AO‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti farg‘ona filiali kompyuter injiniringi fakulteti Axborot texnologiyalari kafedrasi

WebViewni ishlab chiqish uchun eng keng tarqalgan echimlar:

• 
  Elektron
  
• 
  NW.js
  
• 
  Neutralino.js
  
• 
  DeskGap
  

- end ishlab chiquvchilari veb-platforma

Front texnologiyalari (masalan, CSS va JavaScript) yordamida manba kodini ishlab chiqishda ham topishlari mumkin, ammo keyin yaratilgan manba kodi veb-platforma ish vaqti stsenariysi tomonidan emas, balki mahalliy ish vaqtiga tarjima qilinadigan kirish sifatida ishlatiladi. kod. Asosan, veb-texnologiyalar veb-platformada ishlash uchun emas, balki mahalliy API-lar yordamida haqiqiy mahalliy ilovalarni yaratish uchun kirish sifatida foydalanish uchun yozilgan kodlash muhitlari mavjud.
Ushbu muhitlarga ba'zi misollar:

• 
  Flutter
  
• 
  NativeScript
  
• 
  React Native (iOS va Android uchun Instagram ilovasi React Native yordamida ishlab chiqilgan)
  

• 
  tabris.js 🆓 💵
  

Ko'rib turganingizdek, Front-end dasturchilari nafaqat veb-brauzerlar uchun, balki veb-brauzerlardan tashqari boshqa bir qancha ish vaqti stsenariylari uchun ham ishlab chiqiladi. Bugungi kunda front-end dasturchi bo'lish veb-brauzerlar orqali kirish mumkin bo'lgan veb-sahifalar va veb-ilovalarni yaratishni anglatishi mumkin, lekin bu operatsion tizimlarda o'rnatilgan va oflayn rejimda ishlaydigan mahalliy ilovalarni yaratishni ham anglatishi mumkin (masalan, Visual Studio Code Electron yordamida yaratilgan).Aniqroq, front-end dasturchilar veb-brauzerlar uchun interfeyslar yaratishdan tashqari boshqa dasturlar ham ishlab chiqishlari mumkin. Bu ko'rsatilgan, vaqt o'tib, front-end dasturchilari endi yalniz veb-brauzerlar uchun interfeyslar yaratishga chekkalar kiritsalar, balki ko'p boshqa texnologiyalarda ham ish olib borishga qodir bo'lishlari mumkin.Bunday asosiy texnologiyalar tarkibiga Electron, NW.js (Node-Webkit), va React Native kabi hammasi kiradi. Ular dasturchilarga, masalan, Windows, macOS, Linux uchun standart ilovalar yaratishga imkon beradi. Electron, Visual Studio Code, Slack, va Discord kabi ko'p mashhur ilovalarga asos soladi.Shu bilan birga, mobil ilovalarni yaratish ham front-end dasturchilar uchun ko'p zamon sarflashdir. React Native, Flutter, va Xamarin kabi texnologiyalar, veb dasturlash tili (masalan, JavaScript) orqali iOS va Android uchun ilovalar yaratishga imkon beradi.Bu turdagi ilovalarni yaratish, dasturchilarga turli platformalarda ilovalarni oson tarzda yaratish imkoniyatini beradi va ularning mehnatini kammaytiradi. Bular o'rganish va ular bilan ishlash o'z bilim va mahoratini oshirishga yordam beradi va qo'shimcha imkoniyatlarni ochadi. Onlayn do’kon veb-saytini yaratish usullari (yoki elektron tijoratning texnik qismlari).Oxirgi yillar onlayn savdolar hajmi dunyoda keskin o’sdi. Ayniqsa pandemiya sharoiti sababli odamalar yanada ko’proq internet orqali xarid qilishga moslashib olishdi. O’zim ham pandemiya paytida internet-do’kon biznesi ochishga qo’l urgan edim. Biroz vaqtdan keyin bundan voz kechdim. Chunki bu ishga meni da’vat etgan hamkorim mahsulot bilan ta’minlashni bajara olmagandi. Eng avval PHP va Wordpress o’rganib bir nechta internet do’kon saytlari va tovarlar katalogi saytlari tayyorlagan edim. Universitetda o’qigan paytim ko’plab mijozlarga internet do’koni saytlari tayyorlab berish evaziga birmuncha daromad qilagandim. U paytlar saytlar juda sodda bo’lardi: Tovarlar katalogi, kategoriyalar, Savat, Buyurtma berish oynasi va Admin panel... Keyinchalik dasturlashni emas balki dizayn, interfeys yo’nalishini tanladim va shu sabab ko’plab onlayn do’konlar uchun interfeys dizayni chizish bilan shug’ullandim. Shu bilan birga web sahifalarni HTML/CSS sahifalarga aytlantishni ham bajarar edim.Qanday usullarda onlayn savdo qilish mumkin? Hammasi savol berishdan boshlanadi Nima sotmoqchisiz, yoki sotayapsiz? Qayerda sotmoqchisiz? Kimlarga sotmoqchisiz?
Real hayotga qarasangiz, shaharda do’kon ochishning 2 xil asosiy usuli bor.
1-usul. O’zingiz yer olib do’kon uchun bino qurasiz.
2-usul. Katta bozor yoki supermarketdan joy olasiz.
Internet olamida ham shunday:
1-usul. O’zingiz internetdan hosting server (malumotlar ombori GB yoki MB hajmda joy) olasiz va hammasini o’zingiz istagandek tayyorlaysiz, dasturchi yollaysiz va saytga o’zingiz istalgan funksiyalarni qo’shasiz
2-usul. Katta onlayn bozorlar saytlarida ro’yxatdan o’tib sotuvni yo’lga qo’yasiz. Bunday saytlar marketplace (yoki multi vendor ) deb ataladi. Masalan, xalqaro miqyosda amazon.com, alibaba, etsy.com va hokazo. Bundan tashqari o’z mamlakatingiz miqyosidagi onlayn bozorlar ham bor . Masalan O’zbekistonda abad.uz sello.uz kabi saytlar bor. (2022 -yildagi malumot). Bu juda tez va oson usul bo’lib, shunchaki profil ochib mahsulotlarni joylash kifoya. Biz ushbu maqolamizda 1-usul haqida — ya’ni o’zingiz mustaqil tarzda internet do’kon yaratish usullarini gaplashamiz. Demak boshladik. Dasturchilar orasida tuganmas bahs bor: PHP yaxshimi yoki Python, Laravel yaxshimi yoki Yii, Wordpress yaxshimi yoki boshqa CMS va hokazo. Bundan tashqari tayyor web konstruktorlar bor, xuddi LEGO kabi siz o’zingiz kerakli elementlarni bir biriga ulagan holda o’z saytingizni yaratasiz. Masalan Squarespace, Webflow, Wix va hokazo. Bular ham sizga o’zingiz uchun istalgan dizayndagi sayt yaratish imkonini Internet do’kon sayt yaratish uchun dasturlash tillarini tanlash
Birinchidan, www.google.com kabi URLni kiritganimizda, brauzer uni o'z ichiga olgan faylga aylantiradi:
GET /HTTP/1.1 (bu erda GET serverdan ma'lumotlar so'ralayotganimizni anglatadi va HTTP biz foydalanayotgan protokolga ishora qiladi, 1.1 HTTP so'rovi versiyasiga ishora qiladi)
Xost: www.google.com
Va boshqa ma'lumotlar
Endi bu fayl brauzer tomonidan ikkilik kodga aylantiriladi va agar biz Ethernet orqali ulangan bo'lsak va Wi-Fi-dan foydalanayotgan bo'lsak, u simlar orqali yuboriladi, avval uni router tomonidan juda past darajada dekodlangan radio signaliga aylantiradi. . U binarga aylantiriladi va keyin serverlarga yuboriladi.
Ushbu ma'lumot yoki "ikkilik kodlar" manzilga boradi va agar jo'natuvchi tomonidan faqat IP manzili tufayli qabul qilingan bo'lsa, javob beradi.
Bir marshrutizator ma'lumotni boshqasiga yuboradi va bu ikkilik kodlar belgilangan joyga yetguncha davom etadi.
Server tomoni:
Endi server ikkilik kodni oladi va uni dekodlaydi va javobni quyidagi tarzda yuboradi:
HTTP/1.1 200 ok (bu erda 200 ok holat)
Kontent turi: turi/HTML
Sahifaning asosiy qismi
Endi bu server tomonidan ikkilik faylga aylantiriladi va uni so'ragan IP manzilga yuboriladi. Kodlar mijoz tomonidan qabul qilingandan so'ng, brauzer ma'lumotni yana quyidagi tarzda dekodlaydi:
Birinchidan, u holatni tekshiradi.
Agar siz IT sohasini bilmasangiz yoki yuzaki bilsangiz, duch kelgan dasturchi (yoki tanishingiz) bilan maslahatlashasiz va u sizga faqat o’zining tajribasidan kelib chiqib “falon usulda qiling” deydi. Siz esa unga ishonasiz. Axir u dasturchiku! Keyin boshqa dasturchiga borsangiz u o’zi yaxshi bilgan usulini maqtaydi. Siz esa tavakkal ishni boshlaysiz. Odatda ba’zi dasturchilar “0” (nol)dan boshlashni afzal ko’rishadi. Yoki avvalgi ishlatgan dasturini ustidan kod yoza boshlashi mumkin. Sayt yaratish — bu ishning hali yarmi :-), Hali oldinda juda ko’p ishlar bor. To’lov tizimi bilan ulash (Uzkard, Humo, Payme, Click, Visa), Mahsulot yetkazish xizmati, Saytni muntazam takomillashtirish, (UX/UI dizaynni doim zamonaviylashtirish, Kodni optimizatsiyalash,…), Kontentni to’ldirish, mahsulotlar katalogini doimiy to’ldirish, mahsulotlarni birma bir sifatli rasmga olish va batafsil malumot yozish kabi ishlar. Bundan tashqari marketing va onlayn reklama(bu ham alohida katta mavzu).
Demak, siz bilan ilk qadam haqida — saytni tayyorlash usullari haqida gaplashamiz. Chunki u sizning internet olamidagi shaxsiy do’koningiz. Oddiy do’kon qurishning yuzlab usuli borligini sizga quruvchilar aytib berishi mumkin. G’isht yoki Sement, Oynali yoki taxtali, yoki alyumin profildanmi… xullas usullar ko’p. Dasturlash sohasida ham deyarli shunday. Onlayn do’kon sayti nimalardan iborat bo’ladi? Saytning front qismi — foydalanuvchiga ko’rinadigan qismi. Masalan bosh sahifa, Katalog sahifasi, Mahsulot haqidagi sahifa va hkz. Sayt dizayni desak ham bo’ladi. Boshqaruv tizimi — Admin panel. Ya’ni saytga malumot qo’shish, o’chirish, buyurtmalarni qabul qilish kabi ishlarni bajaruvchi qismi. Bu administrator yoki operator uchun bo’lib, parol va login bilan kiriladi.
1. Hammasini 0 — noldan boshlab yaratish usuli.
Juda ko’p saytlar (shu jumladan onlayn do’konlar ham) PHP dasturlash tilida yaratilgan. Hali bu hammasi emas. PHP’ga asoslangan framework (kutubxona) ham alohida mavzu. Demak PHP tilida tayyorlash aniq bo’lgach endi framework tanlanadi. ( Framework — bu oddiy aytganda, tayyor kod jamlamalari deyish ham mumkin). Keng tarqalgan frameworklardan Laravel, Yii, yoki Codeigniter yoki boshqalar bor. Bu yerda ham bir narsani unutmang. Dasturchi degani hammma dasturni biladi degani emas. Hatto PHP tilida ishlovchi dasturchilarni ham o’z yo’nalishi bor. Kimdurlar faqat Laravel frameworkida ishlashni afzal ko’rsa boshqasi o’ziga yoqqan usulni afzal ko’radi. Demak kerakli framework tanlanadi, va shu asosda ish boshlanadi.
Hammasini (0) noldan boshlab tayyorlashning afzal tomoni shundaki, siz o’zingiz istalgan qo’shimchani istalgan shaklda kiritishiz mumkin. Yana sayt to’liq o’z xohishingiz kabi bo’ladi. Faqat uni avvaldan puxta rejalash kerak. Yomon tarafi esa: ko’proq vaqt va pul sarflaysiz. Axir hamamsini o’zingiz qilasiz yoki dasturchiga qildirasiz. Yaratish davomida turli xatoliklar chiqishi mumkin. Hammasini 0-noldan boshlab yaratish bosqichlari. Bu usulda yaratishning o’ziga xos bosqichlari bor: Avval veb dizayner yollaysiz va bo’lajak saytingizning tashqi ko’rinishini har bir sahifasigacha chizasiz. Ammo hozirda tayyor dizayn kutubxonalar bor — ya’ni avvaldan chizilgan sayt elementlari. Tayyor dizayn kutubxonalari yoki UI Kit deb ham ataladi. Masalan: https://ecommerce-uikit.com
Bu esa dizayner vaqtini 80% tejaydi, va zamonaviy standartlarga javob beradi.
Demak veb-saytingiz tashqi ko’rinishi batafsil chizilgach, endi uni html/css kodga aylantirish lozim. Bu jarayon “verstka” deb ham ataladi. Yoki html shablon yaratish — deb ham ataladi
Shu o’rinda bilib qo’yishingiz lozim. Hozirda internetda tayyor html shablonlar juda ko’p. Har birini o’ziga xos ko’rinishi — dizayni bor. Agar tayyor html shablondan foydalansangiz u holda dizayner yollashga hojat yo’q.
Bu kabi shablonlarni internetdan ko’plab topish mumkin: Masalan: https://themeforest.net/category/site-templates?term=ecommerce
1. HTML (HyperText Markup Language): Bu, veb-saytning strukturasini aniqlaydigan til. HTML yordamida matn, rasmlar, videolar, hyperlinklar va boshqa ma'lumotlar sahifada ko'rsatiladi.
2. CSS (Cascading Style Sheets): Bu, veb-saytning ko'rinishini belgilovchi til. CSS orqali HTML elementlariga rang, shakl, o'lcham, shriftlar va boshqa ko'rinish sozlamalari beriladi.
3. JavaScript: Bu, veb-saytlarga interaktivlik qo'shuvchi dasturlash tilidir. JavaScript yordamida animatsiyalar, foydalanuvchi interaktivliklari, ma'lumotlarni yuklash, sahifalarni dinamik ravishda o'zgartirish va boshqa interaktiv funktsiyalar yaratish mumkin.