
qilinishi kerak bo’lgan tartiblangan chekli sondagi aniq bir qiymatli ko’rsatmalar
ketma-ketligi tushiniladi. Algoritm tushunchasi keng ma’noda tahlil qilish mumkin.
Masalan, biror manzildan boshqa manzilga borish uchun shahar transportidan
foydalanib qanday
borish mumkin, degan savolga biz ma’lum algoritm tavsiya
qilishimiz mumkin.
Pazandalik kitobida, masalan, palovni pishirish qoidasi keltiriladi.
Bu ham o’ziga xos algoritm hisoblashlar ishlanadigan masala algoritmini biz
hisoblash algoritmi deymiz.
Biz asosan hisoblash algoritmlari haqida so’z yuritamiz. Algoritmlarga xos bo’lgan
belgi va talablarni sanab o’tamiz. Har qanday algoritm quyidagi
asosiy xususiyatlarga
ega bo’lishi kerak: