Anatomiya 2014. indd
Yüklə 3,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qandsiz diabet. Bu
- Itsenko–Kushing sindromi.
|
Gipofiz patologiyasi
Gipofizar nanizm. Organizmning o‘sishiga gipofizning o‘sish gormonidan tashqari qalqonsimon bez, buyrak usti bezi va jinsiy 332 bezlar gormonlari ham ma’lum bir ta’sir qo‘rsatadi. O‘sish gor- monining yetishmov chiligida gipofizar pakanalik ro‘y beradi. Bu holat homila yoki bolalikning erta davridan boshlanib, o‘sishni keskin ravish da to‘xtab qolishga olib keladi. Bu kasallikda odam- ning bo‘yi past bo‘lsa ham gavda qismlari nisbati saqlanib qola- di, qo‘l-oyoq panjalari kichkina, barmoqlari ingichka bo‘ladi. Jinsiy a’zolari rivojlanmaydi, gipofizar nanizmga duchor er- kaklar jinsiy zaif bo‘ladi. Ayollar esa homilador bo‘lmaydi. Ba’zi pakanalar qonida O‘G miqdori odatdagidan ko‘p bo‘ladi. Ular- ning yaxshi o‘smasligi sababi somatomedinlar yetishmovchiligi- ga bog‘liq. Batafsil o‘rganilgan somatomedin – C 63 aminokislo- ta qoldig‘idan tuzilgan peptid. U asosan jigarda sintezlanadi. So- matomedin faqat tog‘ay va suyak to‘qimalari o‘sishini emas, balki boshqa to‘qimalarda ham hujayralarning mitotik bo‘linishini tez- lashtiradi. Bo‘yi erkaklarda 130 sm dan, ayollarda – 120 sm dan past bo‘lsa, mittilik to‘g‘risida gap yuritish mumkin. Dunyodagi eng pakana odamning bo‘yi 48 sm bo‘lgan. Kattalarda bezni gipofunksiyasida gipofizar semirish yoki gipo- fizar ozish uchraydi. Qandsiz diabet. Bu kasallikni sabablari gipofizni orqa bo‘la- gidan antidiuretik gormonini kam ajralishi. Bunda holsizlanish, chanqash, siydik ajralishini ko‘payishi kuzatiladi. Odam bir sut- kada 10–15 litrgacha siyadi. Terisi quruq, ozg‘in, bolalarni bo‘yi past, jinsiy rivojlanishi orqada qoladi. Itsenko–Kushing sindromi. Gipotalamus o‘zaklari tomo- nidan AKTG gormonning ko‘p hosil bo‘lishi natijasida paydo bo‘ladi. Buyrak usti bezi po‘stloq qismi giperplaziyaga uchray- di. Sindromda yuzining oy si mon qizg‘imtir bo‘lishi, nopropor- sional semirish, ya’ni tananing yuqori qismi semirib, pastki qis- mi ozishi, qorin, sonning ichki yuzasi, yelkada «striya» chiziqlari hosil bo‘lishi xarakterli bo‘ladi. Yana suyaklarda osteoparoz bos- hlanadi: qovurg‘a, umurtqa suyaklarining o‘zidan o‘zi sinishi na- moyon bo‘ladi. Qon bosimi oshadi, qon aylanishi buziladi. Shu- ningdek, retinopatiya, yurak yetishmovchiligi, buyraklar buzilishi kuzatiladi. Qandli diabetga moyillik oshadi, immunitet pasayadi. Ayollarda erkaklik belgilar paydo bo‘ladi, ya’ni soch-soqol lar o‘sadi, menstruatsiya to‘xtab, ayol bepusht bo‘lib qoladi. Yüklə 3,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|