Arazi Toplula ş tırma Planlama Çalı

Key Words: Land Consolidation, Planning Stage, Geographical 

Information Systems (GIS), Remote Sensing. 

 

GİRİŞ 

 

Birim alandan daha fazla gelir sağlanması ve karlı bir üretim yapıla-

rak ülkemiz tarımının dünya ile rekabet edebilir hale getirilmesi için, 

tarımsal alt yapının iyileştirilmesi birinci derecede önem taşımaktadır. 

Tarımsal alt yapının iyileştirilmesi için önümüzdeki en önemli sorunlardan 

biri, mevcut yapısal sorunların büyüklüğü ve sorunların çözümüne yönelik 

gereksinim duyulan finansal kaynakların teminidir.  

---

 

47 

Arazi toplulaştırma çalışmaları, tarımdaki verimliliği arttırmak ama-

cıyla tarımsal mekanı çeşitli alt yapı hizmetleri ile (yol-sulama ağı, drenaj, 

toprak tesviyesi, köy yerleşim yerlerinin imarı vb.) birlikte düzenleyen 

teknik hizmetler bütünüdür (Çay ve İnceyol 2000).  

Ülkemizde sulamaya açılan alanlar ile bu alanlarda gerçekleştirilen 

arazi toplulaştırma çalışmaları ihtiyacın çok azını karşılayabilmektedir. Bu 

ihtiyacın giderilebilmesi için arazi toplulaştırma çalışmalarının hızlandırıl-

ması, bölge ve ülke boyutunda ele alınarak geniş alanlarda yapılması zorun-

luluğu vardır. Günümüz teknolojisi, geniş alanlarda yapılacak çalışmaların 

hızlı, doğru ve güvenilir bir biçimde yürütülmesinde çeşitli olanaklar 

sunmaktadır. Bu olanakların değerlendirilerek toplulaştırma çalışmalarının 

yaygınlaştırılması ülke ekonomisi için oldukça büyük katkılar sağlayacaktır.  

Kırsal alanda gelişmişliğin arttırılabilmesi için, kırsal kesimde 

yaşamlarını sürdüren kişilerin hayat standartlarının yükseltilmesinin yanında, 

kırsal kesimdeki yapısal sorunların da giderilmesine gereksinim vardır. 

Gelişmiş ülkelerin birçoğu bu yapısal sorunları, 1950’li yıllarda gerek toprak 

reformu yasaları ile gerekse arazi toplulaştırma yasaları ile çözmüş ve 

kalanını da çözmeye devam etmektedirler. Bu ülkeler, tarımda yapısal sorun-

ların başında yer alan mülkiyet ve altyapı sorunlarının çözümlenmesi 

yanında parsellerin parçalanmasına engel bir politika izleyerek işletme 

sürekliliğinin sağlanmasını amaçlamışlardır (Arıcı 2002).  

Arazi toplulaştırması planlama çalışmaları, arazi toplulaştırma 

çalışmasının en önemli ve esas kısmını oluşturmaktadır. Ülkemizde plan-

lama çalışması aşamasında, toplulaştırma alanının ilanı ve tapuya şerh 

verilmesi, proje sahasının halihazır durumunun tespiti, mülkiyet etütlerinin 

yapılması, toprak etütlerinin yapılması ve arazi tesviyesi, yol, sulama-drenaj 

sisteminin planlanması, blokların teşkil edilmesi, sabit tesislerin tespit 

edilmesi, ortak tesislere katılma payının bulunması, planlama raporunun 

tanzimi gibi işlemler yapılmaktadır (Banger ve Şişman 2001). Yapılacak 

planlamanın doğruluğu, elde edilen verilerin doğruluğuna bağlıdır. Kısa 

sürede, doğru elde edilmiş veriler, projeleme ve uygulama aşamasının daha 

çabuk ve doğru yapılmasını sağlayacaktır. Bu çalışmalarla, toplulaştırma 

esnasında ve sonrasında kullanılabilecek veriler elde edilebilecektir.  

Arazi toplulaştırma çalışmalarının ve haritalama işlerinin süratle 

bitirilmesi ve tarım yapılan alanlarda arazi kullanım planlaması ve haritala-

rının üretilebilmesi için hava fotogrametrisinden yararlanmak gerekmektedir. 

Ancak hava fotogrametrisinden yararlanmak için arazi toplulaştırma 

çalışmalarının havza bazında ele alınması gerekmektedir. Hava fotoğraf-

larında görülen ağaçların, kültür çeşitlerinin, tarla sınırlarının, derelerin ve 

azmakların vb. arazide ölçülmesine ihtiyaç kalmaz. Hava fotoğrafları ayrıca, 

tarım topraklarının derecelendirilmesine yarayan sınıflandırma sınırlarının 

---

 

48 

da arazide ölçülmesi işlerini çoğunlukla ortadan kaldırdıkları gibi, bireysel 

parsellerin aranması ve tanınmasında, toprak sahiplerini kadastro haritala-

rından daha iyi inandırabilecek niteliktedir. Tasarruf haklarının sınırlandı-

rıldığı sırada parsellere yeni tesisler yapılıp yapılmadığı da yine hava 

fotoğrafları ile rahatlıkla kontrol edilebilir (Yıldız 1983). 

Bu çalışma, Arazi Toplulaştırma Planlama verilerinin uydu görün-

tülerinden elde edilebilirliğinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. 

Bu amaçla, Bursa-Karacabey İlçesi, Eskisarıbey – Yenisarıbey – Ortasarıbey 

ve Sazlıca köylerini kapsayan 06/08/1998 tarihine ait Landsat TM uydu 

görüntüsü kullanılmıştır.