Amaliy mashg’ulot. Boshlang‘ich sinflarda nomanfiy butun sonlarni nomerlashga o‘rgatish metodikasi. Raqamlashga o‘rgatishda matematik diktantning o‘rni

Amaliy ishlash uchun topshiriqlar.
1.Mavzu haqida qisqacha ma`lumot.
2.Mavzuga doir didaktik topshiriqlar.
3.Keys uchun vaziyat.
4.Dars ishlanmasini tuzish.
Mavzu haqida qisqacha ma`lumot
Bir xonali va ikki xonali sonlar ichida arifmetik amallarni bajarib bo’lganlaridan keyin 1000 og’zaki va yozma hisoblash, qo’shish va ayirish amallarini bajarishga o’tadilar. 1000 ichida qo’shish va ayirishning og’zaki usullari 100 ichidagiga ko’p jihatdan o’xshash tomonlari bor. Bu yerda ham oldin sonni yig’indiga qo’shish, yig’indini songa qo’shish, yig’indini yig’indiga qo’shish, yig’indidan sonni ayirish, sondan yig’indini ayirish, yig’indidan yig’indini ayirish kabi usullar tushuntiriladi.
1000 ichida ko’paytirish va bo’lish. Yaxlit yuzliklar va o’nliklarni bir xonali songa ko’paytirish va bo’lishni og’zaki bajarish bilan tanishtiriladi; ko’paytirish va bo’lishga doir misollar og’zaki yechiladi. So’ngra o’quvchilar 1000 ichida yozma ko’paytirish va bo’lishga o’tadilar. Uch xonali sonlarni ko’paytirish va bo’lish usullari ko’p xonali sonlarni qo’shish va ayirish usullaridan keskin farq qiladi hamda ancha murakkabdir. Yaxlit yuzliklar va o’nliklarni bir xonali songa og’zaki ko’paytirishda bo’linuvchini yuzlik yoki o’nlikning birliklari sifatida ifodalaydilar.
1.Og’zaki bajarish.
1.250+30, 420+300 ko’rinishidagi qo’shish va ayirish hollari. Buning uchun 25+3, 42+30 kabi tushuntirishni takrorlagan ma’qul, undan keyin
250+30=(200+50)+30=200+(50+30)=200+80=280
250-30=(200+50)-30=200+(50-30)=200+20=220
O’nliklar qatnashgan qo’shish va ayirish amallari quyidagi usullar bilan tushuntiriladi:
250+30=280, 250-30=220, 420+300=720,
25o’n-3o’n=28o’n, 25o’n-3o’n=22o’n, 42o’n+30o’n=72o’n
2. 840+60, 700-80 ko’rinishdagi qo’shish va ayirish hollari.
840+(800+40)+60=800+(40+60)=800+100=900
700-80=(600+100)-80=600+(100-80)=600+20=620
3.700+230,270+350 ko’rinishdagi qo’shish hollari.
700+230=700+(200+30)=(700+200)+30=930
270+350=270+(300+50)=(270+300)+50=570+50=620
4.Sondan yig’indini ayirish qoidasining qo’llanilishiga asoslangan holler guruhi:
500-140=500-(100+40)=(500-100)-40=400-40=360
270-130=270-(100+30)=(270-100)-30=170-30=140
140-60=140-(40+60)=(140-40)-20=100-20=80
340-160=340-(100+60)=(340-100)-60=240-60=180
90
*4

90 – bu 9 ta o’nlik. 9 o’nl. * 4 = 36 o’nl. yoki 360. Demak, 90 * 4 = 360.

24 * 3 = (20 + 4) * 4 = 20 * 3 + 4 * 3 = 60 + 12 = 72. 24 o’nl. * 3 = 72 o’nl. Demak, 240 * 3 = 720.
270 / 9

270 – bu 27 ta o’nlik. 270 / 9 = 30.
_426 : 2
4 213
_2
2
_6
6
0