Anatomiya 2014. indd

Bo‘yin umurtqalari
(vertebra cervicales)
 
7 dona (23-rasm). 
Ular ga og‘irlik kam tushgani uchun tanasi nisbatan kichik va el-
lipssimon shaklda. Bo‘yin umurt-
qalari tanasi III umurtqadan VII 
ga qarab kattalashib boradi. Ular-
ning ustki va pastki yuzalari egar-
simon bukilgan. Umurt qa teshi-
gi esa nisbatan katta, uchburchak 
shaklida. Bo‘yin umurt qalarining 
o‘ziga xos xususiyatlaridan biri 
ularning ko‘ndalang o‘siqchala-
ridagi teshikdir
. 
Bo‘yin umurtqa-
lari ko‘ndalang o‘siqchalarining 
yuqori yuzasida joylashgan orqa 
miya nervining egati uni oldingi 
va orqa do‘mboqchaga ajratadi. 
VI umurtqaning oldingi do‘mboq-
chasiga uyqu arteriyasi yaqin joy-
lashgani uchun uni uyqu do‘mbo-
qchasi deyiladi. Arteriya jarohat-
langanda uni shu do‘mboqcha-
ga bosib, qon oqishini to‘xtatish 
mumkin. Bo‘yin umurtqalarining 
bo‘g‘im o‘siqchalari qisqa. Ular-
23-rasm Bo‘yin umurtqasi.
Ust tomondan ko‘rinishi:
1–umurtqa tanasi; 2–oldingi 
do‘mboqcha; 3–orqa do‘mboq cha; 
4–ustki bo‘g‘im yuza si; 5–o‘tkir 
qirrali o‘siqcha; 6–umurtqa ra-
vog‘i; 7–umurtqa teshigi; 8–ust-
ki bo‘g‘im o‘siqchasi; 9–orqa miya 
nervining egati; 10–ko‘ndalang 
o‘siqcha; 11–ko‘ndalang o‘simta-
dagi teshik.

---

74
ning ustki bo‘g‘im yuzasi orqaga va 
yuqoriga, ostki bo‘g‘im yuzasi esa 
oldinga va pastga qaragan. II–VI 
bo‘yin umurtqalarining o‘tkir qir-
rali o‘siqchalari uchi ayri shaklida 
tugaydi.
VII bo‘yin umurtqasining o‘tkir 
qirrali o‘siqchasi boshqa bo‘yin 
umurtqalariga nisbatan uzun va 
yo‘g‘on bo‘lib, tirik odamda teri os-
tida bilinib turadi. Shuning uchun 
bu umurtqa bo‘rtib turuvchi umurt-
qa deyiladi. I va II bo‘yin umurtqa-
lari boshqa bo‘yin umurt 
qalaridan 
tuzilishi jihatidan farq qiladi. 
I bo‘yin umurtqasi