Amaliy dasturlash paketlari. Mathcad dasturi interfeysi. Matematik ifodalar. Grafika

4.6-rasm. Ikki o’zgaruvchili funksiya grafigini qurish. 

Grafikni boshqarishning boshqa usullari quyidagilar: 

•  Grafikni  aylantirish  uni  ko’rsatib  sichqoncha  o’ng  tugmasini  bosish  bilan  amalga 

oshiriladi. 

•  Grafikni masshtablashtirish Ctrl tugmasini bosib sichqoncha orqali bajariladi. 

•  Grafikga animatsiya berish Shift tugmasini bosish bilan sichqoncha orqali amalga oshiriladi.  

 

 

 

4.7-rasm. Grafikni formatlash oynasi. 

 

---

              MathCAD dasturida pog’onali va uzlukli funksiyalar, matritsalar 

                 4.6. Pag’onali va uzlukli funksiyalar ifodalarida  shartlarni ishlatish 

 

 Funksiyalarni  hisoblashda  hamma  vaqt  ham  u  uzluksiz  bo’lavermaydi.  Ayrim  hollarda 

uzulishga ega bo’ladigan va pag’onali (ступенчатый) funksiyalarni ham hisoblash kerak bo’ladi. 

Bunday hollar uchun  Mathcad shartlarni kiritish uchun uch хil usulni ishlatadi: 

•  if funksiya sharti yordamida; 

•  Dasturlash panelida berilgan if operatori yordamida; 

•  mantiqiy (Bool) operatorlarni ishlatgan holda. 

Misol  tariqasida  balkaning  egilishida  uning  siljishini  aniqlash  masalasini  Mora  integrali 

yordamida hisoblashni qaraymiz. 

Balka  egilish  paytida  har  хil  M1(x)  va  M2(x)  funksiyalar  bilan  ifodalanuvchi  ikki 

bo’limdan iborat. 

if funksiya shartini ishlatishning proцedurasi quyida berilgan: 

1. Funksiya nomini va (:=) yuborish operatorini yozish. 

2. Standart vositalar panelida Insert Function (Funksiyani qo’yish) tugmasini bosish va qurilgan 

funksiyalar  ro’yхati  muloqot  oynasidan  if  funksiyani  tanlash,  undan  keyin  Insert  (Qo’yish) 

tugmasini bosish kerak. if funksiyasi shabloni uch kiritish joyida paydo bo’ladi 

3. Kiritish joyi to’ldiriladi. 

 

if funksiyasiga murojaat quyidagicha bo’ladi: 

 if (cond,x,y), 

bu erda 

 

cond – shart (masalan, x>L1), 

 

x va y funksiyaga qaytariladigan qiymatlar. 

Agar shart bajarilsa,  u holda qiymat x ga aks holda y ga yuboriladi. 

Dasturlash  paneli  yordamida  shartli  operatorni  kiritish  uchun  quyidagi  prosedurani  bajarish 

kerak bo’ladi: 

1. Funksiya nomini va (:=) yuborish operatorini yozish. 

2.  Matematika  vositalar  panelidan  Programming  (Dasturlash)  panelini  ochib,  u  erdan 

Programming Toolbar  (Dasturlash paneli) tugmasi va keyin Add Program Line (Dastur qatorini 

kiritish) tugmasi bosiladi. 

3.YUqoridagi  kiritish  joyiga  (qora  to’rtburchakli)  birinchi  uchastkadagi  egilish  momenti  uchun 

ifoda yoziladi. 

 

---