Aparan yol kimi

onun 
çiçəklənməsində  həlledici  əhəmiyyət  daşıyır.  Şərq  və  Qərbin  digər 
demokratik  ölkələrinin,  eləcə  də  Norveç,  Yapon  sosial-iqtisadi 
çiçəklənməsinin  əsasını  bu  siyasət  təşkil  edir.  Bu  təcrübə  göstərir ki, 
Azərbaycanın  milli  iqtisadiyyatının  tərəqqipərvər  inkişafı  dünya  elm 
fikrinin  ən  yeni  nailiyətlərinə  əsaslanan  azərbaycan  elmi,  təhsili  və 
yüksək  texnologiyalarının  qabaqlayıcı  inkişafı  hesabına  təmin  edilə 
bilər.  Bu,  həm  iqtisadi  istehsal,  həm  də  həyat  keyfiyyətinin  davamlı 
inkişafına  nail  olmaq  üçün 
ölkəyə  zəruri  valyuta  axınını  təmin 
edəcəkdir.  Milli  iqtisadiyyatın 
innovasiyalı  fəallığı  maraqların 
tarazlığını 
təmin  edən,  ölkədə  akkreditə  olunmuş  transmilli 
korporasiyaların  fəaliyyətinin  düzgün  hüquqi  və etik  tənzimlənməsi 
ilə  uyğunlaşdırılaraq,  qloballaşma  şəraitində  respublikanın  dünya 
iqtisadi mühitinə uğurlu inteqrasiyasını təmin edə bilər.
İqtisadi  mədəniyyətin  inkişafi  ilə  sıx  bağlı  olan  aktual  sosial- 
mədəni 
vəzifə  ölkədə,  həm  ayrı-ayrı  vətəndaşların  optimal
tələbatlarının 
formalaşdırılması  yolu  ilə,  həm  də  təbii  resursların 
bütövlükdə  cəmiyyət  tərəfindən  səmərəli  istifadəsi  hesabına,  yüksək
352
Fuad  Mammodov
Kulturologiva cffektivli həyat ta fəaliyyətə aparan  vol
istehlak  mədəniyyətinə  nail  olmağa  yardım  etməkdir.  Bu  məsələnin 
həlli  əhalinin  ümumi  mədəniyyətinin  inkişaf  səviyyəsi,  eləcə  də 
dövlətin  resursqoruyucu  texnologiyalarının yaradılması  və  onlardan 
effektiv istifadə  etməkdən  daha  çox  asılıdır.  1972-ci  ildə  Roma  klubu 
bəşəriyyətin  rifahının  təbii  resurslann  istehlak  mədəniyyətindən 
asılılığını  elmi  tədqiqatlar  əsasında  göstərməyə  müvəffəq  olmuşdur. 
Qlobal  problemlər  sahəsində 
təhlil-proqnoz  fəaliyyətini  davam 
etdirən  Klub,  artıq  1997-ci  ildə  eyni  vaxtda  -  resurslann  azaldılıb, 
ekoloji  təhlükəsizliyə  riayət  etmək  şərti  ilə  istehsalın  artınlnmasının 
yeni  imkanlanm  aşkar etmişdir.  Məruzədə,  resurslann  eyni  zamanda 
50%  qorunması  ilə  istehsalın  effektivliyinin  dörd  dəfə  artınlmasına 
imkan verən, ekoloji baxımdan təmiz texnologiyalann “Dörd faktoru” 
müəyyənləşdirilmişdir.
Bu  məsələni  ümumiləşdirərək,  inamla  demək  olar  ki,  iqtisadiyyat 
və  davamlı  sosial  inkişaf,  elm  və  texnologiya,  dövlət  və  sosial 
idarəetməsi,  dövlətin  daxili  və  xarici  siyasəti  -   bütün  bu  həyati 
əhəmiyyət  daşıyan  sahələr  ölkədə  ruhi  mədəniyyətin  inkişafinın 
ümumi  səviyyəsindən, ilk növbədə intellektual  və mənəvi  mədəniyyət 
səviyyəsindən asılıdır.  Bu,  müasir sivilizasiyanın ruhi mədəniyyətinin 
inkişafi  üzrə məqsədyönlü  fəaliyyətin əhəmiyyətini  göstərən təcrübəsi 
ilə də  təsdiqlənir.  Son zamanlar Bergen,  Moskva,  Sankt-Peterburq  və 
dünyanın  digər  şəhərlərində  keçirilmiş  kulturoloqların  beynəlxalq 
konfransının,  eləcə  də  BMT-də  millenium  problemləri  üzrə  və 
Moskva  və  Vaşinqtondakı  liderlik  və  məsuliyyət  mədəniyyəti  üzrə 
keçirilən  konfrans  materiallarına  müraciət  etmək  kifayətdir.  Ruhi 
mədəniyyətin ictimai dəyəri “ruhi istehsal” həyat fəaliyyəti üçün zəruri 
olan 
bilik  və  texnologiyalar  yaradır,  şəxsiyyəti  formalaşdırır  və 
peşəkar  kadrlar  yetişdirir,  müxtəlif  sosial  qrup  və  sinifləri  vahid 
birliyə  inteqrasiyaedir, 
cəmiyyət  və  dövlətin  strateji  məqsəd  və 
inkişafinı  proqnozlaşdırır. 
Buna  görə  də 
vətəndaş  cəmiyyət 
quruculuğu  şəraitində  yeni  mədəni  siyasət  çərçivəsində  dövlət 
tərəfindən  ruhi  mədəniyyətin  qabaqlayıcı  inkişafının 
prioritetləri 
düzgün  müəyyənləşdirilməli  və  “ruhi  istehsal”  texnologiyalarının 
təkmilləşmə prosesi  təmin edilməlidir.
İnsanın  özünün,  iqtisadiyyatın,  sosial  mühitin,  cəmiyyət  və 
bütövlükdə  dövlətin 
inkişafi  üçün 
ruhi  mədəniyyətin 
aparıcı
353

---

Fuad  IVbmmadov
Kulturoloeiva effcktivli  havat va faaljyyata aparan vol