Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti o‘zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti

 
 
 
4-mavzu. 
Til taraqqiyotining jamiyat taraqqiyoti bilan munosabati.
Amaliy mashg‘ulot ning o‘qitish texnologiyasi 
Mashg‘ulot vaqti –
2 soat 
Talabalar soni: 20– 26 gacha 
Mashg‘ulot shakli 
Kirish-axborotli mavzu 
jamiyatvatilo`zarob
og`liq, 
mutanosibtarix
iyjarayon, 
hodisadir.
jamiyat taraqqiy 
eta borgan 
sari tilning 
ijtimoiy 
vazifalari ham 
takomillashib 
boradi. 
adabiy tilning, 
shevalarni
ng lug`at 
boyligi 
kengayadi, 
ortib 
boradi. 
Yashash muhitiyaqin, turmush 
tarsi o`xshash xalqlarning 
tillari bir-biriga 
ta’sir 
ko`satadi. Tillar leksik 
jihatdangina emas, balki 
grammatik jihatlariga ko`ra 
ham ta’sirlashadi.
Sotsiolingvistika quyidagi 
Masalalarni o`rganadi: 

---

171 
Mavzu mashg‘ulot ning 
rejasi 
4.
 
Til va jamiyat. 
5.
 
Til va jamiyat o`rtasidagi munosabatlar. 
6.
 
Tilning ijtimoiy tabiatiga ko`ra turlari. 
O‘quvmashg‘ulot 
ningmaqsadi:Tilvanutqhodisalarinio‘zarofarqlash, 
ularningmunosabatmohiyatinio‘rganish, tilvanutqhodisalari va ularga xos birliklarni 
tushuntirish 
Pedagogik vazifalar: 

Nutqiy 
faoliyat 
bilan 
tanishtirish; 

Til va nutq tushunchasi 
haqida ma’lumot berish; 

Til va nutq dixatomiyasini 
yoritib berish. 
O‘quv faoliyati natijalari: 

Talaba til va nutq hodisalari haqidagi 
biliminitizimlashtiradi; 

Hamma sohada ham til va nutq bir-
biridan farqlanavermasligi haqida to‘liq 
ma’lumotga ega bo‘ladi; 

Til va nutq tushunchalarining 
tarixiy taraqqiyotdagi madaniy xizmatini 
asoslash imkoniga ega bo‘ladi. 
Ta’lim berish usullari 
og‘zaki bayon, «Tushunchalar tahlili», «Venn 
Diagrammasi», «Klaster» metodlari. 
Ta’lim berish shakllari 
axborotli kirish mavzusi; jamoaviy, kichik 
guruhlar va individual shakldagi audi-vizual ish, 
80 daqiqa davomida 
Ta’lim berish vositalari 
interfaol doska, mavzu matni, vizual 
materiallar, elektron ishlanmalar 
Ta’lim berish sharoiti 
O‘TV bilan ishlashga moslashtirilgan xona 
Monitoring va baholash 
kuzatish, o‘z-o‘zini nazorat qilish, savol-javob va 
«Blits - so‘rov», rag‘batlantirish, «Tushunchalar 
tahlili» metodi orqali o‘z-o‘zini baholash. 
Amaliy mashg‘ulot ning texnologik xaritasi 
Faoliyat 
bosqichlari, 
vaqti 
Faoliyat mazmuni 
O‘qituvchining didaktik harakatlari 
Talaba faoliyati 
1-bosqich. 
Kirish 
(10 daqiqa) 
1.1. O‘quv kursi nomini aytadi. Ekranga kurs 
bo‘yicha mavzular ro‘yxatini beradi va ularga 
qisqacha ta’rif beradi
1.2. Birinchi mashg‘ulot mavzusi, uning maqsadi va 
o‘quv faoliyati natijalari hamda adabiyotlar ro‘yxati 
bilan tanishtiradi 
1.3.Talabalar o‘quv faoliyatini baholash mezonlari 
bilan tanishtiradi
1.4. Talabalar bilimlarini faollashtirish maqsadida 
savollar beradi
1.1. Tinglaydilar 
1.2 Tinglaydilar, yozadilar