128
1.Абдуазизов А., Шереметова А. Общее языкознание.- Тошкент, 2004.-Б.4-9
2.Ирисқулов И.Тилшуносликка кириш.-Тошкент, 2009.-Б.241-246
3.Щитка Н.Н., Юсупова К.Н.Введение в языкознание. -Тошкент, 2006.-Б.21-
27.
4.Ҳoжиeв A. Тилшунoслик тeрминлaрининг изoҳли луғaти.-Тошкент, 2002.-
Б.14-32.
5.Қ. Маҳмудов. Ўзбек тилининг тарихий фонетикаси.-Тошкент,1992.
6.www. literature.uz
7.www. genhis philol.ru.
12-§. GRAMMATIKA VA UNING BO`LIMLARI. MORFOLOGIYA
Reja:
1. Grammatika bo`limi haqida ma’lumot.
2. Tilning grammatik vositalari.
3. Morfologiyada oqrganiladigan masalalar.
Asosiy tushunchalar: grammatika, morfologiya, grammatik ma'no,
affiksatsiya, ohang, melodika, takror, ichki fleksiya, suppletivizm, fleksiya
Grammatika (
yunoncha o‘qish va yozish haqidagi bilim )
tilshunoslikning bir bo’limi bo‘lib , nutqda so‘zlarning o‘zgarishi, o‘zaro
birikib gap hosil qilishi haqidagi bilimdir.
Tilning
grammatik vositalari:
1.
Affiksatsiya
olimlar fikricha tillarda eng ko‘p tarqalgan vositadir. Ma’no
anglatuvchi affaikslarni ikki turga ajratamiz. Shakl yasovchi affiksal
morfemalarning keyingi turi
fleksiya
deyiladi.
2.
Ohang
o‘z ichiga tilda grammatik ma’noni ifodalash uchun xizmat
qiladigan melodika bilan urg‘uni qamrab oladi, lekin melodika va urg‘uning
roli hamma tillarda bir xil emas.
3.
Melodika
deganda ton balandligining o‘zgarishi tushuniladi. U, asosan,
hitoy-tibet tillarida katta ahamiyatga egadir. Hitoy tilida to‘rtta ton mavjud
bo’lib so‘zning ma’nosi shu tonlardan qaysi biri ishlatilayotganligiga ko‘ra
o‘zgaradi. Masalan,
Dostları ilə paylaş: 
