-
46
-
2.1.1-chizama
Mahsulot ishlab chiqarish va Sotish xarajatlariga ta’sir
etuvchi omillar
2
Birinchi gurux omillari.
Mahsulot ulchami, mikdori - bir birlik ishlab chikariladigan mahsulot mikdori
qancha katta bo’lsa, unga ketadigan xarajatlar xam shuncha kup bo’ladi.
Mahsulot sifati - mahsulot sifatini qancha yaxshilab borgan sari, unga
sarflanadigan xarajatlar xam shunga nisbatan oshadi va aksincha sifati past
mahsulotga xarajatlar xam kam sarflanadi.
Mahsulot ishlab chiqarish murakkabligi - maxgsulot ishlab chiqarish qancha
2
www.cfin.ru
маълумотлари асосида муаллиф томонидан тайёрланди
Ta’sir etuvchi omillar
Birinchi gurux
Ikkinchi gurux
xarajatlari
xarajatlari
1. Mahsulot ulchami, mikdori
1. Resurslar qiymati
2. Mahsulot sifati
2. Ishlab chiqarish xajmi
3. Mahsulot ishlab chiqarish
murakkabligi
3. Samaradorlik
4. Texnologiya
5. Joylashgan joyi
6. Sotish xarajatlari
7. Boshqa omillar
-
47
-
murakkab bo’lsa, unga shuncha mehnat sarfi va boshqa xarajatlar ko’p bo’ladi va
mahsulot tannarxini oshiradi. Mahsulot ishlab chiqarish qancha oson bo’lsa, mos
ravishda ishlab chiqarish tannarxi xam pastrok bo’ladi.
Ikkinchi gurux omillari.
Resurslar qiymati - resurslar qiymati ya’ni bir birlik mahsulotni ishlab
chiqarish uchun sarflanadigan moddiy xarajatlar qancha kimmat bo’lsa, mos ravishda
mahsulot tannarxi xam oshadi. Va aksincha resurslar qiymati qancha arzon bo’lsa,
mahsulot ishlab chiqarish tannarxi shuncha past bo’ladi.
Ishlab chiqarish xajmi - qancha kup mahsulot ishlab chikariladigan bo’lsa, bir
birlik mahsulot tannarxi shuncha past bo’ladi va aksincha qancha kam mahsulot
ishlab chikarilsa, mahsulot tannarxi oshadi.
Samaradorlik - korxona qancha samaradorlikka erishsa, bunda mahsulot
ishalab chiqarish tannarxi xam shuncha past bo’ladi va aksincha samaradorlik past
joyda mahsulot ishlab chiqarish tannarxi shuncha yukori bo’ladi.
Texnologiya - korxona faoliyatida texnologiyalar qanchalik zamonaviy, yangi
bo’lsa, mahsulot unumdoriligiga erishilib, mahsulot ishlab chiqarish tannarxi
shuncha kamayadi. Texnologiya, asbob-uskunalar yaxshi bulmagan ishlab chiqarish
jarayonida, samaradorlik past bo’lib, mahsulot ishlab chiqarish tannarxi oshadi.
Joylashgan joyi - korxonaga moddiy va mehnat resurslari sotib olish bozori
xamda ishlab chikargan mahsulotini Sotish bozori qancha yakin bo’lsa, mahsulot
ishlab chiqarish xarajatlari transport xarajatlari evaziga kamayib, mahsulot tannarxi
shuncha kamayib, sotish bahosi xam shuncha arzon bo’ladi. Korxona bunday
bozorlardan qanchalik uzoq bo’lsa, mahsulot tannarxi shuncha oshadi.
Sotish xarajatlari - sotish xarajatlari mahsulot sotish bilan bog’liq barcha
xarajatlar bo’lib, bu xarajatlar qancha kup bo’lsa, bu mahsulot sotish bahosini
oshirishga sabab bo’ladi.
Mahsulot tannarxi korxona moliya xo’jalik faoliyatini xamma tomonlarini aks
ettiruvchi ko’rsatkichlardir. Shu tufayli ishlab chiqarish xarajatlarini to’g’ri xisobga
olish va mahsulot tannarxini kalkulyasiya kilish xamda tahlil kilish muxim ahamiyat
|