№ара№алпа№ М!Млекетлик университети

10.3. O’ndiriste Pareto - optimalliliq

    O’ndiriste  qollanilatug’in  resurslar mug’dari sheklengen   ha’m belgili bolsin.

Bul jag’dayda ka’rxanalar arasinda  o’ndiris-lik resurslardi bo’listiriwdin’

na’tiyjeligine    erisiw    ma’selesin    sheshiw  kerek.  Bir    o’nim      tu’rin      ko’beytiw

ushin  ekinshi   o’nim tu’rin  azaytiwsiz  mu’mkin  bolmasa  o’ndiriste

na’tiyjelilikke  erisemiz.

---

59

     

Pareto  -  optimalliliqtin’  birinshi sha’rtine  uqsas  eki   tovar   (X,U)  islep

shig’aratug’in xa’m bunda  eki tu’r resurslarin  (K,L) paydalanatug’in eki ka’rxana

alamiz (I,II).  Birinshi  ka’rxana  X  tovarin, II ka’rxana U  tovarin  islep  shig’arsin

deymiz. Sonda Edjuort korobkasinda pariqsizliq  iymek  siziqlari kartasi ornin

izokvanta  kartasi  iyeleydi (2 –cu’wret).

     O

a’

AO

g’

V to’rt mu’yeshiginin’ ishindegi qa’legen tochka eki ka’rxana arasinda K

xa’m L resurslarinin’ bo’listiriliwin  an’latadi. O’ndiriste na’tiyjelilikke eki

ka’rxananin’ izovanta-larina urinba bolatug’in tochkalarg’a sa’ykes resurslardi

bo’listi-riw variantlari tuwra keledi. Bul tochkalardi tutastirip kontakt sizig’ina iye

bolamiz. Kontakt sizig’inin’ qa’legen tochkasi  optimal` varianttag’i bir o’nim

tu’rinin’ belgili o’ndiris  ko’lemin ko’rsetedi, Sonin’ menen birge bir waqitta K

xa’m L resurslarg’a sa’ykes alinatug’in ekinshi o’nim tu’rlerinin’ maksi-mal`

mug’darin an’latadi. Bir o’nimnin’ mug’darin  ko’beytiw  ekinshi o’nimnin’

mug’darinin’ azayiwina  alip  keledi.

K  A                                       II

y

                           Q

2

L

2

E

3

E

2

E

1

Q

1

      I

x

                                                                                   B    L

1

K

2

2-cu’wret

   Kontakt  sizig’inin’ barliq  tochkalarinda  izokvantlar  bir-birine  urinadi, yag’niy

bul    tochkalarda    olardin’    iymeklilik    mu’yeshleri    birdey.    Bunnan    Pareto  -

optimalliliqtin’  ekinshi  sha’rtin  to’mendegishe  jaziw mu’mkin.

            MRTS

x

k,L

 =MRTS

u

k,L

bul  jerde:

MRTS

x

K,L

, MRTS

U

K,L

-I xa’m II ka’rxanalarg’a sa’ykes  texnikaliq  almaslawdin’

shekli  normalari. Bul  sha’rt  qa’legen  sandag’a  o’nddirislik  resurslar  xa’m

ka’rxanalar ushin orinli  boladi.