esaplanadi. Meyli P
o’ndiris ko’lemi bolsin. (2-cu’wret).
51
2- cu’wret
Ma’mleketlik bag’darlawdin’. maksimal bahasi P
1
bolsin, demek firma Q
1
ko’lemi ushin P
1
den joqari baha belgiley almaydi. Bul jag’dayda jan’a ortasha
da’ramat sizig’i P
1
menen birdey gorizon-tal` siziq AR
1
al basqa Q>Q
1
lar ushin
P
1
ortasha da’ramat sizig’i alding’i AR boladi (sebebi P
1
den to’men baxag’a
bag’darlaw ta’sir jasamaydi) Q
1
ge shekemgi shekli da’ramat ortasha da’ramatqa
ten’. Q
1
den joqari Q lar ushin shekli da’ramat sizig’i da’slepkisi menen ten’. Firma
Q
1
mug’dardag’i o’nimdi islep shig’aradi, sebebi MR ha’m MS
R
Q
1
kesindisi
arlig’inda kesilisedi ha’m P
1
baxa, Q
1
ko’lemde monopol` u’stemliliktin’ sebebinen
bolatug’in toliq taza ziyanlar qisqaradi. Baha ja’ne de to’menlewi na’tiyjesinde Q
o’sedi, taza ziyanlar to’menleydi. P
c
bahada (MC=AR) konkurenti bazar
sha’rtlerindey monopol` u’stemliktin’ sebebinen bolatug’in toliq taza ziyani
jog’aladi. Bahani ele de to’menletsek (ma’selen P
3
) o’ndiris ko’lemi azayadi (Q
1
3
-
Q
3
) deficit o’sip, bag’darlaw sebebinen taza ziyanlar o’sedi ha’m bunnan da
to’menletiw na’tiy-jesinde (P
toqtatiwg’a ma’jbu’r boladi.
Bahalardi bag’darlaw ko’binese ta’biyiy monopoliyalarg’a qollani-ladi. Bunin’
ushin bahani firmalar monopol` u’stemlilikke erispewi ha’m monopol` paydag’a iye
bolmawi ushin belgileydi. Bul jag’daydi to’mendegi grafikte (3- su’wret)
cu’wretleymiz.
p
P
*
AC
P
2
MC
P
c
D=AR
MC
Q
Q
*
Q
2
Q
c
3- su’wret
Ta’biyiy monopoliya jag’dayinda AS>MC. Egerde baxa bag’darlan-basa firma P
*
baxadan Q
*
mug’dardag’i o’nimdi islep shig’aradi. P
c
belgilense P
c
ortasha shig’inlar qaplanbaydi. Sonin’ ushin monopol` u’stemlilikke eristirmeytug’in
baxa P
2
(AC=AR) en’ jaqsi baha bolip esaplanadi. Bul jag’dayda firma monopol`
paydag’a iye bolmaydi, o’nim mug’dari o’sedi, firma xizmetin toqtatpaydi.
Dostları ilə paylaş: