Anatomiye giRİŞ

Hemodinamik (Kan Akışının Dinamiği) 
 
Damarların herhangi bir yerinde kanın akış hızı (velositesi), bu yerin kalbe yakın yada  uzak 
oluşuna  değil oyerde kan damalarının total çap alanına bağlıdır.Total çap alanı arttıkça kanının 
akış hızı azalır. Örneğin, aortanın çap alanı 4.5cm
2 
velosit saniyede 50cm’dir. Kılcal damarların 
total çap alanı 4500 cm
2
, velosite saniyede 1 mm kadardır. Kuşkusuz damarlar içinde kan, yüksek 
basınçtan alçak basınca doğru akacaktır ve aortadan venacava'ya doğru akar. 
 
89

---

Damar içinde kanın akışı, laminar bir akıştır. Laminar akışta damar çeperine temas eden 
kanın akışı  sıfırdır, damarın ortasında ise en hızlıdır. Bu nedenle, laminar akışın profili 
paraboliktir. Kanın viskozitesi akış hızını etkiler; viskozite arttıkça kan akışına karşı direnç artar. 
O halde dolaşım sisteminde kan akış hızı, sistemdeki basınç ve direnç ile ilişkilidir. Bir boruda 
bir sıvının akışı ile bir iletken telde elektronların akışı birbirine çok benzerler. Ohm yasasına 
göre; 
 
 
Elektrik akımı (l) = Elektromotif güç (E) 
 
                            Direnç (R) 
 
Kan akımı (A) = Basınç (B) 
 
                     Direnç (R) 
 
Dolaşımın bazı bölgelerinde kan akışılaminar değil, turbulant  'dır. Turbulant akışta sıvı 
hemen her yöne doğru akmaktadır yahut hareket etmektedir. Bu durumda sıvıyı boru içindeki 
belirli bir yönde (ileri doğru) hareket ettirmek için daha çok enerjiye ihtiyaç vardır. Laminar akış 
sessizdir; turbulant akış titreşim yaratır, bu nedenle gürültülüdür. Kan dolaşımının bazı 
bölgelerinde akış turbulant'tır ve yaratılan gürültü dinlenerek turbulant akış bölgeleri saptanabilir. 
Çeşitli durumlar altında sıvı akışının laminar mı, yoksa turbulant mı olacağını belirleyen ve 
deneylerle elde edilmiş olan bir sayı (değer) vardır ki, buna Reynold sayısı (R) denir. Düz bir 
damarda kan akışı  hızı belirli kritik bir düzeye ulaşana kadar, akış laminardır. Akış  hızı kritik 
düzeyi aşarsa, akış turbulant hale dönüşür. Turbulant akışın meydana gelmesine akış  hızından 
başka damarın çapı ve kanın viskozitesi de (viscosite; akışkanlık) etkilidir. 
 
R = PVD 
         z 
Bu denklemde R = Reynold sayısı; P = sıvının dansitesi (özgül ağırlığı); D = borunun 
(damarın) çapı (cm); V = sıvının velositesl (akış  hızı) (ml / saniye) ve z = sıvının (kanın) 
viskozitesidir (hematokrit değeri arttıkça, kanın viskozitesi artar). R değeri ne kadar yüksek 
olursa, turbulant akış olasılığı o kadar fazladır. Örneğin, düz bir kan damarında R değeri 
1,000’den fazla olursa, turbulant akış olasılık dâhilindedir.