Andijon mashinasozlik instituti tjb va kt fakulteti tjichab yo`nalishi 2-kurs k 16-20 guruh talabasi Dadaxo`jayeva Muslimaning Nazariy mexanika fanidan mustaqil ishi
Nuqtaning murakkab harakatida uning tezlanishlarini aniqlash. Koriolis tezlanishi.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
Moddiy nuqtaning murakkab harakati
Biz hozirgi ma’ruzagacha harqanday harakatni qo‘zg‘almas koordinata o‘qlariga nisbatan sodir bo‘lishini va uning qonuniyatlarini ko‘rib o‘tgan edik, bunday harakatlar oddiy harakatlar turiga kiradi. Endi agarda nuqta ixtiyoriy erkin yoki bog‘lanishli harakatda bo‘lgan boshqa birorta qattiq jismning ustida yoki ichida harakatlanayotgan bo‘lgan holatni, ya’ni ham o‘zi harakatlansin, hamda uni boshqa jism o‘zi bilan birga olib yurgan holatdagi harakatini ko‘rib o‘tamiz.
Yuqorida bayon etilgan mavzularda moddiy nuqta harakatini bitta qo‘zg‘almas sistemaga nisbatan tekshirilishini ko‘rib o‘tdik. Mazkur mavzuda moddiy nuqta harakatini ikkita koordinata sistemasiga, ya’ni quzg‘aluvchi Oxyz hamda qo‘zg‘almas sistemaga nisbatan tekshiramiz (1-rasm).
Murakkab (absolyut) harakatdagi moddiy nuqta tezligi (tezliklarni qo‘shish teoremasi).
2. Murrakkab (absolyut) harakatdagi nuqta tezlanishi (tezlanishlarni qo‘shish teoremasi)
a
b
1-rasm.
Xulosa
Xulosa qilib aytganda biz hozirgi ma’ruzagacha harqanday harakatni qo‘zg‘almas koordinata o‘qlariga nisbatan sodir bo‘lishini va uning qonuniyatlarini ko‘rib o‘tgan edik, bunday harakatlar oddiy harakatlar turiga kiradi. Endi agarda nuqta ixtiyoriy erkin yoki bog‘lanishli harakatda bo‘lgan boshqa birorta qattiq jismning ustida yoki ichida harakatlanayotgan bo‘lgan holatni, ya’ni ham o‘zi harakatlansin, hamda uni boshqa jism o‘zi bilan birga olib yurgan holatdagi harakatini ko‘rib o‘tamiz.
Masalan, uchib ketayotgan samolyotning ichidagi styuardessaning harakati, harakatlanayotgan poezdning, dengizda suzayotgan kemaning yoki harakatdagi avtobusning ichidagi odamning harakati, murakkab harakatga misol bo‘laoladi, chunki shu odam bir vaqtni o‘zida ikkita harakatda ishtirok etmoqda.
