ANTİPSİKOTİK İLAÇLAR
Kullanım alanları:
-
Psikozların tedavisinde [Şizofreni, paranoid bozukluklar, sanrısal bozukluk (delusional disoder)]
-
Bipolar bozukluk.
-
Küçük dozlarda anksiyete bozukluklarında
Psikozların belirtileri:
-
Pozitif belirtiler: Sağlıklı insanda olmaması gereken belirtiler; Ajitasyon, eksitasyon, agresyon, katatoni (donakalım), konuşma bozuklukları, düşünce bozuklukları, algı bozuklukları, duygulanım bozuklukları.
-
Negatif belirtiler: Sağlıklı insanda bulunması gerekirken olmayan belirtiler: Psikomotor inhibisyon, =redardasyon, (hareket ve konuşmanın azlığı veya yokluğu,= blokaj veya mutizm, duygulanım azlığı veya yokluğu, kendisine ilgi ve bakım, çevreye ilgi yokluğu,= sosyal geri çekilme.
Antipsikotiklerin her biri bu belirtilerin tümüne veya bazılarına farklı derecede etkindirler.
Antipsikotiklerin etki mekanizmaları genellikle postsinaptik dopaminerjik blokajdır.
Klasik Antipsikotikler:
-
Klorpromazin (largactil) 100 mg tbl, 25 mg IM ampul
-
Haloperidol (Norodol) damla, 5, 10, 20 mg tbl, 5, 10, mg IM amp 50 ve 150 mg lık decanoat amp (uzun etkili)
-
Tiyoridazin (Melleril) 100mg drge, (bulunmuyor)
-
Pimozid (Nörofren) 2 mg tbl
-
Trifluoperazin (Stilizan) 1,2,5 mg drg
-
Flufenazin (Prolixin) 25 mg Im amp(uzun etkili)
-
Zuklopentixol (Clopixol) 5,10,25 mg tbl, damla, 50 ve 200 mg lık uzun etkili IM ampul.
Yeni jenerasyon antipsikotikler:
-
Risperidon /Risperdal) 1, 2, 3, 4 mg tbl25 ve 37,5 mg lık IM uzun etkili ampuller
-
Clozapin (Leponex) 25 ve 100 mg lık tbl
-
Ketiapin (Seroquel) 50,100, 200, 300, 400 mg tbl
-
Sulpirid (Dogmatil) 200 mg tbl
-
Amisulpirid (Solian) 100, 200, 400 tbl
-
Aripiprazol (Abilify) 5, 10, 15, 30 mg tbl
-
Olanzapin (Zyprexa) 5, 10, 15, 20 mg tbl
-
Ziprasidon (Zeldox 20, 40, 60, 80 mg kapsül
Antipsikotiklerin yan etkileri:
Yan etkilerinin çok geniş bir spektrumu vardır. Hastalar hoşlanmadıkları yan etkiler nedeniyle ilaç almak istemezler. (İlaca uyum veya uyumsuzluk)
-
Sedasyon: uyuşukluk antipsikotiklerin çoğunda bu yan etki vardır. En yüksek sedasyon klorpromazin de görülür.
-
Antikolinerjik etkiler: Ağız kuruluğu, kabızlık, idrar retansiyonu ( tutkluğu), bulanık görme. Bu etkilerinden dolayı glokom (Göz tansiyonu) ve prostat hipertrofisinde (büyümesinde) kullanmak doğru değildir.
-
Karaciğer üzerine toksik etkili oluşu nedeniyle seyrek olarak tıkayıcı sarılığa neden olabilir.
-
Endokrin (İç salgı bezleri üzerine yan etkileri) kilo alma, cinsel isteksizlik. Prolaktin hormon artışına bağlı; jinekomasti (memelerin büyümesi hem erkek hem kadında) memelerden süt gelmesi.
-
Hipotansiyon (tansiyon düşüklüğü.
-
Lökosit (akyuvar) düşüklüğü özellikle leponex ve largactil de görülür.
-
Nörolojik yan etkiler; kas gerginlikleri, kasılmalar, tremor(titremeler), istemsiz hareketler. Özel durumlarda nadiren ölümcül nörolojik tablolar görülebilir.
Dostları ilə paylaş: |