Arduino taraqqiyoti ma’ruza #6 Mavzu: Arduino yordamida ovoz (tovush) hosil qilish

---

ARDUINO TARAQQIYOTI 
Ma’ruza #6 
Mavzu: Arduino yordamida ovoz (tovush) hosil qilish 
Reja: 
1.
Ovozning xususiyatlari 
2.
Karnay qanday ovoz chiqaradi ? 
3.
Ovoz hosil qilish uchun tone() dan foydalanish 
4.
Ta'rif faylini o'z ichiga olish
5.
Karnay simini ulash
6.
Ovoz ketma - ketligini yaratish
7.
Nota va davomiylik massivlarini tuzish
Xulosa 
Arduinoda ovoz chiqarishni boshlashdan oldin, tovushlar nima ekanligini va odamlar ularni 
qanday qabul qilishini tushunishingiz kerak. Bu birinchi bo'limda siz tovush to'lqinlari qanday 
paydo bo'lishi, ularning xususiyatlari va bu xususiyatlarning manipulyatsiyasi musiqa, ovozlar va 
boshqalarni ishlab chiqarishi haqida bilib olasiz .
Ovozning xususiyatlari 
Ovoz bosim to'lqini sifatida havo orqali uzatiladi. Ob'ekti sifatida kalonka, baraban, yoki 
qo’ng’iroq tebranadi va natijada o’zining atrofidagi havoni ham tebratadi. Havo zarralari 
tebranar ekan, ular energiyani atrofdagi zarrachalarga o'tkazadi va bu zarrachalarni ham 
tebratadi. Bu usulda, tebranish zarrachalarining zanjirli reaktsiyasini yaratish orqali bosim 
to'lqini manbadan sizning quloq pardangizga o'tkaziladi. Xo'sh, nima uchun Arduinoda ovoz 
chiqarishni tushunish uchun buni bilish kerak ?
Siz bu tebranuvchi zarrachalarning ikkita xususiyatini Arduino yordamida boshqarishingiz 
mumkin: chastota va amplituda. Chastota havo zarralari oldinga va orqaga qanchalik tez 
tebranishini, amplitudasi esa ularning tebranishlarining kattaligini ifodalaydi. Fizik ma'noda 
yuqori amplitudali tovushlar balandroq, pastroq amplitudali tovushlar esa sokinroq. Yuqori 
chastotali tovushlar balandroq ( soprano kabi ), past chastotali tovushlar esa pastroq (bas 

---

kabi). Har xil amplitudali va chastotali tovush to'lqinlarining sinusoidal tasvirlarini ko'rsatadigan 
quyidagi rasmdagi diagramani ko'rib chiqing .
Ushbu rasmda uchta pianino notasi ko'rsatilgan: past, o'rta va soprano C. Har biri berilgan 
chastotalarni past va yuqori amplitudada ko'rsatadi. Misol tariqasida, chastota va amplitudani 
tushunish uchun o'rta C ga e'tibor qarating. O'rta C 261.63 Hertz (Gts) chastotaga ega. 
Boshqacha qilib aytganda, karnay, gitara tori yoki pianino tori sekundiga 261,63 tebranishni 
bajaradi. Bu qiymatni qaytarib, siz to'lqin davrini topishingiz mumkin, uni yuqoridagi rasmda 
ko'rish oson. 1/261.63 3.822 millisekundga teng, bu grafikdagi bitta to'liq tebranishning kengligi. 
Arduinodan foydalanib, siz bu davrni kvadrat to'lqin uchun belgilashingiz va shu bilan notaning 
ohangini sozlashingiz mumkin.
Muhimi, Arduino aslida siz real dunyoda kuzatishingiz mumkin bo'lgan sinusoidal to'lqin qila 
olmaydi . Kvadrat to'lqin - bu raqamli davriy to'lqin - u yuqori va past qiymatlar o'rtasida ham 
tebranadi , lekin u sinus to'lqin kabi sekin emas, bir zumda o'zgaradi. Bu hali ham tovushga olib 
keladigan bosim to'lqinini yaratadi, lekin u sinusoidal to'lqin kabi "chiroyli" emas .
Amplitudaga kelsak, siz buni dinamik orqali o'tishga ruxsat berilgan oqim miqdorini o'zgartirish 
orqali boshqarishingiz mumkin . Karnay bilan bir qatorda potentsiometr yordamida siz 
dinamikning ovoz balandligini dinamik ravishda sozlashingiz mumkin.