Aparan yol kimi

düzgün  sosial-mədəni  siyasət  və 
düzgün  idarəetmə  əsasında  keçirilməlidir.  Hər  şeydən  əvvəl,  söhbət 
aşağıdakılardan gedir:
•  Dövlətin  intellektual  və  mənəvi  inkişaf  prioritetlərinin  ümumi 
strategiyalarını  və  milli  mədəniyyətlərin  demokratikləşdirilməsini 
təmin edən siyasət;
•  Həyat  təminatının  effektiv  texnologiyaları  və  elmi  biliklərin 
prioritetlərinin yaradılması;
•  Demokratiyanın  humanist  prinsiplərinə  əsaslanan  etik-hüquqi 
normaların  işlənməsi və reallaşdırılması;
•  Elmi  əsaslı  demokratik  idarəetmə  sisteminin  yaradılması  və 
təkmilləşdirilməsi.
Belə siyasətin zəruri elementləri aşağıdakılardır:
□  İnkişaf 
problemlərinin 
ictimai 
müzakirəsi, 
ekspertlərin 
tövsiyələrini nəzərə almaqla geniş debat;
313

---

Fuad  Mammodnt
Kulturologiya cffcktivli hovat vo foully yat» aparan  vol
o  Ölkənin 
demokratikləşdirilməsi, 
maarifləndirilməsi 
və 
modernləşdirilməsi  proseslərinin  ictimai monitorinqi;
□  Cəmiyyətin  bütün  sinif və  sosiumlanrun  dövlət  proqramlarının 
reallaşdınlmasma  və ümummilli  məqsədlərin əldə edilməsinə cəlb 
edilməsi;
□  Cəmiyyətin  bütün  sosium,  sinif  və  vətəndaşları  maraqlarının 
harmonizasiyası;
a   Dialektik  inkişafin  obyektiv  qanunlan,  ölkənin  milli  maraqlan 
və  qloballaşmanın  tələbatlan  əsasında 
sosial  əxlaq  və  hüquqi 
normalann  təkmilləşdirilməsi;
□  Ən  dəyərli  milli  ənənələri  və milli  irsi  qoruyaraq,  təhsil  və  xalq 
maarifinin 
prioritet 
inkişafı 
hesabına 
milli 
mədəniyyətin 
intellektuallaşdınlması;
o  İdarəetmə sistemləri,  dövlət institutlan, istehsal  gücü və ictimai 
münasibətlərin 
demokratik 
ölkələrin 
inkişaf  təcrübəsi 
və 
demokratik prinsiplər əsasında modernləşdirilməsi;
□  Tərəqqipərvər  inkişafin  stimulu  olan  sağlam  milli  ideyanın 
kultivasiyası əsasında milli özünüdərkin  inkişafına yardım etmək. 
Belə  yanaşma  həm  hər  bir  ölkənin  milli  inkişaf maraqlarına,  həm
də  qlobal  vətəndaş  cəmiyyətinin  inkişaf  maraqlarına  cavab  verən 
cəmiyyətin  rifahını, 
yüksək  idarəetmə  mədəniyyətini  və  vətəndaş 
məsuliyyətini, 
xalqın 
ümumi  mədəni  səviyyəsinin  yüksəlməsini 
təmin  edən  sosial,  elmhəcmli  iqtisadiyyatın  yaradılmasına  yardım 
edəcəkdir.  Sosial-mədəni  siyasətin  mühüm  komponentlərindən  biri 
vətəndaşların  etik  tərbiyəsidir. 
Milli  dövlətlər  dünyada  sülh 
mədəniyyətinin  bərqərar  olması  məqsədi  ilə,  peşəsindən  -  din  xadimi 
və  ya  siyasətçi,  alim  və  ya  sahibkar olmasından  asılı  olmayaraq,  hər 
bir yüksək mədəniyyətli  insanın öz fəaliyyətində  siyasi  konyüktura və 
ya  eqoistik  maraqlan  deyil,  öz  sosial  missiyasına  uyğun  olaraq, 
insanlara  humanistcəsinə  xidmətin  universal  prinsiplərinin  rəhbər 
tutmalanna yardım etməlidirlər.
Qlobal  vətəndaş  cəmiyyəti  mədəniyyətinin 
formalaşdınlması 
zamanı,  milli  dövlətlərlə  bərabər,  beynəlxalq  təşkilatların  da  üzərinə 
məsuliyyətli  rol  düşür.  Qlobal  idarəetmə  insani,  ictimai  və beynəlxalq 
maraqlardan  çıxış  edərək,  yüksək  demokratik mədəniyyət  prinsipləri 
əsasında  qurulmalıdır,  başqa  sözlə,  insanpərvər  və  sosial  istiqamətli
314
Fuad  Mammadov
Ku.llujoltfEİxa-r ibJttlvli.baYal  >a foallvv-to 
y
«I
olmalıdır.  Müasir  dünyanın  obyektiv  inkişaf  ziddiyyətlərinin  həll 
edilməsinə  kulturoloji  yanaşma  Şərq  və  Qərb  ölkələri  xalqlarının 
ümumi  inkişaf  maraqlarına  cavab  verən  əməkdaşlıq  və  qarşılıqlı 
anlaşmanın 
əsası  olan 
qlobal  vətəndaş  cəmiyyəti 
sosial-siyasi 
mədəniyyətinin  formalaşdınlması zəruriliyini göstərir və bu məntiqini 
əsaslandınr.  Bu  yanaşmanın  mahiyyəti  ondanır  ki. 
milli 
mədəniyyətlərin  demokratikləşdirilməsi  müxtəlif  xalqlann  və  ayrı- 
ayn  vətəndaşlann  maraqlannın  harmonizasiyasına  pozitiv  təsir 
göstərərək,  mədəniyyətlərin  hannoniyasma  aparır.  O,  yeni  mədəni 
mühit  formalaşdıraraq,  qeyri-demokratik  xarakterli  siyasi  rejimlərin 
tədrici 
transformasiyasına,  ekstremizm  və  terrorizmin  müxtəlif 
formalarının 
aradan  qaldırılmasına, 
xalqların  və  ayn-ayrı  ölkə 
vətəndaşlarının  arasında  sülh  mədəniyyətinin  yaradılmasına  kömək 
edir. 
Deməli, 
qlobal 
vətəndaş 
cəmiyyəti 
mədəniyyətinin 
formalaşdınlması 
məqsədi 
ilə 
bütün 
dünyada 
demokratiya 
quruculuğunun əlverişli şəraitini yaratmaq vacibdir.
Qlobal  vətəndaş  cəmiyyəti  mədəniyyətinin  formalaşdınlması 
zərurəti.  Hər  şeydən  əvvəl,  BMT  və 
əlaqədar  qeyri-hökumət
strukturlarının  üzərinə  böyük  məsuliyyət  qoyur.  Yəqin  ki,  BMT 
qloballaşma  şəraitində  dünya  sivilizasiyasının  yaradıcı  faktoru  olan, 
yüksək  ruhi  mədəniyyətin  inkişaf etdirilməsi  məsələlərinə  diqqəti 
artırmalıdır.  O,  bütün  dünyada  sülh  mədəniyyətinin  yaradılması  üçün 
dünya mədəniyyəti  təşkilinin  yeni  fonna  və  mexanizmlərinin  axtarışı, 
planetar  miqyasda  şüurlu  mədəni  ümumiliyin  formalaşdırılması  və 
mədəniyyətlərin 
harmonizasiyası 
üçün 
yeni 
kulturoloji
texnologiyaların  hazırlanması  və praktik  istifadəsi  prosesinə başçılıq 
edə bilərdi.  Bizim fikrimizcə,  zamanın tələblərinə cavab verən  qlobal 
vətəndaş  cəmiyyəti  mədəniyyətinin  formalaşdınlması  və  inkişafının 
ən  effektiv  mexanizmi,  BMT  və  YUNESKO-da  dünya  mədəniyyəti