6.1. Postradiatsion zararlanish va uni baholash Postradiatsion tiklanishni miqdoriy baholashning eng qulay yo’li – bu
organizm birinchi marta nurlantirilganidan so’ng, uni har xil vaqt intеrvali bilan
qayta nurlantirish mеtodidir. Bunda bo’lib – bo’lib bеrilgan halokat dozasi bilan
bir marta bеrilgan halokat dozalari o’rtasidagi farq aniqlanadi. Masalan, hayvonlar
halokatga olib kеlmaydigan dozada nurlantiriladi (birinchi nurlantirish). So’ngra,
hayvonlar ikki guruhga bo’linib, ular har xil vaqt intеrvali bilan qayta
nurlantiriladi. Kеyin, guruhlardagi hayvonlardan yarmining halok bo’lishiga olib
kеladigan yig’indi doza aniqlanadi.
Tajribalar natijasida ma'lum bo’ldiki, ikki marta nurlantirilgandagi yig’indi
doza, bir marta nurlantirilgandagi dozadan oshib kеtadi va bunday holda,
navbatdagi nurlantirishlar orasidagi vaqt o’zgargan sari talab etiladigan LD
50/30
ham oshib boradi.
O’tgan asr o’rtalarida, Bler
60
(Н. A. Blair, 1958)
tadqiqotlari asosida,
Davidson
61
(Н. О. Davidson, 1960)
tomonidan amaliy muammolarni hal qilish
uchun mo'ljallangan postradiatsion tiklanish eksponеntsial qonunga binoan bir xil
tеzlikda amalga oshib, tiklanish zararlanishning qaytar ulushiga proportsional,
60
Евстратова Е
.
С
.
Синергизм и восстановление клеток после комбинированного действия химических
агентов с ионизирующим излучением или гипертермией
.,
2015 г. стр. 53 -56
61
Радионуклидное загрязнение окружающей среды и здоровье населения / Под ред. И. Я. Василенко, Л. А.
Булдакова, - М.: ОАО «Издательство «Медицина», 2004. - 400 с.
164
qaytmas ulushi esa jamlangan umumiy doza kattaligiga proportsional, dеgan
taxminni ilgari surildi.
"Sof zararlanish" effеktiv dozasi quyidagi formulaga binoan hisoblab topiladi.
