MYo bo‘yicha axborot manbai – aholining jins va yosh tarkibi to‘g‘risidagi statistika ma’lumotlari. V) Iqtisodiyotning norasmiy sektorida ish bilan band bo‘lganlar umumiy sonini
aniqlash uchun faoliyatning har bir konkret turi bo‘yicha NRB haqidagi
ma’lumotlar qo‘shiladi:
i
,
bunda: NRB – norasmiy sektorda ish bilan band bo‘lganlar soni.
Mehnat resurslari balansida ish bilan band aholi soni amaldagi milliy
tasniflagichlarga muvofiq iqtisodiyot tarmoqlari (iqtisodiy faoliyat turlari)
bo‘yicha taqsimlanadi va bunda quyidagilar ajratib ko‘rsatiladi:
• Sanoat.
• Qishloq xo‘jaligi.
• Qurilish.
• Transport va aloqa.
• Savdo va umumiy ovqatlanish.
• Moddiy-texnikaviy ta’minot, sotish va tayyorlash.
• Moddiy ishlab chiqarishning boshqa tarmoqlari.
• Uy-joy-kommunal xo‘jaligi va maishiy xizmat ko‘rsatish.
• Ta’lim, fan, madaniyat, san’at.
• Noishlab chiqarish sohasining boshqa tarmoqlari.
Bunday qilish aholining iqtisodiy faollik darajalarini, mehnat resurslarining
faoliyat turlari bo‘yicha taqsimlanishini tahlil qilish va baholash imkonini
beradi. Bu esa ish bilan bandlikni davlat tomonidan tartibga solish choralarini
ko‘rish uchun zarurdir.
Ish bilan band bo‘lmagan, ishga joylashishga muhtoj shaxslar sonini aniqlash. Bunday shaxslar soni mehnat yoshida ish bilan band bo‘lmagan, mehnat
organlari tomonidan ishsiz (OI) maqomi berilgan shaxslarni; mehnat organlarida
ish qidirayotganlar (IQ) sifatida ro‘yxatga olinganlar; mehnat organlariga murojaat
qilmasdan mustaqil ravishda ish qidirayotganlar (IQm)ni o‘z ichiga oladi.
Axborot olish manbai:
OI va IQ bo‘yicha – mehnat organlarining hisobot ma’lumotlari;
IQm bo‘yicha – ishchi kuchini tekshirib chiqish ma’lumotlari;
IQ sonini aniqlash uchun balans tuzilgan paytda mehnat organlarida hisobda
turgan shaxslar sonidan shu paytda rasman ishsizlar maqomi berilgan shaxslar, shu
jumladan, ishsizlik bo‘yicha nafaqa olayotgan, jamoat ishlarida band bo‘lgan
hamda mehnat organlari yo‘llanmasi bo‘yicha kasb-hunar tayyorgarligidan
o‘tayotgan, qayta ta’lim olayotgan va malakasini oshirayotgan shaxslar chegirib
tashlanadi.
Mustaqil ish qidirayotgan shaxslar (IQm) sonini hisoblash uchun:
1) ishchi kuchini tekshirib chiqish natijalariga ko‘ra ish bilan band bo‘lmagan,
ishga joylashishga muhtoj aholining salmog‘i aniqlanadi:
IBJS = (IBt – INAt) : SS · 100,
115
bunda: IBJS – ish bilan band bo‘lmagan, ishga joylashishga muhtojlar salmog‘i;