Amaliy mashg`ulot – 9 Mavzu: Yog`ni oqlash jarayonini avtomatlashtirish Ishdan maqsad

Amaliy mashg`ulot – 9
Mavzu: Yog`ni oqlash jarayonini avtomatlashtirish
Ishdan maqsad: Yog`ni oqlash jarayonining avtomatlashtirilgan funksional sxemalarini tuzish va jarayonda nazorat qilinadigan, rostlanadigan va boshqariladigan parametrlarni o’rganish.


Qisqacha nazariy ma`lumotlar
Yog’ korobka(1)dan vakuum yordamida oqlovchi apparatga (3) tortib olinib 90-95⁰ C gacha qizdiriladi va qoldiq bosim 40-60mm. sim. ust. Bo’lgan sharoitda quritiladi. Keyin o’lchovchi(2) apparatdan oqlovchi tuproq tortib olinadi. 20-30 minut davomida yog’ bilan tuproq yaxshilab aralashtiriladi. Oqlash oxiriga etganda yog’ bilan oqlovchi tuproq aralashmasi nasos (4) bilan filtrpressga (5) yuboriladi. Filtrlashni boshlarida hosil bo’lgan xira yog’lar alohida sig’imda (7) yig’iladi, tiniq yog’lar esa yig’uvchi sig’im(6)da yig’iladi. Filtrlashdagi bosim 2,5-3 kgs/sm<sup>2</sup> , harorat esa 85-90 ⁰ C dan oshmasligi kerak.
Ishlatilgan oqlovchi tuproq tarkibida ma’lum miqdorda yog` qoladi. Oqlovchi tuproq tarkibidagi yog` miqdorini kamaytirish uchun filtrpress siqilgan inert gaz bilan puflanadi va chiqqan yog` qayta rafinatsiyaga yuboriladi.
Simob ustuni millimetri - bosimning tizimga kirmagan birligi; qisqacha mm simob ustuni bilan belgilanadi. 1 mm simob ustuni = 133,322 Pa = 1,35951YU3 kgk/sm²=13,5951 mm suv ustuni.
Paskal, Pa — Xalqaro birliklar tizimi SI da bosim va mexanik kuchlanish birligi. Qisqacha Pa bilan belgilanadi. 1 Pa 1m² yuzaga tik ravishda va bir tekisda taʼsir etayotgan 1 N kuchning hosil qilayotgan bosimiga teng. 1 Pa = 1 N/m2 = 0,102 kg kuch/sm2 = 10 din/sm2 = 9,87*10⁶ atm= 7,5*10³ mm sim. ust. B. Paskal sharafiga qoʻyilgan.


1-rasm moyni davriy usulda oqlashni texnologik sxemasi
Yog`larni De-Smet firmasi qurilmasida uzluksiz oqlashning texnologik
Neytrallangan, yuvilgan va quritilgan yog` bak (17)ga kelib tushadi va nasos (16) yordamida oqlash uchun yuboriladi. Yog`ning bir qismi о`lchagich (3) orqali, isitgichni chetlab о`tib, aralashtirgichga (14) keladi, u yerda oqlovchi tuproq bilan aralashtiriladi. Oqlovchi tuproq uzluksiz ravishda shnekli dozator orqali bunker (15)dan keladi. Suspenziya vakuum yordamida oqlovchi va deaeratsiya (4) apparatiga tortib olinadi. Bu yerga о`lchagich (sarflagich) (2) va issiqlik almashigich apparati (1) orqali yog`ning asosiy qismi yuboriladi. Suspenziya apparatning pastki qismidan (4) nasos (13) bilan issiqlik almashgich apparati (5) orqali kolonka tipidagi sо`nggi oqlash apparati (6) ga yuboriladi. Buerda kalqovichli rostlagich yordamida moyli suspenziyani sathi doimiy qilib ushlab turiladi. Vakuum bug`-ejektorli nasos (7) bilan hosil qilinadi oqlangan moy nasos (12) yordamida diskli filtrga (8) uzatiladi. Uzluksiz ishlash uchun unga 2 ta filtr о`rnatilgan. Filtrning birinchi xira qismi tugal oqlovchi apparatga (6) qaytariladi. Filtratning sifatini kuzatuvchi fonar (9) orqali nazorat qilinadi. Toza, tiniq yog` keyingi qayta ishlashga yuboriladi. Filtrda ma‘lum miqdorda chо`kma yig`ilsa, uning ishlab chiqarish quvvati kamayadi, bosim 0.35-0.38 mPa (3.5-3.8 kgs/sm 2 ) ga kо`tariladi, filtrlash tо`xtatiladi. 2 – filtrni ishga tushirib, 1- filtr o`chiriladi. Filtr to`xtatilgandan sо`ng qolgan yog` bak (11) ga quyiladi. U yerdan nasos (12) bilan filtrlashga qaytariladi. Diskadagi chо`kma dastlab bug` bilan puflanadi, keyin esa chо`kmani yog`sizlantirish uchun issiq xavo bilan puflanadi. Suv – yog` aralashmasi bak (10) ga quyiladi, u yerda yog` tindiriladi. Disklardagi chо`kma bo`shatib turiladi.

Qurilmani ishlab chiqarish unumdorligi soatiga 5 t. oqlangan yog`ni tashkil qiladi.
“Alfa Laval” firmasi qurilmasida uzluksiz uslda oqlash sxemasi.(2-rasm)
Qurilmada yuqori unumdorlikga ega bo`lgan “Funda” filtri o`rnatilganligi evaziga liniyani ishlab chiqarish quvvati 12t/soat gacha yetadi.

Mashg`ulot topshirig`i:

1. 
   Yog`ni oqlash jarayonida nazorat qilinadigan, rostlanadigan va boshqariladigan parametrlarni o’rganish.
   
2. 
   Yog`ni oqlash jarayonining avtomatlashtirilgan funksional sxemalarini qurish.